Loài cá từng là thức ăn cho mèo bỗng hóa đặc sản giá hơn 300.000 đồng/kg

Cà lòng tong - Ăn xong là nhớ. Ảnh: Internet.

Cá lòng tong là loài cá nhỏ, xuất hiện dày đặc khắp các kênh rạch miền Tây. Chúng thường tụ lại ở ven sông để ăn thức ăn thừa, và người dân miền Tây bắt chúng không xuể, có khi phải cho mèo ăn, nên mới có tên dân gian là "cá mèo" trong.

Cá lòng tong được phân thành hai loại chính: lòng tong đá và lòng tong bay. Lòng tong đá có thịt thơm ngon và màu vàng sáng, kích thước con có thể bằng ngón tay người lớn. Lòng tong bay có màu trắng bạc, kích thước nhỏ hơn và thường sống theo đàn.

Loại cá tuy rẻ tiền một thời nhưng lại chứa đựng nhiều dưỡng chất, đặc biệt là vitamin A, và trở thành đặc sản nổi tiếng. Thuộc nhóm cá trắng, cá lòng tong giàu protein, vitamin A, B, D, cùng các khoáng chất như phôtpho và canxi, và ít chất béo, dễ tiêu hóa.

Món ngon từ cá lòng tong

Cá lòng tong có thể chế biến thành nhiều món ngon, trong đó, món cá lòng tong kho tiêu được yêu thích nhất. Đây là món ăn đơn giản nhưng đầy hấp dẫn. Để món kho đạt chuẩn, cá được làm sạch, ướp với nước mắm ngon và đường (hoặc bột ngọt), sau đó kho trên lửa liu riu. Khi nước mắm gần cạn, người ta cho thêm mỡ hoặc dầu ăn và rắc tiêu xay lên trên. Mùi thơm của món cá kho khiến ai cũng phải thòm thèm. Món này rất dễ ăn và là món ngon cho những ngày mưa miền Tây.

Món cá lòng tong kho tiêu cũng được nhắc đến trong câu ca dân gian: “Thiếp như con cá lòng tong. Đói đem kho quẹt đỡ lòng trống không”.

Ngoài món kho tiêu, không thể không nhắc đến món lòng tong chiên. Cá có thể được chiên tươi hoặc chiên bột, đều mang lại hương vị tuyệt vời. Bí quyết để chiên cá ngon là phải ướp với nước mắm ngon và thả cá vào chảo dầu sôi.

Để bảo quản lâu dài, người dân thường làm cá lòng tong khô. Sau khi cắt bỏ đầu, làm sạch ruột và ướp mắm muối, cá sẽ được phơi nắng. Cá khô này có thể chiên sơ với dầu mỡ (hoặc khử sả tỏi) hoặc chiên ngào đường để thưởng thức. Chấm với nước tương ngon và dầm ớt hiểm xanh, món cá khô sẽ khiến người thưởng thức nhớ mãi không quên.

Cá lòng tong còn được người Chăm ở Ninh Thuận và Bình Thuận dùng để làm mắm. Mắm cá lòng tong đậm đà nhờ sự kết hợp giữa vị mặn của muối và ngọt của thịt cá. Mắm này thường được ăn với dưa leo, cà tím, khế chua và bánh tráng nướng.

Khan hiếm biến cá "đổi đời"

Ngày xưa cá lòng tong có mặt khắp nơi, nhưng giờ đây nó đã trở thành đặc sản quý , giá bán cao do khó mua được. Sự khan hiếm này bắt nguồn từ sự thay đổi trong môi trường tự nhiên và các hoạt động sản xuất. Đô thị hóa, việc sử dụng hóa chất trong nông nghiệp, cùng với nạn đánh bắt quá mức đã làm ô nhiễm nguồn nước và thu hẹp nơi sống của cá. Thêm vào đó, việc nạo vét kênh rạch và xây dựng công trình thủy lợi đã làm thay đổi dòng chảy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh sản của loài cá này.

Chính sự khan hiếm đã khiến cá lòng tong có giá trị cao. Từng là món ăn dân dã của người nghèo, hiện nay cá lòng tong được bán với giá từ 40.000 đến 70.000 đồng/kg, tùy vào từng khu vực. Đặc biệt, cá lòng tong phơi khô có giá dao động từ 300.000 đến 350.000 đồng/kg, ngang ngửa với nhiều loại đặc sản nổi tiếng khác.

Hiền Thảo