Lén hút thuốc lá điện tử và hệ quả lớn về sức khỏe, pháp lý

Trên các trang mạng xã hội hiện vẫn rao bán các loại TLĐT. Ảnh: Lâm Ngọc

Nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu tác hại của thuốc lá, đặc biệt đối với giới trẻ, từ ngày 1/1/2025, Việt Nam chính thức cấm sản xuất, kinh doanh và sử dụng thuốc lá điện tử (TLĐT). Tuy nhiên, không ít người, đặc biệt là giới trẻ, vẫn lén lút sử dụng do thói quen và cơn thèm.

Lén hút sẽ bị phạt nặng

T.M.N. (27 tuổi, TPHCM) cho biết đã sử dụng TLĐT hơn 5 năm. Khi quy định cấm có hiệu lực, N. quyết tâm từ bỏ nhưng gặp nhiều khó khăn. Trước đây, N. thường mua TLĐT tại các cửa hàng quen thuộc, nhưng sau lệnh cấm, nhiều cửa hàng đã đóng cửa, khiến việc tiếp cận sản phẩm trở nên khó khăn hơn.

“Thèm lắm, em không chịu được. Lâu lắm không hút thuốc lá thông thường nên hút lại không quen vì không có mùi thơm như TLĐT. Nhưng hiện tại mua rất khó và cũng không được hút công khai nên để cắt cơn, em lén hút số còn lại”, N. nói.

Tại một số quán ăn, quán nhậu trên địa bàn TPHCM, không khó để bắt gặp nhiều thanh niên vẫn phì phèo TLĐT. Khi được hỏi, họ cho rằng luật mới vừa có hiệu lực nên chưa bị xử lý, hơn nữa, các quán cũng chưa treo biển cấm hay có nhân viên nhắc nhở, vì vậy vẫn hút như bình thường.

Liên quan đến vấn đề này, luật sư Trần Minh Hùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Gia Định (Đoàn Luật sư TPHCM) cho biết, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng từ năm 2025.

Như vậy, khi TLĐT chính thức bị cấm, hành vi buôn bán sản phẩm này sẽ bị xem là buôn bán hàng cấm, còn việc sử dụng TLĐT cũng tương tự như sử dụng chất cấm. Người có hành vi sản xuất, buôn bán, tiêu thụ hoặc sử dụng TLĐT, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm và hậu quả gây ra, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo các tội danh liên quan.

Theo luật sư Hùng, Bộ luật Hình sự hiện hành chưa quy định bất kỳ tội danh nào với hành vi sử dụng chất cấm. Do đó, nếu người chỉ sử dụng TLĐT nhưng không buôn bán, tàng trữ thì sẽ không bị xử lý hình sự. Nếu vừa sử dụng TLĐT vừa có thêm hành vi mua, bán có thể bị xử lý hình sự tùy theo mức độ vi phạm. Về xử phạt hành chính, người sử dụng TLĐT có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1-2 triệu đồng.

Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe

Theo kết quả tổng hợp từ các cuộc điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới - WHO (GSHS 2019), Bộ Y tế (GYTS 2022) và kết quả sơ bộ nghiên cứu thực trạng sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng trong học sinh tại 11 tỉnh, thành phố năm 2023 cho thấy, tỷ lệ sử dụng TLĐT trong học sinh ở nhóm tuổi 13 - 17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023.

Nhiều thanh thiếu niên lầm tưởng TLĐT không gây độc cho cơ thể và không gây khó chịu cho mọi người xung quanh là điều hoàn toàn sai lầm vì mức độ nguy hiểm của TLĐT chẳng kém gì thuốc lá điếu thông thường.

BSCKI Rmah Lương, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi tỉnh Đắk Lắk cho biết, TLĐT có chứa các thành phần hóa chất rất độc hại cho sức khỏe. Khói thuốc có chứa các chất gây ung thư, làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày… ở người sử dụng.

Chất nicotine là chất gây nghiện mạnh làm cho người sử dụng bị phụ thuộc vào thuốc lá, có thể ảnh hưởng đến phát triển não bộ ở thanh thiếu niên, thậm chí gây tổn thương bào thai. Nhiều loại TLĐT sử dụng hương liệu tạo mùi thơm hấp dẫn (bạc hà, cam, dâu tây, sô cô la, caramen…) có thể dẫn đến ngộ độc ở trẻ nhỏ do uống nhầm hoặc kích thích trẻ, thanh thiếu niên sử dụng TLĐT.

Lâm Ngọc