Lễ Suk Yưng: Nét đẹp truyền thống của người Chăm Hồi giáo Bà Ni

Sắc màu Suk Yưng

Trong những ngày này không khí tại làng Chăm thôn Bình Hòa, xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng rộn ràng hẳn lên. Sau 3 nhịp trống vang lên từ thánh đường (Sang Megik) cũng là lúc các thiếu nữ Chăm đội mâm lễ vào thánh đường.

Trên các con đường dẫn đến thánh đường như tràn ngập sắc màu từ những chiếc áo dài truyền thống của các thiếu nữ Chăm cùng với hoa văn của mâm lễ đang đội trên đầu. Trong thánh đường, các vị tu sĩ đã có mặt đầy đủ để thực hiện nghi lễ của mình. Phía bên ngoài hàng trăm người tập trung cầu nguyện. Bà Bá Thị Hiếu, ngụ thôn Bình Thắng, xã Bắc Bình nói: "Hôm nay là ngày vui của bà con Chăm nơi đây nên mọi người khắp mọi nơi không phân biệt tôn giáo tập trung về đây để chung vui. Đây là lễ truyền thống của bà con Chăm chúng tôi. Người Chăm chúng tôi rất tôn trọng lễ hội của đạo giáo mình. Ngày vui này không chỉ có người Chăm Bà Ni mà còn có cả bà con Chăm Bà La Môn và bà con người Kinh cùng đến chia vui. Hôm nay là ngàu vui của đạo giáo mình".

Thiếu nữ Chăm đội nâm lễ vào thánh đường

Trong ngày này, gia đình nào cũng chuẩn bị sẳn đồ ăn, thức uống để đón bà con phương xa về chung vui. Ông Lâm Minh Đoan ở thôn Bình Hòa, xã Bắc Bình cho biết, dù ảnh hưởng bởi các đợt mưa lũ vừa qua, nhưng với tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, bà con ở các làng khác vẫn qua chung vui lễ Suk Yưng với bà con ở đây, cùng nhau thưởng thức tách trà, cái bánh...

"Trong 6 làng Chăm theo đạo Hồi giáo Bà Ni ở đây, làng Chăm thôn Bình Hòa mở đầu lễ Suk Yưng. Tất cả bà con Chăm kể cả không theo đạo Hồi giáo Bà Ni cũng tập trung về đây, chúng tôi là chủ nhà ai ai cũng nhiệt tình đón khách. Dù cho đời sống còn nhiều khó khăn nhưng chúng tôi luôn mở rộng vòng tay để đón các bạn ở xa. Còn tổ chức đêm văn nghệ để vui thôn, làng", ông Đoan nói.

Suk Yưng theo tiếng Chăm là “thứ sáu xoay vòng”. Vì vậy lễ Suk Yưng còn gọi là “Kinh hội xoay vòng”, được tổ chức mỗi năm một lần vào ngày thứ 6 trong tuần vào khoảng các tháng 10, 11 Hồi lịch.

Những mâm lễ vật dâng cúng tổ tiên trong thánh đường

Lễ Suk Yưng của người Chăm Hồi giáo Bà Ni ở tỉnh Lâm Đồng bắt đầu từ thánh đường thôn Bình Hòa (xã Bắc Bình) và kết thúc tại thánh đường thôn Châu Hanh (xã Hồng Thái).

Cố kết cộng đồng

Ông Imum Tal, vị chức sắc Chăm ở thôn Bình Minh, xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng cho biết, đây không chỉ là dịp để bà con Chăm các nơi đến thăm viếng, chúc tụng nhau, mà còn là dịp phong chức sắc cho 2 vị tu sĩ lên chức Khotip và Imum. Chính hai vị mới được tấu chức này sẽ chủ trì tất cả các buổi lễ trong lễ Ramưwan sắp tới.

"Có lễ này mới có lễ Ramưwan. Lễ này để tỏ lòng tôn kính với tổ tiên của mình thì mỗi gia đình đều có mâm cơm đội vào thánh đường, có như vậy tổ tiên của mình mới no ấm và tiếp tục phù hộ cho mình có nhiều sức khỏe, làm ăn phát đạt", ông Imum Tal nói.

Khác với bà con Chăm Hồi giáo Bà Ni tỉnh Lâm Đồng, bà con Chăm Hồi giáo Bà Ni tỉnh Khánh Hòa tổ chức lễ Suk Yưng 3 năm 1 lần. Và năm nay, lễ Suk Yưng đang được tổ chức tuần tự vào tại các thánh đường của 7 làng Chăm theo đạo Hồi giáo Bà Ni trong tỉnh Khánh Hòa.

Những phụ nữ Chăm diện trang phục truyền thống vào thánh đường cầu nguyện

Ở đây, lễ Suk Yưng được mở đầu tại thánh đường làng Thành Tín (xã Ninh Phước) sau đó tuần tự đến các làng: Văn Lâm (xã Thuận Nam), Phú Nhuận (xã Ninh Phước), Lương Tri (phường Đô Vinh), An Nhơn và Phước Nhơn (xã Xuân Hải) và cuối cùng kết thúc tại làng Tuấn Tú (xã Phước Dinh).

Theo truyền thống, lễ Suk Yưng không chỉ là dịp để các chức sắc Po Gru (Sư cả), Po Acar và tín đồ Hồi giáo Bà Ni cầu kinh và dâng cúng lễ vật cho tổ tiên, mà còn là không gian để tổng kết, bàn bạc, trao đổi các công việc liên quan đến việc đạo giáo.

Xưa kia, bên cạnh các chức sắc Po Gru và Po Acar, còn có các chức sắc Po Adhia và Basaih bên cộng đồng Chăm Bà La Môn sang tham dự để cùng điều chỉnh, thống nhất lịch pháp và phong tục thực hành nghi lễ của hai tôn giáo, với triết lý hòa hợp Âm - Dương các đạo giáo của dân tộc Chăm.

Các vị chức sắc hỏi thăm nhau trong thánh đường

Theo thời gian, ý nghĩa của lễ Suk Yưng ít nhiều thay đổi, không gian và thời gian tổ chức lễ hội có khác nhau theo các vùng miền, nhưng hơn hết, đây vẫn là dịp quan trọng để cộng đồng Chăm Hồi giáo Bà Ni tưởng nhớ tổ tiên; để các chức sắc và tín đồ trong cộng đồng người Chăm cùng nguyện cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa.

Sự độc đáo của lễ Suk Yưng là tính chất xoay vòng của nó. Chính điều này đã tạo điều kiện cho thanh niên, trai gái giữa các làng Chăm gặp gỡ, giao lưu, góp phần thắt chặt thêm tình làng nghĩa xóm. Đồng thời, đó cũng là không gian sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng thúc đẩy sự cố kết cộng đồng và gắn kết hài hòa hai tôn giáo của người Chăm.

Đoàn Sĩ/VOV-TP.HCM