Liên minh do Mỹ dẫn đầu thiết lập hành lang an toàn cho tàu hàng ở Biển Đỏ

Sau khi bắt giữ tàu chở ô tô Galaxy Leader cùng thủy thủ đoàn hồi tháng 11, các tay súng của phiến quân Houthi đã neo con tàu ở ngoài khơi bờ biển của làng Al-Salif ở Yemen. Ảnh: Reuters

Financial Times hôm 20-12 dẫn ba nguồn thạo tin cho biết, Chiến dịch Người bảo vệ thịnh vượng, được Lầu Năm Góc công bố hồi đầu tuần, sẽ thiết lập một hành lang an toàn cho vận chuyển thương mại qua Biển Đỏ cùng với ít nhất sau đồng minh.Theo kế hoạch, các tàu hải quân của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cung cấp lá chắn chống lại các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa của lực lượng Houthi, thay vì hộ tống các tàu thương mại đi qua eo biển Bab-el-Mandeb ở phía nam Biển Đỏ, nơi 10% thương mại đường biển đi qua và cũng là nơi tàu thường bị tấn công.

“Các tàu hải quân và máy bay từ nhiều quốc gia đang và sẽ tiếp tục cùng Mỹ tiến hành giám sát hàng hải, thực hiện hành động phòng thủ phù hợp để bảo vệ các tàu thương mại khỏi mối đe dọa do lực lượng Houthi gây ra”, John Kirby, người phát ngôn Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ nói.

Theo một quan chức Mỹ, kế hoạch đang ở giai đoạn đầu và có thể thay đổi. Sáng kiến này được đưa ra khi một số lượng lớn tàu thương màu bắt đầu định tuyến lại để thực hiện hành trình dài hơn 3.200 dặm (5.150 km) vòng quanh châu Phi do phiến quân Houthi tấn công ít nhất 15 tàu trong khu vực Biển Đỏ kể từ ngày 18-11. Lực lượng Houthi dường như nhắm vào các tàu có liên quan với Israel, dù một số tàu bị tấn công có ít hoặc không có mối liên hệ nào với đất nước này trong nhiều năm.

Theo Kuehne+Nagel (Thụy Sĩ), công ty dịch vụ giao nhận lớn nhất thế giới, tính đến nửa đêm ngày 19-12, 103 tàu có tổng công suất vận chuyển 1,3 triệu container 20 feet đã định tuyến lại qua Mũi Hảo Vọng, rìa phía nam của Nam Phi. Con số dự kiến còn tăng thêm. Nếu tính cả tàu chở hàng rời và tàu chở dầu, con số còn cao hơn nhiều.

Đây là sự định hình lại thương mại toàn cầu lớn nhất kể từ sau cuộc xung đột Nga-Ukraine, có nguy cơ gây ra tình trạng xếp hàng chờ cập bến dài tại các cảng và gián đoạn chuỗi cung ứng cho các nhà bán lẻ, đẩy tăng lạm phát mà các ngân hàng trung ương đang chật vật kiểm soát.

Định tuyến lại quanh Mũi Hảo Vọng làm tăng đáng kể thời gian hành trình giữa phía đông và phía tây. Stephen Gordon, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu của Clarksons, cho biết, tàu di chuyển từ châu Á đến Bắc Âu quanh mũi phía nam châu Phi thay vì kênh đào Suez (nằm ở phía bắc Biển Đỏ) sẽ kéo dài thời gian hành trình lên 40 ngày từ 31 ngày.

Đi vòng qua châu Phi cũng khiến các tàu tốn gấp đôi nhiên liệu, làm tăng thêm chi phí hàng chục triệu đô la Mỹ cho mỗi chuyến đi. Các hãng tàu sẽ tính chi phí này cho chủ hàng và cuối cùng chi phí tăng thêm sẽ chuyển sang người tiêu dùng.

Hầu như tất cả các hãng tàu container lớn nhất thế giới bao gồm MSC, Maersk và CMA CGM không còn gửi tàu qua Biển Đỏ, trong khi các tập đoàn dầu khí như BP và Equinor cũng tạm dừng các chuyến tàu dầu qua điểm nghẽn này. “Chúng ta có thể thấy rõ sự sụt giảm số lượng tàu container đi qua Vịnh Aden và đi lên Biển Đỏ”, Jean-Charles Gordon, giám đốc bộ phận dõi tàu của Kpler, một công ty cung cấp dữ liệu thương mại, cho biết.

Sự nắn lại của dòng chảy thương mại sẽ khiến AI Cập mất nguồn doanh thu đáng kể từ các tàu di chuyển qua kênh đào Suez (nằm ở phía bắc của Biển Đỏ). Trong khi đó, Nam Phi dự kiến nhập khẩu khối lượng dầu nhiên liệu cao kỷ lục hàng tháng trong tháng 12 khi có nhiều tàu hơn ghé vào các cảng của nước này để tiếp nhiên liệu,

Các chủ tàu đang tìm cách tăng cường an ninh trên các tàu để có thể tiếp tục di chuyển qua Biển Đỏ. Kpler nhận thấy, nhiều tàu phát tín hiệu “có lực lượng vũ trang trên tàu” thông qua hệ thống truyền tin đến các chính quyền ven biển khi đi qua eo biển Bab-el-Mandeb trong một nỗ lực ngăn ngừa các vụ tấn công.

Dimitris Maniatis, CEO của Seagull Maritime, một công ty an ninh hàng hải, cho biết, sau các các cuộc tấn công của Houthi và vụ cướp biển Somali bắt giữ tàu chở hàng rời Ruen vào tuần trước, các yêu cầu hỗ trợ an ninh đã “tăng lên rất nhiều”. Ông cho biết thêm, các hãng vận tải biển đang yêu cầu các đội an ninh 6-8 người, ưu tiên những có kinh nghiệm chiến đấu ở tiền tuyến. “Cho đến hiện tại, mỗi đội an ninh của chúng tôi chỉ có tối đa 3 người”, ông nói.

Tuy nhiên, một số công ty an ninh cảnh báo, lực lượng bảo vệ tư nhân sẽ không làm được gì nhiều để chống lại tên lửa và máy bay không người lái của lực lượng phiến quân có tổ chức. Chris Farrell, Gám đốc thương mại của Neptune P2P Group, một công ty an ninh hàng hải khác, cho biết, khách hàng liên tục gọi điện thoại đến bộ phận dịch vụ đánh giá rủi ro an ninh và đào tạo thủy thủ cách xác định và ứng phó với rủi ro.

Sự chú ý giờ đây sẽ chuyển sang việc liệu các tàu chở dầu và tàu chở hàng rời có chuyển hướng đồng loạt như các tàu container hay không. Theo dữ liệu của Kpler, khoảng 7 triệu thùng dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ tinh chế chảy qua eo biển Bab-el-Mandeb mỗi ngày, Và tuyến hàng hải đi quan Biển Đỏ cũng trở nên quan trọng để Nga xuất khẩu sang châu Á 4 triệu thùng dầu/ngày..

Theo dữ liệu theo dõi tàu của hãng tư vấn năng lượng ICIS, một số công ty kinh doanh hàng hóa như Gunvor (Thụy Sĩ) dường như đã định tuyến lại các tàu chở khí đốt tự nhiên hóa lỏng để tránh đi qua Biển Đỏ. Euronav, một trong công ty sở hữu tàu chở dầu lớn nhất thế giới, đã thông báo với khách hàng rằng các tàu của công ty sẽ không đi qua Biển Đỏ.

“Nếu sáng kiến do Mỹ dẫn đầu cung cấp đủ sự bảo vệ, chúng tôi có thể sử dụng lại tuyến đường Biển Đỏ. Nhưng hiện tại đó là một vấn đề còn bỏ ngỏ”, Alexander Saverys, CEO của Euronav, nói.

“Không phải tất cả các tàu trong liên minh do Mỹ dẫn đầu đều có trang bị vũ khí tiên tiến cần thiết để đánh chặn tên lửa và máy bay không người lái trên không. Lực lượng Houthi có rất nhiều tên lửa, đủ để sử dụng trong nhiều tháng”, Peter Sand, nhà phân tích trưởng của công ty tình báo hàng hải Xeneta, cho biết.

Theo Financial Times, WSJ

Chánh Tài