Lính chiến đất Cố đô

Nay, dù đã ở cương vị Trưởng phòng Cảnh sát hình sự nhưng chưa có cuộc truy xét thủ phạm gây trọng án nào thiếu vắng sự chỉ huy trực tiếp tại hiện trường của anh. Một năm trận mạc đã gần khép lại với những thành tích đáng nể của đơn vị do anh phụ trách, cùng bao kỷ niệm chinh chiến thật khó quên.

Phá án thần tốc

Thượng tá Tống Như Sơn có nét phong trần đặc trưng của “dân” hình sự. Cũng đúng thôi, nghề đấu tranh trấn áp lưu manh, côn đồ, truy tìm những kẻ thủ ác... quá gian truân, vất vả, lặn lội sớm khuya... luôn để lại những dấu ấn khác biệt trên ngoại hình người lính. Chúng tôi hay gọi vui họ là những “bạc già”, bởi sự “sỏi sạn”, hiểu đến tận cùng những ngóc ngách quan hệ hay thủ đoạn của cánh lưu manh, giang hồ. Trưởng thành từ một trinh sát, giờ tuy đã ở cương vị đứng đầu đơn vị chủ công, mũi nhọn trong phòng, chống tội phạm hình sự nhưng “nếp” cũ vẫn đưa chân Thượng tá Sơn đến tất cả hiện trường những vụ trọng án đã xảy ra. Và rồi tại chỗ, anh có những nhận định, đánh giá, phán đoán sắc sảo về tình hình, tính chất vụ án, diện hung thủ và nảy số thật nhanh về “phác đồ” điều tra khám phá, truy bắt nghi phạm.

Thượng tá Tống Như Sơn.

Cuộc truy xét thủ phạm vụ án mạng kinh hoàng xảy ra tại huyện Kim Sơn cách đây chưa lâu là một ví dụ điển hình về cách làm án của anh.

4 giờ chiều ngày 6-8-2021, Công an huyện Kim Sơn cấp báo lên tỉnh thông tin về vụ giết người chưa rõ thủ phạm mới xảy ra tại nhà nghỉ Chiều Tín, phố Năm Dân (thị trấn Phát Diệm). Thực hiện mệnh lệnh của Ban Giám đốc Công an tỉnh Ninh Bình, Thượng tá Sơn đã huy động tối đa quân số của Phòng Cảnh sát hình sự xuống ngay hiện trường để triển khai các hoạt động cấp bách. Điều tra tại hiện trường, xác định hung thủ là một người đàn ông không rõ danh tính, đang thuê trọ tại nhà nghỉ này. Người đàn bà đi cùng gã chính là nạn nhân trong vụ án, với nhiều vết chém chí mạng bằng dao phay trên cơ thể...

Nhân chứng xác định, sau khi gây án, hung thủ vứt dao phay tại nhà nghỉ, cởi áo ném xuống sông Vạc, rửa tay, cởi trần mặc quần dài rồi bỏ trốn còn nạn nhân được đưa đi cấp cứu trong tình trạng nguy kịch. Chủ nhà nghỉ cho biết hai người khách này đến thuê phòng ở cùng nhau từ ngày 15-7-2021. Khi thuê phòng, cả hai đều không có giấy tờ tùy thân, gã đàn ông tự giới thiệu mình tên là Lê Huỳnh Anh Đào, nhà ở quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Còn người phụ nữ giới thiệu tên là Phượng, vợ của Đào. Tuy nhiên, khi xem hình ảnh trích xuất từ camera của nhà nghỉ, cùng lời khai của nhân chứng về đặc điểm giọng nói, Thượng tá Sơn linh cảm họ đã không khai thật về danh tính của mình với chủ nhà nghỉ. Nhưng, vì sao họ phải che giấu thân phận? chắc chắn phải có uẩn khúc nào đó đằng sau sự việc này.

Tên Nguyễn Văn Đồng khi vừa bị bắt khẩn cấp.

Trao đổi với các đơn vị bạn, lực lượng phá án xác định nạn nhân tên thật là Lê Huỳnh Anh Đào (SN 1990, trú tại phường An Hòa, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ), chị Đào đã ly hôn, có 2 con gái đang sống cùng ông bà ngoại tại tỉnh Hậu Giang. Khi kiểm tra hành lý của hai khách trọ, phát hiện tờ giấy đánh máy ghi tên Lâm Phong (SN 1979, ở thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh) và giấy chứng nhận cách ly mang tên Nguyễn Thị Thu Hoài (SN 2004, trú tại thị xã Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa). Thượng tá Sơn liền cử hai tổ công tác đi Quảng Ninh và Thanh Hóa để xác minh các thông tin liên quan.

Trong lúc hoạt động khám nghiệm và xác minh nhân thân đối tượng đang được triển khai, Thượng tá Sơn cùng chỉ huy Công an huyện Kim Sơn bàn bạc, lên phương án truy xét hung thủ theo dấu vết nóng. Sau đó, 100% quân số của hai đơn vị đã được huy động vào trận, để triển khai rà soát toàn bộ hệ thống camera an ninh, rà soát người làm chứng dọc hai bên đường theo hướng tẩu thoát của đối tượng; tổ chức kiểm tra các khách sạn, nhà nghỉ, nhà trọ, rà soát xe taxi, xe ôm... trên địa bàn, đồng thời bố trí các chốt kiểm soát, truy lùng hung thủ trên các cung đường, tổ chức đón lõng tại các khu vực giáp ranh giữa hiện trường với các huyện trong tỉnh, với các huyện tỉnh ngoài như huyện Nga Sơn (tỉnh Thanh Hóa), huyện Nghĩa Hưng (tỉnh Nam Định).

Thượng tá Sơn kể: “Do trời tối, khu vực dọc để sông Vạc và vùng phụ cận rất rộng lớn, dân cư thưa thớt, hung thủ có thể lẩn trốn, ẩn náu tại nhiều vị trí... nên việc truy lùng gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên chúng tôi nhận định nhiều khả năng thủ phạm chưa thể đi ra khỏi địa bàn huyện Kim Sơn, nên động viên các chốt kiên nhẫn thực hiện kế hoạch tác chiến. Sau gần 8 giờ khép chặt vòng vây và tổ chức truy bắt, đến 1h30 sáng hôm sau, kẻ thủ ác đã sa lưới tổ công tác Phòng Cảnh sát hình sự tại khu vực bờ để sông Vạc (thuộc xóm Kim Đài, xã Kim Chính, Kim Sơn), cách hiện trường vụ án khoảng 5km, khi gã đang tìm cách vượt sông trốn sang tỉnh Nam Định.

Ảnh đối tượng Nguyễn Văn Oánh và Mai Lý Quỳ do camera ghi lại.

Tại cơ quan điều tra, ban đầu nghi phạm khai nhận tên là Lâm Phong, sinh năm 1979, không có cha, khi 5 tuổi được mẹ đẻ đưa sang tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc sinh sống, đến 13 tuổi thì mẹ chết. Đầu tháng 5-2021, Lâm Phong bị Công an Trung Quốc trục xuất về Việt Nam và tiến hành cách ly COVID-19 tại huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng. Quá trình cách ly, Phong quen và yêu chị Đào. Hết cách ly, Phong và chị Đào đến thuê trọ tại nhà nghỉ Chiều Tín từ ngày 15-7. Đến ngày 6-8 do mâu thuẫn chuyện tiền bạc, Phong lấy dao phay ở bếp nhà nghỉ chém chị Đào nhiều nhát, sau đó bỏ chạy. Trực tiếp đấu tranh với nghi phạm, Thượng tá Sơn thấy giọng của gã “đặc sệt” khẩu ngữ của người xứ Thanh nhưng lại khai là sang Trung Quốc từ nhỏ. Phải chăng gã đang che giấu điều gì đó liên quan đến Thanh Hóa?

Linh cảm của người chỉ huy lại đúng. Thượng tá Sơn chỉ đạo các trinh sát, điều tra viên phối hợp với cơ quan hồ sơ tiến hành rà soát, tra cứu tàng thư căn cước can phạm, lệnh truy nã... của hàng trăm đối tượng trên địa bàn các tỉnh lân cận, đặc biệt là rà soát 328 đổi tượng truy nã của tỉnh Thanh Hóa.

Sau nhiều giờ soát xét, đối chiếu dấu vết đường vân của nghi phạm với tàng thư danh, chỉ bản đang lưu trữ, cuối cùng lực lượng phá án đã xác định hung thủ tên thật là Nguyễn Văn Đồng (SN 1983, trú tại xóm 1, xã Nga Bạch, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa), là kẻ đang bị Công an tỉnh Thanh Hóa truy nã đặc biệt toàn quốc về tội “Giết người” từ năm 2008.

Tôi nói vui, bảo Sơn thế là “ăn cả lô lẫn đề”, khi vừa khám phá thần tốc vụ trọng án, vừa hoàn thành thêm một chỉ tiêu truy nã, mà lại là “hàng” trốn lâu và sâu. Sơn cả cười. Nụ cười của người lính khi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, mang lại niềm tin yêu của nhân dân luôn rạng ngời khó tả.

Bản lĩnh vào trận

Trong cuộc truy xét thủ phạm giết anh Đinh Văn Quý, Thượng tá Sơn đã đưa ra một nhận định sắc sảo, làm chuyển hướng toàn bộ hoạt động điều tra, dẫn đến kết quả khám phá thành công vụ trọng án phức tạp này.

Trưa 10-4-2020, người dân thôn Đồng Phú, xã Khánh Thượng, huyện Yên Mô phát hiện xác anh Quý dưới ao làng thuộc xóm 3. Cho rằng nạn nhân bị chết do tai nạn giao thông nên anh Quý được đưa về nhà để chuẩn bị mai táng. Khi tắm rửa, thay áo cho người chết, gia đình phát hiện trên ngực trái của anh có 2 lỗ thủng nên trình báo với cơ quan chức năng.

Sau khi tiếp nhận tin báo, Thượng tá Sơn đã huy động tối đa lực lượng xuống hiện trường, phối hợp với công an huyện và phòng nghiệp vụ tiến hành khám nghiệm và nắm tình hình vụ án. Bước đầu xác định vào khoảng 13 giờ hôm đó, gia đình ông Nguyễn Văn Tuyến (nằm bên trục đường liên xã thuộc thôn Đồng Phú) có con chó chạy ra đường, bị hai nam thanh niên đi xe máy nhảy xuống bắt mang đi. Thấy vậy, ông Tuyến hô hoán. Đúng lúc đó anh Quý đi xe máy ngang qua liền tham gia đuổi bắt và bị hai tên trộm chống trả rồi bỏ chạy. Anh Quý đuổi theo được khoảng 350m thì xe máy lao xuống ao. Khám nghiệm hiện trường nơi xảy ra xô xát giữa anh Quý và hai đối tượng trộm cắp chó phát hiện, thu giữ 1 cây “chĩa" tự chế cán gỗ dài 30cm, một đầu được gắn 2 thanh sắt tròn dài 7,3cm, mũi nhọn. Hoạt động truy xét lúc này tập trung truy tìm hai thiếu niên có hình ảnh được camera nhà dân cách hiện trường một đoạn ghi lại. Mất khá nhiều thời gian nhưng kết quả điều tra có căn cứ loại họ khỏi diện nghi vấn liên quan đến vụ án.

Đối tượng Nguyễn Văn Oánh và Mai Lý Quỳ - thủ phạm giết hại anh Đinh Văn Quý.

Thượng tá Sơn kể với tôi rằng, lúc ấy anh thấy rất lo vì có quá ít căn cứ để điều tra và việc truy tìm nhóm học sinh có thể đã đi lệch hướng, lại tiêu tốn khá nhiều thời gian, trong khi “bộ môn” truy xét thủ phạm gây trọng án thì “thời gian tính” có vai trò đặc biệt quan trọng. Càng để lâu, hung thủ càng có điều kiện “xa chạy, cao bay”, tiêu hủy hay tẩu tán vật chứng... Từ hung khí gây án thu được, Sơn nghĩ đây là “đồ” chuyên dụng của cánh “cẩu tặc”, vốn khá phổ biến ở các vùng nông thôn nên chỉ đạo lực lượng phá án mở rộng diện soát xét sang các địa bàn lân cận để tìm thêm manh mối. Cần phải nói rằng, đây là một quyết định rất đúng đắn, khai thác tối đa thông tin từ vật chứng.

Mở rộng rà soát đến xóm 8, thôn Thái Hòa và xóm 1, thôn Thắng Động (cách hiện trường khoảng 1km), có tin trước khi anh Quý bị tử vong khoảng 10 phút, có hai gã đi xe máy bắt mất 3 con chó của dân làng. Thông tin này giúp Thượng tá Sơn củng cố chắc chắn hơn về nhận định trước đó của mình. Hoạt động tìm kiếm, trích xuất camera của nhà dân ven đường tẩu thoát của đối tượng, cho ra hình ảnh hai nam thanh niên đi xe máy, tên ngồi sau đội mũ bảo hiểm có kính và đeo khẩu trang.

Từ lúc này, lực lượng phá án đã tăng cường tối đa quân lực, triển khai kiểm tra toàn bộ các cơ sở lưu trú để phát hiện người đến thuê trọ có đặc điểm người và phương tiện giống hình ảnh camera ghi nhận được. Phối hợp với đơn vị nghiệp vụ trong tỉnh rà soát hàng trăm đối tượng trên địa bàn, tập trung vào những tên đã có tiền án, tiền sự về tội trộm cắp tài sản; rà soát, kiểm tra các cửa hàng buôn bán, kinh doanh thịt chó trên địa bàn; cử các tổ công tác lên đường đến các tỉnh lân cận như Hà Nam, Nam Định, Thanh Hóa, Hòa Bình... để rà soát, sàng lọc hàng chục băng, ổ nhóm hoạt động lưu động trên địa bàn...

Dưới sự chỉ huy trực tiếp của Thượng tá Sơn, sau gần 20 giờ truy xét quyết liệt, hai kẻ thủ ác đã lộ diện. Chúng là Nguyễn Văn Oánh (sinh năm 1976, trú tại xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) và Mai Lý Quỳ (sinh năm 1995, trú tại xã Gia Tiến, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình).

Cả hai đều là những kẻ từng nhiều lần vào tù, ra khám nên rất ngoan cố chối tội, trước đó chúng có đủ thời gian xóa dấu vết, thay đổi đặc điểm xe... nhưng trước nghiệp vụ xét hỏi sắc sảo, đấu tranh bằng chứng cứ và mâu thuẫn giữa các lời khai, kết hợp với cảm hóa, giáo dục..., cuối cùng chúng đã phải cung khai tội lỗi trước Thượng tá Sơn và các điều tra viên dày dạn kinh nghiệm trận mạc của hình cảnh cố đô.