Liệu có thể 'nhổ tận gốc' các trung tâm lừa đảo ở Myanmar?
Hàng ngàn người từ nhiều quốc gia khác nhau bị giam giữ tại các trung tâm lừa đảo vùng biên giới Myanmar đang chờ hồi hương. Nhưng liệu đây có thực sự là hồi kết của các hoạt động lừa đảo đã cướp đi hàng tỷ USD của các nạn nhân?
Theo Liên hợp quốc, nhiều trung tâm lừa đảo đã mọc lên tại khu vực biên giới của các quốc gia Thái Lan, Campuchia, Myanmar. Trong những năm gần đây, đã có hàng trăm nghìn người trở thành nạn nhân của những nhóm tội phạm buôn bán người, vì tin vào bẫy “việc nhẹ lương cao”. Các nhóm tội phạm đã dụ dỗ nạn nhân ra nước ngoài, sau đó ép họ làm việc tại trung tâm lừa đảo.
Theo kênh DW (Đức), những người làm việc tại trung tâm lừa đảo bị đối xử như nô lệ, có nguy cơ bị tra tấn nếu không “đạt chỉ tiêu”.
Thái Lan gần đây đã cắt điện, internet cung cấp cho một số khu vực biên giới ở Myanmar nhằm triệt tiêu các khu phức hợp lừa đảo. Chiến dịch chung của chính quyền Thái Lan, Myanmar và Trung Quốc đã giải cứu hàng nghìn người khỏi các trung tâm lừa đảo và họ hiện đang chờ hồi hương. Họ đến từ nhiều quốc gia, như Trung Quốc, Ấn Độ, Ethiopia…
Bà Amy Miller, giám đốc khu vực Đông Nam Á của nhóm cứu trợ Acts of Mercy International, có trụ sở tại biên giới Thái Lan-Myanmar, đánh giá với hãng thông tấn AP (Mỹ) rằng cần có phản ứng toàn cầu để các chính phủ chịu trách nhiệm về công dân của họ. Theo bà Miller, tính đến ngày 3/3, phần lớn trong số 7.000 người chờ hồi hương vẫn ở Myanmar. Bà cho biết khoảng 200 người khác cũng đang ở Thái Lan chờ hồi hương.
Vào ngày 28/2, có 84 công dân Indonesia trở về nước từ Thái Lan. Ấn Độ và Trung Quốc cũng dự kiến sắp xếp các chuyến bay đón những công dân là nạn nhân buôn người tại Myanmar.
Các nhà chức trách ở Thái Lan và Myanmar đã tăng cường nỗ lực sau các cuộc gọi và báo cáo công khai về những nạn nhân bị ép buộc tham gia hoạt động lừa đảo với nhiều trong số đó có liên quan đến các mạng lưới tội phạm Trung Quốc. Do đó, Trung Quốc cũng đã đóng một vai trò quan trọng trong việc trấn áp các trung tâm lừa đảo ở Myanmar.
Theo truyền thông Myanmer, kể từ tháng 10/2023, nước này đã trục xuất hơn 55.000 người nước ngoài tham gia vào các hoạt động lừa đảo, trong đó có hơn 53.000 công dân Trung Quốc. Trong khi đó, Thái Lan cũng đã giúp chuyển giao khoảng 900 công dân Trung Quốc bị mắc kẹt trong các hoạt động lừa đảo ở Myanmar vào năm 2024.
Nhưng bất chấp các hoạt động giải cứu và trục xuất này, bà Miller cho biết các nhóm tội phạm đang điều chỉnh lại, và 7.000 người đang chờ hồi hương chỉ là một phần nhỏ trong số các nạn nhân vẫn còn mắc kẹt bên trong các khu phức hợp lừa đảo.
Bà bổ sung: "Chúng tôi nắm được rằng rất nhiều trùm tội phạm người Trung Quốc đang chuyển nạn nhân đến các khu vực xa hơn về phía Nam, xây dựng những khu phức hợp ẩn khuất hơn. Nạn nhân được thả có khả năng là những trường hợp không đạt ‘thành tích’ tốt, trong khi những người có thể tạo được nhiều tiền từ hoạt động lừa đảo vẫn làm việc tại các khu phức hợp".
Bà Tita Sanglee tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á - Yusof Ishak (ISEAS), cho biết rất khó để xóa bỏ hoàn toàn các hoạt động lừa đảo. Bà nhận xét rằng chiến dịch hiện nay đã gây gián đoạn hoạt động lừa đảo nhưng khó có tác động lâu dài. Đầu tiên, những kẻ lừa đảo này rất cứng đầu. Chúng có thể đã lường trước việc mất điện và đã chuẩn bị sẵn máy phát điện dự phòng. Hơn nữa, theo bà Sanglee, nhiều tổ chức tội phạm có thể đã chuyển đến Campuchia.
Bên cạnh đó, bà Sanglee cũng lưu ý rằng mặc dù nhiều trường hợp trong các trung tâm lừa đảo là nạn nhân của buôn người, nhưng cũng có một số trường hợp lại làm việc tự nguyện, bị thu hút bởi thu nhập béo bở.
Giáo sư dự bị Mark S. Cogan tại Đại học Kansai Gaidai (Nhật Bản), đồng tình với quan điểm của bà Sanglee. Ông Mark S. Cogan nói: "Tôi cho rằng nỗ lực này sẽ không đủ tác động bởi các tổ chức tội phạm vẫn tồn tại. Vì vậy, đây không phải là hồi kết của các trung tâm lừa đảo. Có khả năng cao là bản chất của tội phạm sẽ thay đổi để phù hợp với tình hình”.
