Lễ hội Oóc Om Bóc-Đua ghe Ngo TP. Cần Thơ: Hành trình nối dài giá trị văn hóa truyền thống Khmer

Lễ hội không chỉ thể hiện sự tri ân đối với thiên nhiên và mùa màng, mà còn tôn vinh tinh thần đoàn kết, khát vọng vươn lên và bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Khmer.

Gắn kết cộng đồng – gìn giữ truyền thống

Trước đây, Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo là một trong những sự kiện lớn và tiêu biểu nhất trong năm của đồng bào dân tộc Khmer tỉnh Sóc Trăng. Từ ngày 1/7/2025 tỉnh Sóc Trăng sáp nhập với tỉnh Hậu Giang và TP. Cần Thơ thành lập một đơn vị hành chính mới là TP. Cần Thơ, trực thuộc Trung ương. Lễ hội tiếp tục được gìn giữ, phát huy và trở thành một nét văn hóa đặc sắc trong đời sống cộng đồng Khmer TP. Cần Thơ ngày nay.

Các vị cao niên là người có uy tín trong đồng bào Khmer thực hiện nghi lễ cúng trăng. (Nguồn: Báo Dân tộc và Phát triển)

Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo bắt nguồn từ tín ngưỡng lâu đời của đồng bào dân tộc Khmer, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc với thần Mặt Trăng – vị thần canh giữ mùa màng, đem đến mưa thuận gió hòa, xua đuổi sâu bệnh và đảm bảo sự sinh sôi của vạn vật. Vào đêm rằm tháng 10 Âm lịch – đêm trăng sáng và đẹp nhất năm, là thời khắc linh thiêng đồng bào dân tộc Khmer tổ chức lễ cúng trang trọng tại sân chùa hoặc nhà riêng.

Từng lễ vật, đồ trang trí trong Lễ cúng trăng đều mang ý nghĩa tâm linh đối với đồng bào Khmer. 2 cây trụ làm cổng ngay bàn cúng tượng trưng cho vũ trụ; cái bàn tượng trưng cho Trái Đất; 2 cây mía tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở; 3 cây nến cắm trên cổng tượng trưng cho 3 mùa trong năm; 12 lá trầu được treo hai bên cổng tượng trưng cho các tháng trong năm và 12 con giáp; 7 quả cau có hình dáng con ong bầu tượng trưng cho 7 ngày trong tuần; 30 lá trầu đặt bên phải bàn cúng tượng trưng cho tháng đủ; 29 lá trầu đặt bên trái bàn cúng tượng trưng cho tháng thiếu…

Lễ vật cúng là các nông sản do người dân sản xuất. (Nguồn: Báo Dân tộc và Phát triển)

Đặc biệt, cốm dẹp là lễ vật không thể thiếu trong Lễ cúng trăng, làm từ hạt lúa non dẻo thơm, được giã công phu, mang linh hồn của đất, của trời, của mồ hôi người nông dân. Cùng với cốm dẹp là các loại nông sản do người dân sản xuất ra như khoai, dừa, chuối, trầu cau,… và một số loại bánh, kẹo khác… Tất cả thấm đẫm niềm tin, lòng thành và sự gắn kết với thiên nhiên.

Trong buổi lễ, trụ trì vẩy những giọt nước tinh khiết có ướp hương hoa thơm ngát lên phật tử mong đem lại những phước lành. Sau lời khấn vái tạ ơn và đọc kinh cầu phúc là nghi thức đút cốm dẹp.

Dưới ánh trăng, đại diện các vị cao niên là người có uy tín trong đồng bào Khmer tận tay đút từng miếng cốm dẹp cho trẻ nhỏ, thanh thiếu niên… kèm theo những câu hỏi về ước mong, hoài bão trong cuộc sống. Kết thúc nghi lễ đút cốm dẹp, mọi người cùng thưởng thức các vật lễ đã cúng và xem các nghệ nhân Khmer tái hiện hoạt động làm cốm dẹp của đồng bào Khmer.

Người dân giã cốm để chuẩn bị cho nghi thức đút cốm dẹp. (Nguồn: Báo Công lý)

Lễ cúng trăng là nơi gặp gỡ giữa tín ngưỡng – con người – thiên nhiên. Không chỉ là nghi lễ tôn giáo, đây còn là di sản văn hóa đặc sắc, góp phần làm giàu bản sắc dân tộc, nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết, lòng tự hào quê hương và trách nhiệm với đất nước.

Rực rỡ sắc màu văn hóa Khmer

Sau khi sáp nhập, TP. Cần Thơ trở thành địa phương có số lượng đồng bào Khmer sinh sống đông nhất vùng Tây Nam Bộ, với hơn 400 nghìn người, tập trung chủ yếu tại khu vực tỉnh Sóc Trăng cũ. Thời gian qua, các cấp, các ngành TP. Cần Thơ đã triển khai nhiều chương trình và đề án nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Khmer. Việc tổ chức Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo TP. Cần Thơ năm 2025 chính là minh chứng cho những nỗ lực đó.

Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo TP. Cần Thơ năm 2025, diễn ra từ ngày 3-5/11(14-16/9 Âm lịch), tại phường Phú Lợi và phường Sóc Trăng (TP. Cần Thơ), với chuỗi sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch hấp dẫn.

Chương trình Khai mạc Lễ hội diễn ra lúc 19h ngày 3/11 tại Quảng trường Bạch Đằng, P. Phú Lợi, TP. Cần Thơ với chương trình nghệ thuật mang chủ đề Rực rỡ sông trăng - Bừng sáng di sản được đầu tư, dàn dựng công phu, kết hợp nhiều loại hình nghệ thuật, gồm nghệ thuật truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ.

Điểm nhấn nổi bật chính của Lễ hội là Giải đua ghe Ngo - biểu tượng của sức mạnh, tinh thần đoàn kết và khát vọng vươn lên của đồng bào Khmer. Cuộc đua diễn ra trong 2 ngày (4-5/11) trên dòng sông Maspéro, phường Sóc Trăng, với sự tham gia của 61 đội ghe Ngo nam, nữ đến từ nhiều địa phương trong và ngoài thành phố. Các đội sẽ tranh tài ở hai cự ly 1.200m nam và 1.000m nữ, vòng Loại, Bán kết và Chung kết, hứa hẹn mang đến bầu không khí náo nhiệt, thu hút đông đảo người dân, du khách.

Điểm nhấn nổi bật chính của Lễ hội là Giải đua ghe Ngo - biểu tượng của sức mạnh, tinh thần đoàn kết và khát vọng vươn lên của đồng bào Khmer. (Nguồn: VOV)

Cùng với đó, Lễ cúng Trăng sẽ diễn ra vào lúc 19h ngày 4/11 tại Chùa Khleang, phường Sóc Trăng; trình diễn thả đèn nước (Lôiprotip) và ghe Cà Hậu diễn ra trên sông Maspéro, đoạn giữa cầu C247 (cầu Quay) và cầu 30/4 (cầu Cao), phường Phú Lợi và phường Sóc Trăng, TP. Cần Thơ.

Trong khuôn khổ Lễ hội cũng diễn ra Hội chợ xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP TP. Cần Thơ và đặc sản vùng miền năm 2025 từ ngày 28/10-5/11 tại Khu đô thị 5A, phường Phú Lợi, TP. Cần Thơ với quy mô khoảng hơn 328 gian hàng.

Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Nguyễn Văn Khởi chia sẻ: "Lễ hội Oóc Om Bóc - đua ghe Ngo TP. Cần Thơ năm 2025 không chỉ tôn vinh những nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer trên địa bàn thành phố, mà còn nhằm đáp ứng tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu sinh hoạt đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào các dân tộc nói chung và đồng bào dân tộc Khmer nói riêng.

Bên cạnh đó, Lễ hội hướng đến bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, tín ngưỡng đặc trưng của đồng bào dân tộc Khmer. Đa dạng hóa các hoạt động, tạo ra những trải nghiệm độc đáo nhằm thu hút, quảng bá tiềm năng, thế mạnh du lịch, góp phần thu hút, huy động các nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng du lịch; nâng cao nhận thức của cộng đồng về phát triển du lịch, khuyến khích, hỗ trợ người dân tham gia hoạt động phát triển du lịch".

Chi Lê