Liệu Tổng thống Trump có thể 'vô hiệu hóa' lệnh ân xá của người tiền nhiệm Biden
Tổng thống Mỹ Donald Trump 3 cho rằng hành động ân xá trước khi kết thúc nhiệm kỳ của người tiền nhiệm Joe Biden không có hiệu lực do ông đã sử dụng máy ký tên tự động, nhưng liệu ông Trump có thể 'vô hiệu hóa' lệnh ân xá của người tiền nhiệm.
Ông Donald Trump (trái) và ông Joe Biden. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngay trước lễ tuyên thệ nhậm chức của ông Trump hồi tháng 1 vừa qua, Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden đã ân xá cho nhiều đối thủ chính trị của ông Trump, trong đó bao gồm những nhà lập pháp từng làm việc trong Ủy ban Hạ viện điều tra vụ bạo loạn ở Đồi Capitol ngày 6/1/2021 và cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley.
Có nhiều đồn đoán về khả năng ông Biden đã sử dụng quyền hành pháp của mình để bảo vệ những người có thể bị chính quyền Tổng thống Trump truy tố.
Liên quan tới việc này, tờ Time ngày 18/3 cho biết vào hôm trước (17/3), Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông có ý định hủy bỏ các Lệnh Ân xá của Tổng thống được người tiền nhiệm Joe Biden ban hành cho những người trong Ủy ban Hạ viện điều tra vụ bạo loạn ngày 6/1/2021 liên quan đến ông Trump với lý do chúng được ký bằng autopen (máy ký tên tự động).
Trong một bài viết đăng trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cho rằng các ‘lệnh ân xá’ mà ông Joe Biden đã cấp cho cơ cấu mà ông gọi là “Ủy ban Chính trị không được lựa chọn” và nhiều người khác, “VÔ HIỆU, KHÔNG CÓ GIÁ TRỊ và KHÔNG CÓ HIỆU LỰC”, vì chúng được ký bằng autopen”.
Nói cách khác, theo tổng thống Mỹ đương nhiệm, “ông Joe Biden không hề tự tay ký và quan trọng hơn, ông ta cũng chẳng biết gì về các lệnh ân xá đó! Các tài liệu ân xá cần thiết không hề được giải thích hay phê duyệt bởi ông Biden”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump nêu quan điểm về các lệnh ân xá ban hành cho những người trong Ủy ban Hạ viện điều tra vụ bạo loạn ngày 6/1/2021. Ảnh chụp màn hình tài khoản mạng xã hội Truth Social của Tổng thống Mỹ Donald Trump
Tuy nhiên, theo các chuyên gia pháp lý, Hiến pháp Mỹ không trao quyền cho tổng thống đương nhiệm hủy bỏ lệnh ân xá của người tiền nhiệm, đặc biệt không dựa trên hình thức chữ ký.
Giáo sư luật Bernadette Meyler tại Trường Luật Stanford, đồng thời là chuyên gia về luật hiến pháp, cho biết: “Hiến pháp thậm chí không yêu cầu lệnh ân xá phải được viết ra, vì vậy việc chữ ký được thực hiện bằng autopen hay bằng tay đều không liên quan đến tính hợp hiến, bởi Điều II chỉ quy định Tổng thống có quyền ân xá”.
Autopen là một thiết bị chữ ký điện tử cho phép một người ký tài liệu mà không cần trực tiếp có mặt. Chữ ký được tạo ra dựa trên mô phỏng chữ ký viết tay nhưng được thực hiện bằng máy tính.
Theo các chuyên gia, rất nhiều văn bản pháp lý và tài liệu khác đã được ký bằng autopen. Ví dụ, khi còn tại nhiệm, Tổng thống Barack Obama từng ký một biện pháp an ninh quốc gia bằng autopen khi ông đang ở Pháp.
Giáo sư Meyler cho rằng nếu các lệnh ân xá tổng thống bị vô hiệu hóa vì chữ ký autopen, nhiều chính sách khác được ký bằng phương thức này cũng sẽ bị đặt dấu hỏi về tính hợp pháp. “Khi ngày càng nhiều quy trình được tự động hóa và số hóa, việc yêu cầu chữ ký tay truyền thống sẽ là một bước lùi”, Giáo sư Meyler nói.
Một hướng dẫn năm 2005 từ Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) đã chỉ rõ rằng: “Tổng thống không cần tự tay thực hiện hành động ký vào một dự luật mà ông ấy phê duyệt. Thay vào đó, Tổng thống có thể chỉ đạo cấp dưới ký thay bằng autopen, và hành động này vẫn được coi là hợp lệ theo Điều I, Mục 7 của Hiến pháp”.
Giáo sư Jeffrey Crouch tại Đại học American, nói với Axios rằng các lệnh ân xá là quyết định cuối cùng, miễn là chúng hợp lệ.
Nếu ông Trump cố gắng truy tố những người đã được ân xá, Giáo sư Meyler cho rằng vụ việc nhiều khả năng sẽ bị bác bỏ tại tòa án.
“Tôi không thể tưởng tượng được tòa án sẽ tuyên bố một lệnh ân xá là không hợp lệ chỉ vì vấn đề chữ ký autopen”, Giáo sư Meyler nói và nhấn mạnh thêm rằng: “Ông Biden đã công khai phát biểu về các lệnh ân xá này, nên sẽ rất khó để chứng minh rằng đó không phải là quyết định của Tổng thống”.
