Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn - nét văn hóa độc đáo miền biển Hải Phòng

Nét văn hóa độc đáo

“Dù ai buôn đâu bán đâu / Mùng chín tháng tám chọi trâu thì về/ Dù ai buôn bán trăm nghề/ Mùng chín tháng tám thì về chọi trâu". Câu ca cổ được lưu truyền từ bao đời này trong văn hóa cộng đồng về lễ hội truyền thống chọi trâu Đồ Sơn.

Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn có nguồn gốc từ tín ngưỡng thờ thần Điểm Tước Đại Vương, vị thần của non nước Đồ Sơn. Lễ hội gắn liền với với chiều dài lịch sử, sự phát triển của vùng đất, con người Đồ Sơn qua nhiều thế kỷ. Đây là một trong những lễ hội đặc sắc nhất của cư dân miền biển, gắn liền với việc thờ cúng thủy thần.

Màn tấu trống khai hội của các chàng trai miền biển Đồ Sơn. Ảnh: Quỳnh Nga

Cho đến nay, Lễ hội chọi trâu truyền thống Đồ Sơn vẫn giữ nguyên những yếu tố dân gian, giá trị văn hóa truyền thống của các bậc tiền nhân để lại. Với những nội dung mang giá trị độc đáo của mình, lễ hội chọi trâu Đồ Sơn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia ngày 27/12/2012. Lễ hội không chỉ là di sản văn hóa quý báu mà còn là sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn của cả nước nói chung và của vùng đất Đồ Sơn, Hải Phòng nói riêng.

Để chuẩn bị cho lễ hội, ngay sau Tết Nguyên đán, các giáp trong vạn chài Đồ Sơn đều cử người có nhiều kinh nghiệm đi khắp các địa phương trong nước và khu vực Đông Nam Á để tìm mua trâu. Công cuộc luyện trâu chọi cũng khá công phu. Trâu được chọn mua sẽ được chăm sóc để có thể lực tốt, luyện để có sức dẻo dai, có những miếng đánh hay, thể hiện được sự dũng mãnh và nhất là phải quen với không khí ồn ào, sống động của lễ hội…

Trước ngày diễn ra lễ hội, các vị cao niên các giáp có trâu chọi làm lễ tế thần Điểm Tước Đại Vương ở đền Nghè. Sau đó là lễ rước nước, các giáp lấy nước từ suối Rồng, được làm lễ và rước về đình riêng. Sau lễ rước nước diễn ra ngày mùng 7 tháng 8 Âm lịch, ngày mùng 8 tháng 8 sẽ diễn ra nghi lễ Tế thần và lễ Hiến sinh vào ngày mùng 10, lễ Tống thần vào ngày 16 tháng 8 Âm lịch.

Ông Phạm Hoàng Tuấn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND phường Đồ Sơn, Trưởng Ban tổ chức Lễ hội chọi trâu truyền thống Đồ Sơn năm 2025 thực hiện đánh trống khai hội.

Những nghi lễ cổ truyền ngày được tổ chức trang nghiêm, thành kính tại Đền Nghè – ngôi đền linh thiêng của vùng non nước Đồ Sơn, được tôn vinh là Thượng đẳng linh từ, nơi thờ Hùng Trấn Điểm Tước Đại Thần Vương – Thành hoàng của Tổng Đồ Sơn cùng Lục vị Tiên công, Bát bộ Tôn thần là các bậc tiền nhân có công khai sơn phá thạch, lấn biển, mở đất, che chở cho vùng đất Đồ Sơn.

Phát huy giá trị văn hóa

Trải qua 36 năm khôi phục và phát triển Lễ hội không ngừng được hoàn thiện, nâng cao về quy mô, nâng tầm về chất lượng. Đồng thời, vẫn giữ nguyên những yếu tố dân gian, những giá trị văn hóa truyền thống của cha ông để lại, trở thành di sản văn hóa quý báu, sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn của cả nước nói chung và của vùng đất Đồ Sơn – Hải Phòng nói riêng.

Tiếp sau phần nghi lễ là các kháp đấu gay cấn, hấp dẫn của các ông trâu tham gia Lễ hội. Ảnh: Quỳnh Nga

Được tổ chức hằng năm vào ngày 9/8 Âm lịch, Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn 2025 đã thu hút đông đảo du khách thập phương đã tham dự.

Phát biểu tại lễ khai hội, ông Nguyễn Quang Diện, Chủ tịch UBND phường Đồ Sơn, khẳng định: “Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn là hoạt động sinh hoạt văn hóa dân gian, gắn liền với đời sống văn hóa tâm linh, thể hiện tinh thần thượng võ của người dân miền biển Đồ Sơn, với khát vọng chinh phục thiên nhiên, làm chủ biển cả, mong cầu ‘phong điều vũ thuận, quốc thái dân an’, mùa màng bội thu, cuộc sống nhân dân ấm no, hạnh phúc. Đây là lễ hội gắn liền với sự phát triển trong suốt chiều dài lịch sử của vùng đất và con người Đồ Sơn”.

Sau nhiều tháng chuẩn bị kỹ lưỡng, năm nay, 16 “ông trâu” đại diện cho các đình, đền trên địa bàn hai phường Đồ Sơn và Nam Đồ Sơn, TP. Hải Phòng đã bước vào mùa hội.

Sau 8 kháp đấu, các "ông trâu" thắng cuộc tiếp tục bước vào các vòng tứ kết, bán kết và chung kết. Trải qua 14 kháp đấu hấp dẫn và kịch tính, trâu số 6 của nghệ nhân Đinh Đình Phú của phường Đồ Sơn và trâu số 7 của ông Phí Văn Hiền của phường Nam Đồ Sơn đã lọt vào chung kết.

Trận chung kết diễn ra đầy kịch tích, hấp dẫn, sau 4 phút 30 giây, trâu số 6 đã giành chức vô địch.

Ông Hà Văn Thanh (TP Hà Nội), du khách có mặt tại lễ hội cho biết: “Được biết đến lễ hội và xem, theo dõi rất nhiều năm qua tivi, năm nay tôi cùng các anh em của mình đến xem trực tiếp với mong muốn cảm nhận được trọn vẹn không khí của lễ hội. Với tôi đây không chỉ là một sự kiện văn hóa hấp dẫn mà còn là cơ hội để hiểu hơn văn hóa địa phương, trải nghiệm tinh thần thượng võ và chứng kiến nét độc đáo của một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.”

Nghệ nhân Đinh Đình Phú (91 tuổi, ở phường Đồ Sơn) chủ trâu số 6 giành giải nhất từ Ban tổ chức lễ hội. Ảnh: Quỳnh Nga

Chia sẻ với phóng viên, nghệ nhân Đinh Đình Phú, 91 tuổi tại phường Đồ Sơn, chủ trâu giành chức vô định lễ hội chọi trâu Đồ Sơn 2025 chia sẻ: “Gia đình có 3 thế hệ tham gia lễ hội và vẫn sẽ tiếp tục lưu giữ truyền thống này của người dân vùng biển Đồ Sơn.” Cũng theo nghệ nhân Đinh Đình Phú, chọn trâu phải có các tiêu chí. Chính những tiêu chí này sẽ bộc lộ bản năng của trâu, quyết định miếng đánh của trâu.

Năm nay, Ban tổ chức lễ hội đã điều chỉnh tăng mức giải thưởng cho các trâu đoạt giải trong lễ hội với giải Nhất 100 triệu đồng (tăng 30 triệu đồng), giải nhì 70 triệu đồng (tăng 30 triệu đồng), giải Ba 30 triệu (tăng 10 triệu đồng/giải).

Một số hình ảnh tại lễ hội:

Các “ông trâu” đã mang đến cho du khách tham dự lễ hội những màn đấu gay cấn, quyết liệt mang lại nhiều cảm xúc. Ảnh: Quỳnh Nga

Các "ông trâu" chọi sử dụng các miếng đánh khác nhau tùy thuộc vào chiến thuật và kỹ năng riêng tạo nên sức hấp dẫn cho từng kháp đấu.

Sau 15 kháp đấu (cặp đấu), trâu số 6 của nghệ nhân Đinh Đình Phú trở thành trâu vô địch Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn 2025.

Lễ hội thu hút đông đảo nhân dân và du khách.

Quỳnh Nga