Liên hoan phim XXIV: Bước ngoặt kinh tế sáng tạo của điện ảnh Việt

Bước chuyển mình đánh dấu một kỷ nguyên mới

Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV trở lại TP.HCM trong bối cảnh điện ảnh nước nhà đang bước vào giai đoạn tái định vị mạnh mẽ. Việc UNESCO công nhận TP.HCM là thành phố sáng tạo lĩnh vực điện ảnh đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á ngày 31/10 vừa qua không chỉ là một danh hiệu, mà là chỉ dấu cho một chiến lược mới: điện ảnh trở thành một trụ cột của kinh tế sáng tạo.

Sau 55 năm, liên hoan phim không còn là sân chơi thuần túy nghệ thuật, sự kiện năm nay phản chiếu sức bật của một ngành đang định hình lại cấu trúc sản xuất, thị trường và cách thức tổ chức chuỗi giá trị.

Con số 144 bộ phim từ 42 đơn vị thể hiện quy mô sản xuất mở rộng, đồng thời cho thấy sự trưởng thành của hệ sinh thái phim truyện, tài liệu, khoa học, hoạt hình và dòng phim toàn cảnh.

Dễ thấy nhất là sự trở lại của phim lịch sử, chiến tranh. Các tác phẩm như “Mưa Đỏ”, “Địa Đạo” tạo hiệu ứng phòng vé tốt, cho thấy khi câu chuyện ký ức dân tộc được thể hiện bằng công nghệ và tư duy kể chuyện mới, chúng có thể tiếp cận khán giả trẻ một cách tự nhiên và thuyết phục. Đây cũng là tín hiệu thể hiện năng lực sản xuất của Việt Nam đang tiệm cận những chuẩn mực mới về chất lượng và thị trường.

Song song đó, phim tài liệu và hoạt hình cho thấy đột phá về ngôn ngữ hình ảnh, cấu trúc và kỹ thuật sản xuất. Bức tranh chung không còn thiên lệch về thương mại, mà đang chuyển sang mô hình hệ sinh thái sáng tạo đa thể loại, điều kiện tiên quyết của một nền công nghiệp điện ảnh.

Liên hoan năm nay còn mở rộng không gian tương tác với các hoạt động hội thảo, diễn đàn chuyên môn, giao lưu đoàn phim, chương trình nghệ thuật. Đây là bước dịch chuyển từ “liên hoan” sang “festival văn hóa, điện ảnh”, nơi nhà làm phim, nhà đầu tư, công chúng và cơ quan quản lý gặp nhau để hình thành tầm nhìn chung cho ngành.

Phát biểu tại họp báo mới đây, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch Tạ Quang Đông nhấn mạnh: “Liên hoan không chỉ là nơi tôn vinh tác phẩm, mà còn là không gian để nhìn lại hạ tầng, chính sách và môi trường đầu tư của điện ảnh Việt Nam”.

Trong bối cảnh TP.HCM hướng mạnh sang kinh tế sáng tạo, điện ảnh đang nổi lên như một ngành giúp thành phố định vị bản sắc, gia tăng năng lực cạnh tranh và mở rộng quan hệ quốc tế.

Điện ảnh Việt Nam trong vai trò một ngành kinh tế

Nếu năm 2025 đánh dấu vị thế mới của TP.HCM trên bản đồ sáng tạo thế giới, thì Liên hoan phim lần thứ XXIV là cột mốc thiết lập tầm nhìn phát triển công nghiệp điện ảnh Việt Nam.

Ông Đặng Trần Cường, Cục trưởng Cục Điện ảnh nhận định: “Liên hoan năm nay đặt trọng tâm vào việc kiến tạo nền tảng phát triển cho công nghiệp điện ảnh, chứ không chỉ dừng ở việc vinh danh”. Theo ông, cách tiếp cận này được cụ thể hóa qua loạt hoạt động lần đầu được đưa vào khuôn khổ liên hoan phim.

Ông Đặng Trần Cường, Cục trưởng Cục điện ảnh phat biểu tại họp báo khai mạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV. Ảnh: Quỳnh Anh

Thứ nhất, chương trình xúc tiến điện ảnh địa phương cho phép các tỉnh, thành trực tiếp giới thiệu bối cảnh, chính sách ưu đãi và tiềm năng hợp tác với các đoàn phim quốc tế. Đây là bước đi quan trọng để điện ảnh trở thành một ngành kinh tế lan tỏa, tạo giá trị cho địa phương thông qua du lịch, dịch vụ và hạ tầng sản xuất.

Thứ hai, diễn đàn về chính sách và hạ tầng điện ảnh tập trung vào những vấn đề mang tính nền tảng như trường quay, quỹ đầu tư, ưu đãi thuế và liên kết vùng. Các đề xuất được thảo luận với góc nhìn thực tiễn, hướng đến mục tiêu thu hút các dự án lớn, từ đó hình thành chuỗi giá trị sản xuất bài bản.

Thứ ba, chuỗi giao lưu chuyên môn và chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế quy tụ các chuyên gia, nhà sản xuất nước ngoài đến cập nhật công nghệ, quy trình quản trị và mô hình phân phối mới. Đây là cơ hội để các đơn vị trong nước tiếp cận tiêu chuẩn công nghiệp toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Cuối cùng, Liên hoan phim nâng chuẩn hệ thống giám khảo và quy trình chấm giải, đảm bảo tính minh bạch, chuyên nghiệp và chất lượng nghệ thuật. Việc chuẩn hóa này giúp củng cố uy tín của giải thưởng, đồng thời tạo thêm động lực cho các nhà sản xuất đầu tư vào chất lượng.

Đặt trong tổng thể, các hoạt động này cho thấy Việt Nam đang đi theo hướng mà nhiều quốc gia đã thành công: xây dựng chuỗi giá trị điện ảnh, từ sản xuất, hậu kỳ, phân phối, dịch vụ đến công nghệ và đào tạo nhân lực.

Với TP.HCM, danh hiệu thành phố sáng tạo lĩnh vực điện ảnh đóng vai trò như “tấm hộ chiếu quốc tế”, mở ra cơ hội nâng cấp hạ tầng trường quay, hợp tác sản xuất chung, thu hút nhân tài và tham gia sâu hơn vào mạng lưới sáng tạo toàn cầu.

Sau hơn nửa thế kỷ, Liên hoan phim Việt Nam vẫn là nơi ghi dấu sự trưởng thành của điện ảnh nước nhà. Nhưng năm 2025 mang tính chất đặc biệt: Liên hoan không chỉ nhìn lại, mà đang đặt kỳ vọng mới cho tương lai ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam.

Trong bối cảnh thị trường nội địa tăng tốc, công nghệ liên tục đổi mới và động lực hội nhập quốc tế ngày càng lớn, điện ảnh Việt Nam đang đứng trước cơ hội hiếm có để tái cấu trúc, chuyên nghiệp hóa và vươn ra thế giới.

Thông điệp “Phát triển bền vững và hội nhập bằng bản sắc Việt Nam” không chỉ là khẩu hiệu của Liên hoan năm nay, mà là kim chỉ nam cho một chiến lược dài hạn, đưa điện ảnh trở thành ngành kinh tế sáng tạo quan trọng của Việt Nam.

Quỳnh Anh