Lễ hội Carnaval di Ivrea: Cuộc chiến cam kịch tính giữa lòng nước Ý

Mỗi năm, khi mùa lễ hội đến gần, thị trấn Ivrea nằm yên bình dưới chân dãy Alps của Ý lại biến thành một chiến trường rực lửa cam. Carnaval di Ivrea không chỉ là một lễ hội thường niên mà còn là một truyền thống lịch sử lâu đời, gắn liền với truyền thuyết về một nữ anh hùng thời Trung cổ.

Dưới bầu không khí sôi động và hơi men nồng nàn của rượu vang nóng, du khách và người dân địa phương cùng hòa mình vào cuộc chiến đầy màu sắc và kịch tính - Trận chiến Cam.

Mùi cam ngọt ngào, hồn lễ hội cuồng nhiệt

Hàng năm, vào khoảng tháng Hai hoặc tháng Ba tùy thuộc lịch Công giáo, Ivrea – một thị trấn cổ kính thuộc vùng Piedmont – biến thành chiến trường trái cây thực thụ. Sự kiện chính, Trận Chiến Cam (Battaglio delle Arance), là điểm nhấn của Carnevale di Ivrea, lễ hội được quảng bá là “Carnival lịch sử lâu đời nhất nước Ý”. Hơn 900 tấn cam từ Sicily và miền Nam nước Ý được huy động, sẵn sàng cho ba ngày giao tranh khốc liệt từ Chủ nhật Carnival đến thứ Ba Shrove.

Không khí ngập tràn hương cam ngọt ngào, nhưng đừng để điều đó đánh lừa bạn. Với người dân Ivrea, mùi hương ấy đồng nghĩa với sự hỗn loạn vui nhộn: hàng ngàn "aranceri" (người ném cam) trong những bộ đồng phục rực rỡ – như đội Tuchini với sắc đỏ-xanh và biểu tượng con quạ Croatia – biến các quảng trường trung cổ thành bãi chiến trường.

Họ ném cam vào những cỗ xe ngựa chở "lính gác" bọc giáp, đại diện cho kẻ bạo chúa trong truyền thuyết. Cam ở đây không mềm như cà chua – trúng một quả là đủ để bạn "hoa mắt chóng mặt", thậm chí gãy mũi, nhưng đó chính là cái thú của trò chơi.

Alessio Ferreri, một nhiếp ảnh gia địa phương, chia sẻ: "Dù đau đớn, tôi biết mình đang làm gì và cách bảo vệ bản thân. Nhưng cũng có nhiều nơi an toàn để bạn thưởng thức trọn vẹn lễ hội." Những khán giả có thể đứng trên ban công hoặc sau lưới bảo vệ để tránh những quả cam bay lạc.

Violetta – Nữ hiệp sĩ trong truyền thuyết

Nguồn gốc của lễ hội là một câu chuyện đậm chất huyền thoại. Tương truyền, vào thời Trung cổ, một tên bạo chúa ở Ivrea ra lệnh thực thi "quyền đêm tân hôn" với Violetta – con gái một thợ xay bột xinh đẹp. Không khuất phục, cô chuốc say gã, chặt đầu hắn trong lúc ngủ, rồi giương cao chiến tích trước dân chúng, khơi mào cuộc nổi dậy.

Dù các nhà sử học như Giáo sư Daniel Bornstein từ Đại học Washington cho rằng đây có thể chỉ là truyền thuyết, người Ivrea vẫn tôn vinh Violetta như biểu tượng tự do. Mỗi năm, một "Violetta thời hiện đại" được bầu chọn, xuất hiện trong các cuộc diễu hành, ném kẹo và dõi theo lễ hội từ trên cao.

Trận Chiến Cam bắt đầu từ sau Thế chiến II, nhưng tinh thần phản kháng thì đã thấm sâu vào máu thịt người dân nơi đây. Chín đội aranceri, mỗi đội một màu sắc và khu vực riêng, đối đầu với "quân địch" trên xe ngựa. Quảng trường chính Piazza di Città và khu phố cổ Borghetto ngập trong cam văng tứ tung, để lại lớp "thảm cam" vàng óng sau mỗi trận đấu.

Không chỉ là ném cam

Carnevale di Ivrea không chỉ có cam và máu mũi. Lễ hội kéo dài bốn ngày là sự pha trộn tuyệt vời giữa diễu hành, lửa trại nghi lễ (đốt Scarli – cột gỗ phủ cây thạch thảo và bách xù), ẩm thực địa phương như cá tuyết hầm polenta, và rượu vang nóng vin brulé làm ấm lòng người tham gia.

Ngày cuối, khi ngọn lửa Scarli bùng cháy giữa quảng trường lạnh giá, cả cộng đồng quây quần, cùng dự đoán vận may năm mới dựa vào cách ngọn lửa tắt. “Đó là khoảnh khắc đẹp nhất,” nhiếp ảnh gia địa phương Alessio Ferreri chia sẻ, “ngọn lửa sưởi ấm chúng tôi, gắn kết mọi người trong cái lạnh của đêm.”

Hương cam lưu luyến

Khi lễ hội khép lại, Ivrea vẫn nồng nặc mùi cam – trên phố, trên áo, thậm chí trong từng hơi thở. “Bạn tắm bao nhiêu lần cũng không hết mùi,” nhà báo Vittorio Sciosia từ Milan cười lớn. Nhưng với người dân Ivrea, đó là mùi hương của bản sắc, của niềm tự hào. “Ánh mắt của họ – từ trẻ nhỏ đến người già – cháy bỏng đam mê,” Ferreri nói. “Họ sống hết mình cho Carnevale và truyền ngọn lửa ấy qua bao thế hệ.”

Hành trình kết thúc bằng câu chào truyền thống trong thổ ngữ: “Arvedse a giobia a ’n bot” – “Hẹn gặp lại vào thứ Năm, một giờ.” Một lời hứa cho năm sau, cho những trận chiến cam mới. Nếu có dịp, hãy đội chiếc mũ Phrygian đỏ – biểu tượng tự do của Ivrea – và hòa mình vào cuộc vui. Nhưng nhớ nhé, đừng để cam trúng mặt!

Hàn Mai