'Like dạo'

Lâu nay lúc rỗi, lang thang trên mạng với bạn bè cũng là thú vui. Vừa để nắm thêm thông tin mà làm việc, vừa để biết tình hình xã hội, đất nước ở những góc cạnh, cách nhìn khác phong phú, thú vị, hơn nữa lại còn biết được bạn bè người thân dạo này sống, làm việc vui buồn thế nào.

Nếu thấy bổ ích, thấy vui, thấy thích thì bấm vào cái nút like (yêu thích) rồi lại trượt xem tiếp. Dân mạng gọi đó là "like dạo", là like mà không "còm" (bình luận) gì sâu thêm. Làm bạn ngoài đời có đi có lại cốc cà-phê, điếu thuốc, tình thân mới được củng cố. Trên mạng xã hội, dẫu biết làm gì cũng để lại dấu vết, nhưng cả năm cả đời bận không bấm cái nút like, nghe ra cũng thế nào!

Nhưng muốn thì nhiều, mà thời gian có hạn, thân thiết, có thời gian, hiểu vấn đề thì "còm", không thì gửi một bàn tay, trái tim, nụ cười thay lời muốn nói, thế cũng là quan tâm nhau rồi. "500 anh em" mạng chắc cũng thể tất, chả chấp nê. Mà đấy có thể gọi là có "tâm", có trách nhiệm vì yêu ghét có địa chỉ. Nhiều khi, bạn bè cả mấy chục năm ra trường, sau tìm kiếm kết bạn, bỗng nhiên "nổi lên" như tàu ngầm Kilo về cảng, nhìn thấy tên bạn đã sung sướng tỉnh người. Họ hàng đi tây, đi tàu bao nhiêu năm xa cách, tự nhiên nhảy vào "nhà mình" hỏi thăm sức khỏe bố mẹ, việc làm, học hành của vợ con mình, anh "phây búc cơ" cũng cảm thấy ấm lòng. So với cái thời gửi thư qua fax, qua email đã như giấc mơ. So với thời gửi thư tem càng như thần tiên không tưởng. Cái bàn tay xanh, cái mặt cười của like dạo, bảo thiếu thì cũng là thiếu, mà bảo đủ rồi thì cũng là đủ. Yêu nhau chả kể vắn dài.

Nhưng mà không khéo cũng mất thời gian lắm. Like người này không like người kia. Rồi sa đà vào mà bình luận còn mất thời gian ra phết. Chưa kể không cẩn thận câu chữ lại sơ sểnh làm mếch lòng đối tác, tiết lộ bí mật doanh nghiệp, tọc mạch đời tư cá nhân, nặng hơn nữa thì vi phạm pháp luật, ăn kiện như chơi. Chả thế mà có bạn khen chê hoa hậu nhỡ mồm sẩy tay, "còm" xong là vạ đến luôn, tự nhiên ăn "gạch đá" dư luận, xin lỗi đứt lưỡi mà chưa chắc đã lấy lại được những gì đã mất. Chả thế mà nhiều công ty, doanh nghiệp cấm nhân viên dùng mạng xã hội trong giờ làm việc, nhất là dân văn phòng (chứ dân sản xuất, trong dây chuyền, công trường, thời gian đi toa-lét còn phải tính, đâu thừa hơi like dạo).

Qua nay, lại nghe chuyện tưởng như đùa, ấy là có bọn giả mạo những nền tảng xã hội được nhiều người dùng để tạo những trang web lừa người bằng cách mời nhấn like kiếm tiền. Có thuở nào kiếm tiền dễ như thế không!? Cứ mua một "gói bấm like" trị giá từ vài trăm tới vài chục triệu đồng kèm theo định mức nhấn nút follow (theo dõi) và like (thích) cho bất kỳ đoạn vi-đê-ô nào trên trang ấy rồi chụp ảnh màn hình gửi cho "quản trị", thế là cứ ngồi uống trà ăn kẹo, mà nhận tiền ting ting vào tài khoản, thu nhập tới vài chục triệu đồng mỗi tháng! Làm chơi mà mơ ăn thật, lại còn lòi cái đuôi mời gọi bạn bè dùng theo kiểu đa cấp nữa, thế mà cũng có nhiều người mắc bẫy, ngồi like dạo mà mộng thành triệu phú! Thế rồi kêu trời, đổ bể, tiền mất, "like dạo" mà sắc như dao cạo, tự tham mà cứa cổ mình.

Yêu ghét cũng giống nắng mưa, là chuyện muôn đời, chuyện tự nhiên. Yêu ghét cái gì là tùy quan điểm sống, quan điểm thẩm mỹ, sự hiểu biết, trình độ và còn tùy thuộc cả sự từng trải, lịch lãm. Thể hiện công khai cái yêu ghét đó trước cộng đồng, cao hơn cả là thái độ văn hóa, là bản lĩnh và nhân cách. Tôi có những người bạn vong niên là nhà văn và nhà báo từng là bạn rất thân thiết. Chỉ vì cái like dạo và lời còm vắn tắt thiếu đi bối cảnh đã dẫn đến hiểu lầm nhất thời căng thẳng tưởng chừng đổ vỡ. Nhưng rồi may mắn là sự chân thành và thẳng thắn đã kéo họ lại để bỏ qua hiểu lầm.

Thời đại 4.0, đừng tưởng nút like hay mấy dòng "còm" vô hại, người ta không biết, không đọc, không nhớ, không găm vào trong tim trong óc, hệt như lời nói dẫu không phải là dao là súng, nhưng có thể giết người; không phải là bông gạc, mà có thể băng bó xoa dịu vết thương tinh thần. Rất xúc động và thương cảm khi bỗng nhiên mở mạng, thấy một trái tim đen, nghĩa là người thân của mình, của bạn bè mình đã mất. Lúc ấy, một bàn tay, một trái tim với bạn, sẽ run lên như một nén hương lòng. Một biểu tượng khuôn mặt với hàng nước mắt sẽ an ủi bạn, động viên bạn vượt qua, đứng dậy. Rất tự hào và vui mừng khi đọc tin con bạn cưới, vào đại học, đỗ điểm cao, khi song thân đại thọ, đám cưới vàng đám cưới bạc, một nút like ấm áp giữa bộn bề công việc, ý nghĩa biết bao.

Bấm một nút like dạo, một "còm" vắn tắt, tưởng nhẹ mà cũng nặng!

Thanh Thủy