Liệu có thể 'ghìm cương' giá vàng miếng sau khi nhà nước bỏ độc quyền?
Chuyên gia kinh tế cho rằng: Nhà nước bỏ độc quyền sản xuất vàng không đồng nghĩa thả nổi. Để 'ghìm cương' giá vàng, cần một tổ hợp giải pháp đồng bộ.
Giao dịch từ 20 triệu đồng/ngày trở lên phải thanh toán qua tài khoản ngân hàng
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP ngày 26/8/2025 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 03/4/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Một trong những nội dung đáng chú ý của Nghị định 232 là đã bãi bỏ khoản 3 Điều 4 của Nghị định 24/2012/NĐ-CP xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.
Cùng với đó, việc thanh toán mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trong ngày trở lên của một khách hàng phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng và tài khoản thanh toán của doanh nghiệp kinh doanh vàng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Nghị định 232 được kỳ vọng sẽ giúp kiểm soát và bình ổn giá vàng, tăng tính công khai, minh bạch trong giao dịch mua, bán vàng.
Ảnh minh họa: Huy Phương/VOV.VN
Theo đánh giá của chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy, Giám đốc điều hành Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi nhấn mạnh, Nhà nước bỏ độc quyền sản xuất vàng không đồng nghĩa thả nổi. Đây là sự chuyển đổi từ cơ chế “một trung tâm chi phối” sang mô hình đa chủ thể nhưng trong khuôn khổ quản lý tập trung. Tác động lớn nhất là tạo điều kiện để nhiều doanh nghiệp đủ năng lực tham gia thị trường, góp phần đa dạng hóa nguồn cung, giảm áp lực khan hiếm, đồng thời khuyến khích cạnh tranh về giá, dịch vụ và uy tín thương hiệu.
"Sự xuất hiện của nhiều đơn vị có tiềm lực vốn và hệ thống quản trị hiện đại sẽ giúp thị trường vàng minh bạch hơn, phản ánh sát hơn diễn biến quốc tế, qua đó giảm dần tình trạng chênh lệch giá nội - ngoại quá lớn", ông Huy nêu quan điểm.
Tuy nhiên, theo ông Huy, do điều kiện cấp phép cao, khả năng chỉ một số doanh nghiệp lớn tham gia. Thị trường vì vậy sẽ vận hành theo cơ chế cạnh tranh có chọn lọc, khác với độc quyền tuyệt đối nhưng cũng tránh được sự phân tán quá mức. “Đây chính là cách tiếp cận cân bằng, mở cửa nhưng vẫn đảm bảo sự ổn định, bảo vệ hệ thống tài chính - tiền tệ quốc gia”, ông Huy nhấn mạnh.
Liệu có thể “ghìm cương” giá vàng?
Ông Huy cũng cho rằng, giá vàng luôn chịu tác động kép từ những yếu tố quốc tế như: biến động về lãi suất, giá cả của đồng USD và căng thẳng địa chính trị. Cùng với đó là những yếu tố trong nước, trong đó có tâm lý nắm giữ vàng như một tích sản và chỉ có mua vào nhưng hạn chế bán ra, nguồn cung trong nước hạn chế.
Vì thế, để “ghìm cương” giá vàng, cần một tổ hợp giải pháp đồng bộ bao gồm việc minh bạch hóa giao dịch. Theo đó, quy định thanh toán qua ngân hàng với giao dịch giá trị lớn sẽ vừa giảm cơ hội đầu cơ tiền mặt, vừa giúp cơ quan quản lý giám sát dòng chảy vàng - tiền một cách hiệu quả.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy, Giám đốc điều hành Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi
Bên cạnh đó, sử dụng công cụ tài chính hiện đại bằng cách từng bước xây dựng thị trường phái sinh vàng (hợp đồng tương lai, hoán đổi) để doanh nghiệp và nhà đầu tư có lựa chọn phòng ngừa rủi ro thay vì chỉ dựa vào vàng vật chất.
Một yếu tố nữa, theo ông Huy, đó là định hướng kỳ vọng. Thông qua thông tin minh bạch và truyền thông chính thống, góp phần ổn định tâm lý, giảm thiểu hiện tượng “sốt vàng” do tin đồn.
"Khi chính sách vận hành minh bạch, thị trường sẽ phát triển theo hướng hiện đại, gắn kết hơn với thông lệ quốc tế, đồng thời vẫn đảm bảo mục tiêu tối thượng đó là ổn định kinh tế vĩ mô và an toàn hệ thống tài chính - tiền tệ quốc gia", ông Huy phân tích.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy cũng lưu ý: Ở ngắn hạn, chênh lệch giá vàng trong nước – thế giới khó thu hẹp ngay do nguồn cung hạn chế, tâm lý đầu cơ và thương hiệu khiến vàng miếng SJC vẫn cao giá; vì vậy biến động còn lớn, chưa phản ánh đầy đủ cung – cầu.
Về dài hạn, khi nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia, cạnh tranh giá và dịch vụ sẽ định hình, thị trường minh bạch hơn, chênh lệch dần co hẹp. Niềm tin xã hội vào sự ổn định và minh bạch cũng củng cố, góp phần ổn định vĩ mô, nâng cao vị thế tài chính quốc gia.
Về tổng thể, Nghị định 232/2025 tạo nền tái cấu trúc mạnh: doanh nghiệp nhỏ tái định vị, SJC từ độc quyền thành dẫn dắt, doanh nghiệp lớn mới nổi thành đối trọng, mở ra thị trường vàng hiện đại, cạnh tranh, bền vững, ông Huy nhận định.
