Liên Hợp Quốc: thương mại hàng hóa toàn cầu đã thay đổi 'đáng kể'

Đây là một trong những điểm chính trong báo cáo tháng này của UNCTAD, cơ quan thương mại và phát triển của Liên hợp quốc. Báo cáo dự kiến mức tăng trưởng trong nửa đầu năm là 2% - sẽ tăng thêm 250 tỷ đô la trong thương mại hàng hóa và 100 tỷ đô la trong dịch vụ so với cùng kỳ năm 2023.

Các cuộc tấn công của phiến quân Houti đã buộc các tàu chở hàng phải tránh Biển Đỏ.

Những thay đổi về quy tắc thương mại và chuỗi cung ứng

UNCTAD cũng cho biết họ đang chứng kiến “sự phân bổ lại thương mại đáng kể và sự gia tăng tập trung nguồn cung”. Báo cáo đặc biệt nhấn mạnh rằng, mặc dù thương mại quốc tế nói chung chậm lại vào năm ngoái, các chương trình như Đạo luật giảm lạm phát của Hoa Kỳ, sáng kiến Sản xuất tại Trung Quốc 2025 và Đạo luật công nghiệp phát thải ròng bằng 0 của Liên minh châu Âu đã giúp thúc đẩy nhu cầu đối với các hàng hóa mục tiêu.

Báo cáo cho biết: "Dữ liệu chi tiết về sản phẩm từ ba nền kinh tế lớn cho thấy hoạt động buôn bán xe điện đã tăng đáng kể 50%". Mặc dù sự cạnh tranh dường như vẫn diễn ra mạnh mẽ đối với các tấm pin mặt trời và xe điện, nhưng báo cáo nêu rõ "điều này không đúng đối với chuỗi giá trị pin".

Trong lĩnh vực này, sự gia tăng về mức độ tập trung nguồn cung đi kèm với sự phân bổ lại thương mại thấp, cho thấy nguồn cung toàn cầu đang ngày càng tập trung vào tay một số ít nước xuất khẩu lớn. Nhìn về phía trước, UNCTAD đã trích dẫn ba ý nghĩa có thể xảy ra: tập trung nhiều hơn vào thương mại toàn cầu, chia tách thành các khối lớn, và chủ nghĩa bảo hộ gia tăng và chi phí.

Rào cản và thách thức trong thương mại toàn cầu

Trả lời phỏng vấn của BBC, Tổng giám đốc WTO, Tiến sĩ Ngozi Okonjo-Iweala, đã cảnh báo về sự sụp đổ thương mại toàn cầu.

Theo Tổng giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), thương mại toàn cầu “hiện không có nhiều triển vọng”. Bà cho biết "Chúng ta đang chứng kiến chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, một số làm suy yếu các quy tắc của WTO và một số điều này đang dẫn đến sự phân mảnh".

Những sự phân mảnh này đã trở nên nổi bật khi EU áp dụng mức thuế tạm thời lên tới 37,4% đối với xe điện (EV) nhập khẩu từ Trung Quốc. Động thái này diễn ra sau khi Hoa Kỳ áp dụng mức thuế 100% đối với xe điện (EV) của Trung Quốc vào tháng 5. Cả Brussels và Washington đều cáo buộc chính phủ Trung Quốc trợ cấp không công bằng cho ngành xe điện, cho phép các nhà sản xuất xuất khẩu ô tô với mức giá thấp bất công và đe dọa việc làm ở phương Tây.

UNCTAD và WTO đều nhận thấy rằng, các quy tắc thương mại toàn cầu cần phải thay đổi để giúp đáp ứng thách thức của biến đổi khí hậu. Các biện pháp bảo hộ và thuế quan đang ngày càng gia tăng, đe dọa làm gián đoạn các chuỗi cung ứng toàn cầu. Các công ty lớn như Ikea, Nike và Apple cũng đang cố gắng giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Trong khi đó, EU và Trung Quốc chuẩn bị đàm phán về khả năng áp thuế xe điện, truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin rằng các biện pháp trả đũa đang được cân nhắc đối với hàng hóa của EU bao gồm thịt lợn, rượu cognac và ô tô hạng sang.

Ngoài ra, thương mại toàn cầu còn phải đối mặt với các rào cản khác như thiếu lượng mưa để lấp đầy hồ cung cấp nước cho kênh đào Panama và các cuộc tấn công liên tục vào tàu thương mại của phiến quân Houthi ở Biển Đỏ, ảnh hưởng đến giao thông qua Kênh đào Suez. Những chi phí vận chuyển gia tăng này sẽ được chuyển đến người tiêu dùng, đẩy lạm phát lên cao.

Tiến sĩ Okonjo-Iweala cho biết, bất chấp mọi căng thẳng, thương mại đã cho thấy dấu hiệu phục hồi và tổ chức của bà có thể giúp các quốc gia giải quyết những bất đồng. Bà cũng nhấn mạnh rằng, một số quy tắc thương mại cần phải được xem xét lại để đáp ứng các thách thức hiện nay, đặc biệt là liên quan đến biến đổi khí hậu.

Thùy Linh