Liệu ông Trump có thể chấm dứt xung đột Nga - Ukraine trong 100 ngày?

Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump và đội ngũ của ông đã tuyên bố sẽ nhanh chóng hành động, trong đó chấm dứt giao tranh Nga - Ukraine là một trong những ưu tiên hàng đầu.

Hai ông Putin và Trump gặp nhau tại Helsinki, Phần Lan vào ngày 16 tháng 7 năm 2018. Ảnh: Nhà Trắng

Tướng về hưu Keith Kellogg, đặc phái viên của ông Trump tại Ukraine, phát biểu trên kênh Fox News ngày 8/1 rằng: "Tôi muốn đặt mục tiêu cá nhân cũng như chuyên môn là giải quyết cuộc xung đột trong 100 ngày".

Mặc dù đây là một mục tiêu đầy tham vọng khi giao tranh đã kéo dài gần ba năm, con số 100 ngày vẫn cho thấy ông Trump đã kéo dài đáng kể thời gian so với tuyên bố trước đây.

Vào tháng 5/2023, ông từng khẳng định có thể "chấm dứt giao tranh chỉ trong 24 giờ" sau khi nhậm chức. Tuy nhiên, tại cuộc họp báo ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Florida, ngày 7/1, ông thừa nhận: "Đây là một cuộc đàm phán không hề dễ dàng".

Sự lo ngại từ Ukraine và phản ứng từ Nga

Sự khẩn trương của ông Trump khiến chính quyền Ukraine lo lắng. Khi được hỏi liệu ông có muốn Ukraine giành chiến thắng hay không, ông trả lời: "Tôi muốn giao tranh kết thúc. Tôi muốn cứu mạng sống".

Trái ngược với thái độ thận trọng của Kiev, Nga đã tỏ ra hoan nghênh kế hoạch của ông Trump. Ngay sau tuyên bố của ông, cố vấn an ninh của Tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Nikolai Patrushev, cho rằng giải pháp cho Ukraine nên do Mỹ và Nga quyết định, không có sự tham gia của Ukraine hay Liên minh châu Âu (EU).

Hiện tại, lập trường của hai bên vẫn đối lập nhau. Ukraine yêu cầu Nga rút toàn bộ quân đội khỏi lãnh thổ và sẽ gia nhập NATO, trong khi Moscow kiên quyết không từ bỏ các vùng lãnh thổ đã chiếm đóng và yêu cầu Ukraine không được gia nhập liên minh quân sự này.

Dù Trump chưa công bố chi tiết kế hoạch hòa bình của mình, ông từng phát biểu tại Mar-a-Lago rằng: "Nga có lý do để lo lắng khi có một quốc gia ngay sát biên giới họ gia nhập NATO". Điều này cho thấy ông có thể nghiêng về quan điểm của Moscow trong việc giữ Ukraine ngoài NATO.

Tuy nhiên, Tướng Kellogg khẳng định Tổng thống Trump không có ý định nhượng bộ Nga: "Ông ấy không cố gắng tặng bất cứ điều gì cho ông Putin, mà đang nỗ lực để bảo vệ chủ quyền của Ukraine".

Tình hình chiến trường hiện tại

Kể từ khi Ukraine giành lại một phần lãnh thổ vào tháng 9/2022, giao tranh đã rơi vào thế giằng co.

Trong cuộc phản công năm 2023, Ukraine chỉ giành lại được một số khu vực nhỏ mà không thể phá vỡ phòng tuyến của Nga. Trong khi đó, Nga đã chuyển sang tấn công và giành thêm 0,69% lãnh thổ Ukraine.

Tuần trước, Nga tuyên bố đã kiểm soát hai ngôi làng Novoiehorivka ở Luhansk và Shevchenko ở Donetsk, đồng thời tiến công vào khu vực Kursk của Nga sau đợt phản công bất ngờ của Ukraine.

Các chuyên gia nhận định, trong bối cảnh chiến sự bế tắc, yếu tố quyết định chiến thắng có thể là khả năng kiểm soát không phận và duy trì tài chính chiến tranh.

Chính quyền Ukraine đang đẩy mạnh sản xuất vũ khí nội địa nhằm giảm phụ thuộc vào phương Tây, với mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp quốc phòng trị giá 30 tỷ đô la. Các đợt tấn công chiến lược gần đây đã gây tổn thất lớn cho hệ thống hậu cần và kinh tế Nga, đặc biệt là các nhà máy lọc dầu và kho vũ khí.

Trong khi đó, kinh tế Nga đang đối mặt với áp lực lớn do chi tiêu quốc phòng tăng cao, lạm phát gia tăng và lãi suất ngân hàng trung ương lên đến 21%. Nhà phân tích Craig Kennedy từ Đại học Harvard cảnh báo rằng Moscow có thể gặp khủng hoảng tài chính nếu tiếp tục kéo dài giao tranh mà không đạt được lệnh ngừng bắn.

Ông Trump đã tuyên bố sẽ trực tiếp liên lạc với Tổng thống Putin để đàm phán hòa bình. Người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskov, ngày 10/1 cho biết: "Tổng thống Putin luôn sẵn sàng đối thoại với các lãnh đạo quốc tế, bao gồm ông Donald Trump".

Với cam kết kết thúc xung đột nhanh chóng, Tổng thống Trump đang tạo ra kỳ vọng lớn, nhưng việc liệu ông có thể đạt được thỏa thuận phù hợp với cả Nga và Ukraine hay không vẫn là một dấu hỏi lớn.

Cao Phong (theo AJ, CNN, FOX)