Lở loét khắp người vì tự dùng thuốc nam chữa bệnh
Khoa Bệnh da phụ nữ và trẻ em, Bệnh viện Da liễu Trung ương liên tục tiếp nhận các trường hợp bệnh nhân bị dị ứng thuốc thể nặng (hoại tử thượng bì nhiễm độc) do tự ý dùng thuốc nam không rõ nguồn gốc.
Bệnh nhân nữ, 40 tuổi, bị ung thư tuyến giáp đã phẫu thuật cách đây một năm, chưa từng bị dị ứng thức ăn hay thuốc. Bệnh nhân nhập viện Khoa Bệnh da phụ nữ và trẻ em, Bệnh viện Da liễu Trung ương vì các dát thâm hoại tử trên da.
Khai thác tiền sử bệnh nhân được biết, một tháng trước khi vào viện, bệnh nhân có uống thuốc đông y với mong muốn nâng cao sức khỏe. Sau khi uống thuốc được ba tuần, bệnh nhân bắt đầu xuất hiện các dát đỏ ngứa nhiều ở lòng bàn tay hai bên. Sau 3 ngày, thương tổn tiến triển thành mụn nước, bọng nước nông, dễ vỡ, khi vỡ để lại các vết trợt.
Theo thời gian, các thương tổn có tính chất tương tự xuất hiện thêm ở lòng bàn chân hai bên, thân mình, tay, chân, hoại tử da lan rộng, các niêm mạc không có thương tổn. Bệnh nhân đau rát nhiều. Lúc nhập viện khám thấy bệnh nhân tỉnh táo, tiếp xúc được, sốt cao, thay đổi mạch, huyết áp. Xét nghiệm có tăng nhẹ men gan, rối loạn chức năng gan.
Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị hoại tử thượng bì nhiễm độc (Hội chứng Lyell) và điều trị tích cực tại khoa, dùng các thuốc đặc hiệu (cyclosporin A) kèm chăm sóc hỗ trợ. Sau 10 ngày điều trị, thương tổn da khô, bắt đầu tái tạo thượng bì, không có bọng nước mới.
Thương tổn da hoại tử thượng bì lan rộng ở thân mình, để lại các vết trợt; thương tổn dát đỏ, bọng nước lan tỏa ở hai chi dưới của bệnh nhân.
Trường hợp thứ 2, bệnh nhân nữ, 55 tuổi, nhập viện Khoa Bệnh da phụ nữ và trẻ em, Bệnh viện Da liễu Trung ương vì các dát thâm hoại tử và vết trợt da. Bệnh diễn biến 7 ngày trước khi vào viện. Ban đầu, bệnh nhân xuất hiện dát đỏ thẫm, sưng nề vùng môi, sau đó các dát đỏ lan nhanh ra tay, chân, thân mình, hình thành thêm mụn nước, bọng nước, bệnh nhân có sốt cao.
Khám lúc vào viện thấy dát đỏ thẫm, liên kết với nhau thành mảng, bọng nước, hoại tử da lan tỏa. Các niêm mạc không có thương tổn, các xét nghiệm của bệnh nhân có hạ bạch cầu và tăng men gan.
Trước khi bị bệnh hai tháng, bệnh nhân có uống thuốc nam chữa đau khớp, sau đó có uống thuốc nam (dạng sắc) chữa viêm dạ dày trong ba tuần.
Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị hoại tử thượng bì nhiễm độc (Hội chứng Lyell) và điều trị tích cực tại khoa, dùng các thuốc đặc hiệu (corticoid toàn thân) kèm chăm sóc hỗ trợ. Sau 7 ngày điều trị, thương tổn da khô, bắt đầu tái tạo thượng bì, không có bọng nước mới.
Theo TS.BS Trần Thị Huyền - Khoa Bệnh da phụ nữ và trẻ em, Bệnh viện Da liễu Trung ương, Hội chứng Stevens-Johnson (Stevens-Johnson syndrome, SJS) và hoại tử thượng bì nhiễm độc (toxic epidermal necrolysis, TEN) là những phản ứng nặng, thường do thuốc, có biểu hiện ở da, niêm mạc, tuy ít gặp nhưng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh. Tần suất của bệnh trong dân số chỉ khoảng 2/1.000.000 người nhưng tỷ lệ tử vong rất cao, có thể tới 30%.
Theo các nghiên cứu trên thế giới, các thuốc hay gây SJS/TEN nhất là carbamazepin và các dẫn xuất (chống co giật), allopurinol (hạ acid uric máu), kháng sinh nhóm sulfamid, các thuốc kháng virus (như abacavir). Tuy nhiên, tại Việt Nam, một số nghiên cứu ở Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Da liễu Trung ương cho thấy, thuốc đông y và thuốc nam không rõ nguồn gốc cũng là những căn nguyên hàng đầu gây SJS/TEN.
Các bác sĩ khuyến cáo, để đề phòng dị ứng thuốc thể nặng, người dân không nên tự ý mua các thuốc về dùng, không nên sử dụng các thuốc không rõ nguồn gốc, thành phần. Việc dùng thuốc cần tuân theo chỉ định của bác sĩ đế tránh những tác hại không mong muốn.
PGS.TS Lê Hữu Doanh chia sẻ những kết quả nổi bật của chương trình chống phong đến nay và những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ.
