Liên tiếp nổ bình gas mini: Quy định về quản lý mặt hàng này ra sao?

Mới đây, một xe bán bún riêu trên vỉa hè khu vực cầu vượt Linh Xuân (TP.HCM) bất ngờ phát nổ bình gas mini, khiến nhiều người hoảng sợ, toàn bộ xe bán hàng bị phá hủy.

Trước đó, Hà Nội cũng xảy ra vụ nổ bếp gas mini tại quán ăn, làm khách hàng bị thương. Các vụ việc cho thấy mức độ nguy hiểm của bình gas mini.

Trong bối cảnh nhu cầu sử dụng loại bình gas này tăng mạnh vào dịp cuối năm, những vụ nổ càng khiến dư luận bất an về độ an toàn của hàng loạt câu hỏi pháp lý liên quan đến quản lý chất lượng, trách nhiệm đơn vị cung cấp.

Quản lý bình gas mini như thế nào?

Theo Luật sư Nguyễn Văn Nhanh, Đoàn Luật sư TP.HCM, khoản 2 Điều 3 Nghị định 87/2018 QUY ĐỊNH khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) là sản phẩm hydrocacbon có nguồn gốc dầu mỏ, thành phần chính là propan (C₃H₈), butan (C₄H₁₀) hoặc hỗn hợp của hai loại này. Ở điều kiện nhiệt độ, áp suất bình thường, LPG ở thể khí và chuyển sang thể lỏng khi được nén hoặc làm lạnh.

Bình gas mini thực chất là chai chứa LPG. Khoản 12 Điều 3 Nghị định 87/2018 quy định: “Chai LPG mini là chai chịu áp lực được chế tạo theo quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia dùng để chứa LPG, dung tích chứa tối đa 1.000 ml) một chai”.

Kinh doanh LPG là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Tùy từng khâu (sản xuất, chiết nạp, phân phối, bán lẻ), thương nhân phải đáp ứng các điều kiện tương ứng theo Nghị định 87/2018.

Riêng đối với cửa hàng bán lẻ LPG chai, Điều 10 Nghị định 87/2018 quy định các điều kiện bắt buộc, gồm: là thương nhân được thành lập theo quy định của pháp luật; có hợp đồng tối thiểu 01 năm bán LPG chai với thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực (trừ cửa hàng trực thuộc); đáp ứng các điều kiện về phòng cháy và chữa cháy theo quy định.

Về tiêu chuẩn kỹ thuật, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn chai LPG mini (ban hành kèm theo Thông tư 29/2017/TT-BCT ngày 20-12-2017) phân loại chai LPG mini thành hai loại: 1) Chai LPG mini nạp một lần: chỉ được nạp LPG lần đầu, cấm nạp lại để tái sử dụng; 2) Chai LPG mini nạp lại: được phép nạp lại LPG để tái sử dụng theo quy định kỹ thuật.

Đối với chai LPG mini nạp một lần, quy chuẩn bắt buộc phải ghi rõ dòng chữ in hoa: “CHỈ NẠP MỘT LẦN, CẤM NẠP LẠI DƯỚI MỌI HÌNH THỨC”, với chiều cao chữ tối thiểu 4 mm, màu sắc dễ nhận biết.

Chai LPG mini chỉ được phép lưu thông sau khi đã được kiểm tra chất lượng đạt yêu cầu, đáp ứng đầy đủ các quy định về kỹ thuật, hạn sử dụng, loại bỏ và tiêu hủy theo quy chuẩn.

Tuy nhiên, thực tế thị trường hiện nay chủ yếu lưu hành chai LPG mini nạp một lần, do yêu cầu pháp lý và kỹ thuật ít nghiêm ngặt hơn, dẫn đến chi phí sản xuất thấp và giá thành rẻ.

Trường hợp bình gas mini phát nổ, nếu có căn cứ xác định nguyên nhân xuất phát từ việc chủ cơ sở kinh doanh sử dụng bình gas không bảo đảm an toàn, vi phạm quy định trong quá trình kinh doanh và gây thiệt hại đến sức khỏe, tính mạng, tài sản của người khác, thì về dân sự, chủ cơ sở kinh doanh phải bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015.

Về hình sự, tùy tính chất và mức độ hậu quả, cơ quan tiến hành tố tụng có thể xem xét trách nhiệm hình sự đối với các tội danh như: Tội vô ý làm chết người (Điều 128 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung); Tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy (Điều 313 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung).

Bình gas phát nổ khi người phụ nữ bật bếp để nấu nước bán bún riêu. Ảnh cắt từ clip

Sử dụng bình gas kém chất lượng bị chế tài ra sao?

Về mặt chế tài, Điều 39 Nghị định 99/2020 quy định: Phạt tiền từ 500.000 đồng đến một triệu đồng đối với hành vi sử dụng LPG chai mini nạp lại đối với chai LPG mini không được phép nạp lại trong cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống.

Phạt tiền từ 10 - 20 triệu đồng đối với hành vi bán lẻ LPG chai nhưng không có hợp đồng với thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực.

Phạt tiền từ 20 - 30 triệu đồng đối với các hành vi: Bán lẻ LPG chai khi không có hoặc sử dụng Giấy chứng nhận đủ điều kiện đã hết hạn, bị thu hồi; Sử dụng Giấy chứng nhận bị tẩy xóa, sửa chữa; Cho thuê, cho mượn hoặc thuê, mượn Giấy chứng nhận đủ điều kiện.

Ngoài ra, áp dụng hình thức xử phạt bổ sung: tịch thu tang vật vi phạm; tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đủ điều kiện từ 01 đến 03 tháng; Biện pháp khắc phục hậu quả: buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp thu được.

Trong trường hợp hành vi vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng, làm chết người hoặc thiệt hại lớn về tài sản, trách nhiệm hình sự vẫn có thể được xem xét theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Từ thực tiễn các vụ việc đã xảy ra, luật sư Nhanh khuyến cáo người dân và các hộ kinh doanh nhỏ lẻ không nên tiếp tục sử dụng bình gas mini trôi nổi trên thị trường, đặc biệt là chai LPG mini tái sử dụng trái phép.

Việc chuyển sang sử dụng các loại bình gas đạt chuẩn, có nguồn gốc rõ ràng, van an toàn và được kiểm định theo quy định pháp luật, dù chi phí cao hơn, nhưng sẽ giảm thiểu đáng kể rủi ro về tính mạng, tài sản, đồng thời giúp người sử dụng tránh những hệ lụy pháp lý nghiêm trọng có thể phát sinh.

THẢO HIỀN