Loại thuốc mới có khả năng trị sốt rét

Sốt rét là căn bệnh vô cùng nguy hiểm. Ảnh: The Guardian.

Cụ thể, tiến sĩ Sabrina Yahiya, thuộc phòng thí nghiệm Baum đã cùng các đồng nghiệp tại Đại học Hoàng gia London phát hiện ra hợp chất chống sốt rét mới, thuộc họ sulfonamid.

Hợp chất này sẽ tiêu diệt ký sinh trùng khi nó đang ở giai đoạn sinh dục và nhanh chóng ngăn nó lây nhiễm qua muỗi. Từ đó, ngăn chặn khả năng lây nhiễm tiếp theo từ muỗi sang người.

Cơ chế hoạt động của hợp chất ngăn chặn sốt rét

Gần đây, trong bài viết mới về mô hình và cơ chế bệnh tật, bà Sabrina Yahiya cùng các đồng nghiệp đã tiếp tục khám phá ra chính xác cách thức hoạt động của hợp chất nêu trên. The Guardian đánh giá đây là bước tiến quan trọng trước khi chúng có thể được phát triển để thử nghiệm ở bệnh nhân.

Để thu được kết quả chính xác, nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Yahiya đã bắt đầu nghiên cứu bằng cách nuôi cấy các tế bào hồng cầu của người bị nhiễm ký sinh trùng sốt rét trong phòng thí nghiệm. Sau đó, điều khiển ký sinh trùng bước vào giai đoạn sinh sản hữu tính của chúng.

Kế tiếp, họ đã xử lý những ký sinh trùng này bằng một trong các hợp chất sulphonamide, để tìm ra protein nào của ký sinh trùng đang là mục tiêu của các hợp chất ngăn chặn lây truyền.

Để làm được điều trên, họ đã áp dụng "phản ứng click" - một phương pháp đoạt giải Nobel Hóa học năm 2022 - để gắn nhãn hóa học cho các hợp chất sulphonamide.

Nhãn này sẽ gắn với bất kỳ protein ký sinh trùng nào tiếp xúc với chúng. Nhờ kỹ thuật này, nhóm của tiến sĩ Yahiya đã xác định một loại protein ký sinh có tên là Pfs16 hình thành liên kết mạnh nhất với thuốc. Pfs16 đóng vai trò rất quan trọng đối với việc chuyển đổi giới tính của ký sinh trùng sốt rét.

Cuối cùng, nhóm nghiên cứu đã thực hiện thêm những thí nghiệm bổ sung để xác nhận rằng các sulphonamid liên kết với Pfs16 có khả năng ngăn chặn sự sinh sản của ký sinh trùng sốt rét.

Nhiều chiến dịch tiêm phòng chống sốt rét đã được thử nghiệm ở khắp nơi trên thế giới. Ảnh: Medical Update Online.

Sự cần thiết của thuốc chống sốt rét

Tờ The Guardian thông tin thêm sốt rét là một căn bệnh nguy hiểm, với 247 triệu ca mắc và 619.000 ca tử vong được ghi nhận chỉ riêng trong năm 2021.

Sốt rét gây sốt và bệnh tương tự như cúm xảy ra khi một người bị nhiễm ký sinh trùng Plasmodium falciparum, lây lan qua muỗi. Do đó, thuốc điều trị các triệu chứng sốt rét và thuốc diệt muỗi truyền bệnh sốt rét đã được cải thiện trong những thập kỷ gần đây. Tuy nhiên, ký sinh trùng và muỗi vẫn đang tiến hóa để trở nên đề kháng với các chiến lược này.

Vì vậy, mục tiêu chính được đặt ra ở hiện tại là hạn chế bệnh sốt rét bằng cách ngăn chặn sự lây lan của ký sinh trùng từ muỗi sang người. Đây là điều phụ thuộc vào giai đoạn sinh sản của vòng đời ký sinh trùng.

"Chúng ta hy vọng loại trừ bệnh sốt rét trên toàn thế giới thì việc tập trung vào mục tiêu truyền ký sinh trùng từ người sang muỗi và ngược lại chính là điều then chốt. Nếu chỉ điều trị cho một bệnh nhân có triệu chứng, bạn sẽ giải quyết được các triệu chứng của họ, nhưng lại bỏ qua vấn đề lây lan bệnh sốt rét. Do đó, phải làm hạn chế lây truyền mới là cách ngăn chặn triệt để sự lây lan của bệnh sốt rét trong quần thể", tiến sĩ Yahiya nói.

Minh Uyên