Lộ trình hạn chế xe máy xăng ở TP.HCM, nên hiểu đúng để không lo lắng

Theo đề án, thành phố sẽ tập trung vào việc hạn chế dần các phương tiện cũ nát, lạc hậu, không đạt tiêu chuẩn khí thải, đồng thời nghiên cứu áp dụng kiểm định khí thải định kỳ để sàng lọc xe gây ô nhiễm. Những mẫu xe mới đang lưu hành, vốn đã đáp ứng tiêu chuẩn Euro 3 từ năm 2017, vẫn tiếp tục được phép sử dụng bình thường.

Bên cạnh sự đồng tình với mục tiêu giảm ùn tắc và ô nhiễm, không ít người dân vẫn lo lắng, sợ rằng chính quyền sẽ “cấm xe xăng” ngay lập tức. Nỗi lo này dễ hiểu, bởi xe máy vẫn là phương tiện di chuyển chủ lực của hàng chục triệu người dân đô thị. Tuy nhiên, nếu đọc kỹ và hiểu đúng, có thể thấy đây không phải là sự thay đổi đột ngột, mà là một lộ trình được tính toán với nhiều giai đoạn chuẩn bị rõ ràng.

Người dân hoàn toàn có thể yên tâm rằng trong nhiều năm tới, xe máy xăng vẫn sẽ tiếp tục được sử dụng hợp pháp tại TP.HCM

Không phải lệnh cấm, mà là một lộ trình

Theo đề án được đưa ra, TP.HCM dự kiến sẽ triển khai thí điểm hạn chế xe máy sử dụng động cơ xăng tại một số quận trung tâm, nơi mật độ giao thông dày đặc và tình trạng ô nhiễm không khí đáng lo ngại. Đây là bước khởi đầu trong mục tiêu lâu dài xây dựng một đô thị xanh, văn minh và hiện đại. Điều quan trọng cần nhấn mạnh rằng, chính sách này không đồng nghĩa với việc cấm xe xăng ngay tức thì.

Thay vào đó, lộ trình sẽ được tiến hành theo từng giai đoạn, có đánh giá, tổng kết và điều chỉnh trước khi mở rộng. Trọng tâm của chính sách là từng bước loại bỏ dần những phương tiện cũ nát, lạc hậu, không đạt tiêu chuẩn khí thải. Người dân hoàn toàn có thể yên tâm rằng trong nhiều năm tới, xe máy xăng vẫn sẽ tiếp tục được sử dụng hợp pháp tại TP.HCM, song song với việc thành phố dần hoàn thiện các lựa chọn thay thế như giao thông công cộng và phương tiện sạch.

Xe máy mới đạt chuẩn khí thải vẫn an toàn lưu thông

Một trong những nguyên nhân khiến người dân lo lắng là họ chưa nắm rõ sự khác biệt giữa xe cũ không đạt chuẩn và xe mới đang lưu hành. Thực tế, toàn bộ các mẫu xe máy sản xuất và bán ra thị trường hiện nay đều đã được áp dụng quy định về khí thải nghiêm ngặt. Từ năm 2017, Việt Nam đã áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 3 đối với tất cả xe máy sản xuất và lắp ráp mới, giúp giảm đáng kể lượng khói bụi và khí độc thải ra môi trường.

Điều đó có nghĩa là, nếu người dân đang sử dụng một chiếc xe mới mua trong vài năm gần đây, hoặc chuẩn bị mua xe mới, thì hoàn toàn không phải lo lắng. Những chiếc xe này đã được kiểm định và cấp phép lưu hành lâu dài. Chính sách hạn chế xe xăng chủ yếu nhắm đến những chiếc xe đã quá niên hạn, động cơ xuống cấp, không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải, những phương tiện gây ô nhiễm lớn và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.

Nhiều mẫu xe máy mới đạt chuẩn khí thải, vẫn an toàn lưu thông

Nói một cách khác, xe máy mới hiện nay không nằm trong diện bị hạn chế. Người tiêu dùng có thể tiếp tục yên tâm sử dụng phương tiện quen thuộc này cho nhu cầu đi lại hằng ngày.

Góc nhìn từ người tiêu dùng

Trên các diễn đàn, hội nhóm, hoạt động về lĩnh vực giao thông ô tô xe máy, nhiều người bày tỏ tâm trạng lo lắng, thậm chí có ý định bán gấp xe vì sợ “sắp tới bị cấm”. Tuy nhiên, khi hiểu rõ hơn về chính sách, nhiều ý kiến đã bình tĩnh lại và đồng thuận hơn.

Anh Nguyễn Văn Tuấn (ngụ Quận 3, TP.HCM) chia sẻ: “Ban đầu tôi nghe tin hạn chế xe xăng thì lo lắm, nghĩ xe mới mua có khi sắp không đi được nữa. Nhưng tìm hiểu kỹ thì thấy thành phố chỉ tập trung vào xe cũ, xe không đạt chuẩn khí thải. Xe mới vẫn chạy bình thường, nên giờ tôi yên tâm hơn.”

Cùng quan điểm, chị Lê Thị Hồng (Quận 10, TP.HCM) cho biết: “Tôi đồng ý với việc loại bỏ xe cũ nát. Thực sự đi trên đường, nhiều xe cũ khói đen mù mịt, vừa ô nhiễm vừa nguy hiểm. Xe mới giờ tiết kiệm xăng hơn, ít khói bụi, nên nếu chính sách phân biệt rõ ràng thì người dân sẽ ủng hộ”.

Những chia sẻ này cho thấy tâm lý chung của người dân, ban đầu dễ hoang mang, lo sợ xe của mình sẽ bị ảnh hưởng, nhưng khi hiểu rõ rằng chính sách chỉ nhắm tới việc loại bỏ xe cũ nát, không đạt chuẩn khí thải để bảo vệ môi trường, thì dần dần họ trở nên yên tâm và đồng thuận hơn.

Thách thức và yêu cầu đồng bộ

Để lộ trình này thành công, TP.HCM không chỉ cần một kế hoạch dài hạn mà còn phải đồng bộ nhiều yếu tố. Trước hết là hạ tầng giao thông công cộng. Người dân chỉ có thể giảm dần phụ thuộc vào xe máy khi có những lựa chọn thay thế thực sự tiện lợi và hiệu quả, như tàu điện ngầm, xe buýt nhanh, hay hệ thống xe buýt điện sạch và đúng giờ.

Bên cạnh đó, hạ tầng cho phương tiện xanh, đặc biệt là trạm sạc điện, cũng cần được xây dựng đồng bộ và an toàn. Một chiếc xe điện chỉ hữu ích khi người sử dụng không còn phải loay hoay tìm chỗ sạc hay lo ngại nguy cơ cháy nổ trong chung cư. Chính quyền thành phố sẽ phải phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để tạo nên một hệ sinh thái giao thông mới, an toàn và tiện ích.

Các phương tiện sẽ được phân loại theo năm sản xuất và áp dụng mức khí thải tương ứng, trong đó xe mới sản xuất sau 2017 phải đạt chuẩn mức 3 hoặc 4.

Ngoài ra, truyền thông minh bạch cũng là một yếu tố then chốt. Nếu thông tin không được giải thích rõ ràng, người dân rất dễ hiểu nhầm rằng “cấm xe xăng” là ngay lập tức, từ đó dẫn đến tâm lý hoang mang, thậm chí phản đối. Ngược lại, nếu truyền thông tốt, chính sách sẽ nhận được sự đồng thuận cao, bởi ai cũng mong muốn một thành phố sạch hơn, đáng sống hơn.

Tương lai giao thông xanh cần sự "kiên nhẫn’’

Việc TP.HCM tiên phong đưa ra lộ trình hạn chế xe xăng cho thấy quyết tâm của thành phố trong việc cải thiện chất lượng không khí và hướng tới phát triển bền vững. Tuy nhiên, để biến quyết tâm thành hiện thực, chính quyền cần đồng hành cùng người dân bằng những bước đi thận trọng, có tính toán.

Song song với kế hoạch này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã trình dự thảo quy định kiểm định khí thải định kỳ đối với xe mô tô, xe gắn máy. Theo lộ trình, việc kiểm định sẽ bắt đầu từ ngày 1/7/2027 tại Hà Nội và TP.HCM, mở rộng ra các thành phố trực thuộc Trung ương từ năm 2028, và áp dụng toàn quốc từ năm 2030. Các phương tiện sẽ được phân loại theo năm sản xuất và áp dụng mức khí thải tương ứng, trong đó xe mới sản xuất sau 2017 phải đạt chuẩn mức 3 hoặc 4. Đây được coi là một biện pháp “mềm”, giúp loại bỏ dần những xe cũ nát, gây ô nhiễm, đồng thời bảo đảm những phương tiện mới đạt chuẩn vẫn được lưu hành hợp pháp.

Vì vậy người dân cần hiểu rằng, xe máy mới đạt chuẩn khí thải Euro 3 trở lên sẽ tiếp tục được sử dụng bình thường trong nhiều năm tới. Chính sách không nhằm làm xáo trộn đời sống ngay lập tức, mà tập trung vào việc từng bước thay thế phương tiện lạc hậu. Khi giao thông công cộng phát triển, hạ tầng trạm sạc xe điện hoàn thiện và chính sách hỗ trợ hợp lý được ban hành, sự chuyển đổi sang phương tiện xanh sẽ diễn ra tự nhiên và thuận lợi hơn.

Gia Linh/VOV.VN