Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia

Đại biểu tham dự buổi lễ.

Chương trình văn nghệ tại buổi lễ.

Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn có lịch sử hình thành từ lâu đời, tương truyền có từ khi lập làng Nhượng Bạn thời Trần. Tuy nhiên, căn cứ các bản sắc phong còn sót lại thì ít nhất Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn có từ thời Nguyễn, cách đây hàng trăm năm.

Hiện miếu Ngư Ông còn lưu giữ 3 sắc phong thời Nguyễn giao cho xã Nhượng Bạn (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) phụng thờ vị tôn thần Nam Hải Nhân Ngư.

Chủ tịch UBND xã Cẩm Nhượng Nguyễn Văn Hùng trình bày diễn văn buổi lễ.

Lễ hội cầu ngư được xem là một sự kiện văn hóa tín ngưỡng quan trọng nhất của xã Nhượng Bạn xưa (nay là xã Cẩm Nhượng) và được cộng đồng cư dân quan tâm. Lễ hội được tổ chức hằng năm nhằm tưởng nhớ, biết ơn vị tôn thần Nam Hải Nhân Ngư (cá Ông) có tình thương người đã bảo hộ cho ngư dân đi biển.

Lễ hội còn được tổ chức với mục đích cầu an, cầu mùa, cầu cho mưa hòa gió thuận, đánh bắt được nhiều hải sản, cổ vũ thêm sức mạnh cho ngư dân đi biển.

Video: Lễ rước Đức Ngư Ông ra biển.

.

Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn được tổ chức tại miếu Ngư Ông với sự tham gia của đông đảo người dân. Ảnh: Huy Tùng

Lễ hội diễn ra trong hai ngày 7/4 - 8/4 (âm lịch) hằng năm. Trong đó, thời điểm tổ chức lễ hội chính diễn ra vào ngày 8/4 (âm lịch) khi cá Ông (cá voi) chết dạt vào bờ.

Ngày nay, lễ hội được tổ chức rất trang trọng, thu hút đông đảo cộng đồng người dân tham gia với phần lễ và phần hội; trong đó có 4 phần chính: nghi thức tế lễ, lễ hội chèo cạn, lễ rước trên biển và lễ tế tại miếu đường.

Nghi thức chèo cạn tại miếu Ngư Ông.

Ảnh: Huy Tùng

Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn xuất phát từ nhu cầu cuộc sống cộng đồng, phản ánh ước vọng của con người. Thông qua thực hành lễ hội, con người hiểu sâu hơn về văn hóa dân tộc, đồng thời biểu hiện mong muốn về sự phồn thịnh và niềm tin tôn giáo, tín ngưỡng, giải tỏa những nỗi lo, những băn khoăn mà con người chưa giải thích được.

Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn cũng biểu hiện sức mạnh của cộng đồng, thắt chặt tình đoàn kết trong sản xuất và chiến đấu; hướng con người trở về cội nguồn, về dân tộc, văn hóa, làm cho nó có nét riêng được quy định bởi lịch sử, phong tục, tính cách con người xã Nhượng Bạn xưa, Cẩm Nhượng ngày nay.

Hát chèo cạn rước Ngư Ông ra biển.

Không gian văn hóa diễn ra lễ hội tập trung chủ yếu ở miếu Ngư Ông, nơi được UBND tỉnh Hà Tĩnh xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh vào năm 2013. Hiện nay, tại miếu Ngư Ông còn lưu giữ các hiện vật gồm: đồ tế khí, thờ tự, châu long, bia mộ cá Ông được làm từ vật liệu có sẵn tại chỗ ở vùng biển như gỗ, đá...

Gắn với lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn có hò chèo cạn được du nhập dưới thời phong kiến. Đây là di sản văn hóa phi vật thể kết hợp giữa dân ca, dân vũ; thể hiện đời sống lao động sản xuất cùng ước vọng cầu ngư của ngư dân đi biển vùng Cửa Nhượng.

Lãnh đạo Sở VH-TT&DL, và huyện Cẩm Xuyên trao bằng công nhận Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia cho xã Cẩm Nhượng.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa, văn hóa tâm linh và khoa học, ngày 27/5/2021, Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn được Bộ VH-TT&DL đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia tại Quyết định số 1729/QĐ-BVHTTDL. Đây là niềm vinh dự, tự hào của chính quyền và Nhân dân xã Cẩm Nhượng nói riêng, huyện Cẩm Xuyên và tỉnh Hà Tĩnh nói chung; là cơ sở pháp lý để các thế hệ tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị và duy trì Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn trường tồn mãi mãi.

Tại buổi lễ, UBND xã Cẩm Nhượng đã tổ chức lễ đón bằng công nhận Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Địa phương cần có kế hoạch nhằm quản lý, khai thác có hiệu quả giá trị di sản Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn nhằm phát huy tốt đẹp văn hóa lễ hội; trong đó chú trọng xây dựng các giải pháp để quảng bá, giới thiệu những nét độc đáo đặc sắc của lễ hội nhằm thu hút du khách; nghiên cứu, sưu tầm những tư liệu hiện vật gắn với lễ hội để làm sâu sắc thêm về ý nghĩa và giá trị.

Đồng thời, huy động nguồn kinh phí để trùng tu, tôn tạo di tích miếu Ngư Ông đảm bảo cho việc hành lễ, bảo tồn và phục dựng không gian diễn xướng; hướng dẫn, định hướng hoạt động để Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn tiếp tục lan tỏa, xứng tầm là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Trần Xuân Lương

.

.

Lễ rước Đức Ngư Ông ra biển. Ảnh: Huy Tùng

.

Nghi thức thả thuyền về biển trong Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn năm 2022.

Ngay sau phần lễ, UBND xã Cẩm Nhượng đã tổ chức lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn năm 2022 với các nghi thức: tế lễ tại miếu đường, lễ hội chèo cạn, lễ rước trên biển và thả thuyền về biển.

Phan Trâm