Lo ô nhiễm, TPHCM khai thác nước trên thượng lưu sông Sài Gòn, Đồng Nai

Phó chủ tịch UBND TPHCM Lê Hòa Bình vừa phê duyệt “Đề án phát triển hệ thống cấp nước thành phố giai đoạn 2020-2050”, cùng “Chương trình cung cấp nước sạch và chấm dứt khai thác nước ngầm TPHCM giai đoạn 2020-2030”.

Theo đó, UBND TPHCM đánh giá nguồn nước thô hiện nay đang có xu hướng bị ô nhiễm và xâm nhập mặn. Việc khai thác nước thô gặp bất lợi do phụ thuộc vào việc kiểm soát chất lượng nước thải của các tỉnh, thành trong lưu vực hệ thống sông Đồng Nai.

Để giải quyết bài toán này, trong giai đoạn 2020-2050, TPHCM sẽ có lộ trình di dời dần điểm khai thác nước thô lên thượng lưu sông Sài Gòn và sông Đồng Nai. Trong tương lai, các nhà máy xử lý nước sẽ được cung cấp nguồn nước thô trực tiếp từ hồ Dầu Tiếng và hồ Trị An.

Trong tương lai, UBND TPHCM sẽ xây dựng hai nhà máy nước ở phía Đông và Tây. Nhà máy nước Đông thành phố đặt tại TP Thủ Đức, có công suất 500.000 m3/ngày đêm, sử dụng nguồn nước sông Đồng Nai và hồ Trị An, dự kiến hoạt động vào năm 2040.

Nhà máy nước BOO Thủ Đức sử dụng nguồn nước sông Đồng Nai

Nhà máy nước Tây thành phố đặt tại huyện Hóc Môc (hoặc huyện Bình Chánh), sử dụng nguồn nước sông Sài Gòn và hồ Dầu Tiếng với công suất 2 triệu m3/ngày đêm, dự kiến hoạt động từ năm 2050.

Thành phố sẽ khảo sát xây dựng cụm hồ chứa nước thô để tăng dự trữ.

Hiện nay, 94% nguồn nước thô khai thác từ hệ thống sông Đồng Nai và sông Sài Gòn, phần còn lại là khai thác nước ngầm.

Về chương trình cấp nước sạch giai đoạn 2020-2030, TPHCM sẽ di dời điểm khai thác nước thô hiện tại ở Hòa Phú (Củ Chi) lên phía thượng lưu. Vị trí mới cách trạm bơm Hòa Phú hiện hữu khoảng 15-20 km.

Ví trí lấy nước thô mới cách ngã ba sông Thị Tính - sông Sài Gòn khoảng 10-15 km về thượng lưu nhằm hạn chế ảnh hưởng của ô nhiễm từ nước thải sinh hoạt, sản xuất, nông nghiệp từ phía Bình Dương đổ vào sông Thị Tính.

Ngoài ra, để hạn chế ô nhiễm và cạn kiệt nguồn nước ngầm, TPHCM đã có kế hoạch trám lấp các giếng khoan và yêu cầu các đơn vị cấp nước ngừng khai thác nước ngầm ở nơi đã có mạng cấp nước. Đến năm 2025, tổng lượng khai thác nước ngầm của TPHCM giảm còn 100.000 m3/ngày đêm.

Nhà máy nước Tân Hiệp (Hóc Môn) sử dụng nguồn nước sông Sài Gòn

Hiện nay, 94% nguồn nước thô của TPHCM được lấy từ nguồn nước sông Đồng Nai và sông Sài Gòn, 6% còn lại khai thác từ nguồn nước ngầm. Tổng công suất nước cung cấp năm 2019 là hơn 1,9 triệu m3/ngày đêm và năm 2020 là 2,4 triệu m3/ngày đêm.

Tuy nhiên, mạng lưới cấp nước của thành phố vẫn còn nhiều tồn tại như áp lực không đều, không có hệ thống kiểm soát chất lượng trên đường ống... Trong giai đoạn 2020-2025, TPHCM đặt mục tiêu tổng công suất hệ thống cấp nước là 2,9 triệu m3/ngày đêm và kéo giảm tỷ lệ thất thoát nước xuống còn 18% (hiện nay là 20,85%).

Thành phố cũng sẽ lắp đặt thí điểm công trình cung cấp nước uống tại vòi ở một số khu vực công cộng để phục vụ nhu cầu người dân.

Huy Thịnh