Loài mèo báo quý hiếm vừa được phát hiện ở Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt có gì đặc biệt?

Phát hiện nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm

Ngày 9/11, ông Nguyễn Văn Sinh, Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An cho biết, thông qua đặt bẫy ảnh lần đầu tiên khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt ghi nhận được hình ảnh một cá thể mèo báo (prionailurus bengalensis).

"Mèo báo hay còn gọi là mèo rừng, mèo gấm là động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm. Tùy theo từng nơi mà mèo báo có tên gọi khác nhau. Hình ảnh cá thể mèo báo được bẫy ảnh ghi lại khi đang lầm lũi đi trong đêm tối ở cánh rừng", ông Sinh nói.

Bẫy ảnh ghi lại cảnh cá thể mèo báo đang lầm lũi đi trong đêm tại khu rừng thuộc khu bảo tồn thiên nhiên. Ảnh Pù Hoạt.

Mèo báo (prionailurus bengalensis) có kích thước tương đương mèo nhà, dài khoảng 60cm, trọng lượng từ 2- 5kg, nhưng điểm khác biệt là đuôi khá dài, lên đến 55cm.

Điểm đặc biệt của mèo báo là bộ lông tuyệt đẹp, cằm và dưới môi có màu trắng hoặc vàng nhạt, sau tai có đốm trắng. Mèo này có lớp lông dày, mịn, màu xám xanh hoặc xám nâu, nhiều hoa văn cẩm thạch xung quanh, chân và đuôi có nhiều đốm thẫm.

Hiện nay, số lượng mèo báo trên thế giới chỉ còn khoảng 10.000 con và chúng vẫn đang tiếp tục giảm. Quỹ Thế giới bảo vệ động vật hoang dã (WWF) cảnh báo, mèo rừng Việt Nam đang đứng trước nguy cơ suy giảm về số lượng, được xếp vào Sách đỏ, cần bảo vệ khẩn cấp.

Nguyên nhân là vì chúng có bộ lông sặc sỡ nên nhiều người tìm cách săn bắt để lấy lông hoặc làm thú nuôi. Ngoài ra, nạn phá rừng xảy ra càng nhiều làm cho môi trường sống của mèo rừng cũng bị thu hẹp.

Cá thể cầy móc cua được phát hiện thông qua bẫy ảnh. Ảnh Pù Hoạt.

Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt cho biết thêm, sau thời gian đặt bẫy ảnh tự động tại một số khu vực, đã ghi nhận nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm có tên trong Sách đỏ Việt Nam và Sách đỏ IUCN sinh sống tại đây. Các loài này được bẫy ảnh ghi nhận ở những thời điểm khác nhau trong ngày.

Các loài được ghi nhận có thể kể đến như: mang thường (muntiacus vagialis), lợn rừng (sus scrofa), nhím đuôi ngắn (hystrix brachyura), khỉ mốc (macaca assamensis), khỉ vàng (macaca mulatta), sơn dương (capricornis sumatraensis), mèo báo (prionailurus bengalensis), cầy giông sọc (viverra megaspila)…

Cá thể sơn dương được phát hiện tại khu bảo tồn thiên nhiên. Ảnh Pù Hoạt.

Được biết, phương pháp khảo sát bằng bẫy ảnh không gây hại cho động vật và được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu về đa dạng sinh học tại Việt Nam. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện các loài quý hiếm, khó phát hiện bằng quan sát trực tiếp.

Bẫy ảnh có thể tự động ghi lại hình ảnh của tất cả các loài động vật có trọng lượng lớn hơn 500g di chuyển trước cảm biến; giúp tích lũy lượng lớn dữ liệu ở các khu vực xa xôi, địa hình hiểm trở.

Đặc biệt, phương pháp này cung cấp thông tin về sự phân bố, tập tính và tương quan giữa loài với các yếu tố con người và tự nhiên. Kết quả khảo sát bẫy ảnh đã cung cấp dữ liệu quan trọng về phân bố thời gian và không gian của các loài động vật trong khu bảo tồn.

Điều tra, giám sát đa dạng sinh học tại khu bảo tồn

Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt là một trong 3 vùng lõi của Khu sinh quyển miền Tây Nghệ An, được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới vào tháng 9/2007.

Cán bộ khu bảo tồn tiến hành đặt bẫy ảnh để điều tra đa dạng sinh học. Ảnh: Pù Hoạt.

Khu bảo tồn có diện tích hơn 90.000ha, nằm trên địa bàn 9 xã của huyện Quế Phong với độ đa dạng sinh học cao. Khu bảo tồn được đánh giá cao về tính đa dạng sinh học, với sự hiện diện của nhiều loài động thực vật quý hiếm và nguy cấp.

Khu bảo tồn đã ghi nhận hơn 2.420 loài và dưới loài thuộc 885 chi, 208 họ của 6 ngành thực vật bậc cao có mạch. Trong đó, 130 loài có nguy cơ bị đe dọa tuyệt chủng, với 112 loài có trong Sách đỏ Việt Nam, 25 loài trong Nghị định 32 của Chính phủ và 15 loài trong Sách đỏ IUCN.

Cán bộ khu bảo tồn tập huấn, tuyên truyền cho người dân về việc bảo vệ động vật quý hiếm. Ảnh: Pù Hoạt.

Ông Nguyễn Văn Sinh cho biết, thời gian tới, ban quản lý Khu bảo tồn tập trung vào việc thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học chuyên sâu, nhằm bảo tồn các loài quý hiếm và đặc hữu đang có nguy cơ tuyệt chủng cao.

Như các loài thực vật (sa mu dầu, pơ mu...) và động vật (vượn đen má trắng, sơn dương…). Đồng thời, ban cũng sẽ quy hoạch khu bảo vệ đặc biệt và sưu tầm, trồng bổ sung cây bản địa vào Vườn thực vật ngoại vi.

Vì vậy, việc ứng dụng bẫy ảnh trong điều tra, giám sát đa dạng sinh học đã giúp ghi nhận và khẳng định sự có mặt của nhiều loài thú, trong đó có các loài nguy cấp, quý hiếm có tên trong sách đỏ Việt Nam và sách đỏ IUCN.

Kết quả thu được từ bẫy ảnh còn giúp xác định được các mối đe dọa và nguy cơ tác động đến sự đa dạng sinh học trong khu bảo tồn. Từ đó đưa ra các biện pháp quản lý, bảo tồn một cách hiệu quả.

Hoạt động này cung cấp, khẳng định hiện trạng động vật ở Pù Hoạt. Đây là tư liệu quý giúp cho đơn vị quảng bá, tuyên truyền về những loài động vật quý hiếm, cần được bảo vệ và cấm săn bắt.

Nguyễn Anh Ngọc