Loạt chính sách khuyến sinh của Hàn Quốc phát huy tác dụng

Vừa sinh con vào tháng 8, Nam Hyun-jin (35 tuổi) nhận thấy sự thay đổi trong xã hội chủ yếu do nhà nước cùng doanh nghiệp hỗ trợ nhiều hơn trước: “Toàn xã hội khuyến khích sinh đẻ mạnh mẽ hơn 5 năm trước, khi chúng tôi có đứa con đầu lòng. Quan trọng hơn chính văn hóa khuyến sinh của doanh nghiệp đem lại sự giúp đỡ to lớn”. Công ty Booyoung nơi cô làm việc tặng đến 100 triệu won (70.000 USD) tiền thưởng cho nhân viên nếu sinh con.

Tỷ suất sinh của Hàn Quốc thấp nhất thế giới - Ảnh: Reuters

Một thập niên qua chứng kiến tỷ suất sinh của Hàn Quốc giảm mạnh xuống mức thấp nhất thế giới, vì chi phí nhà ở và nuôi dạy con cái quá cao khiến phụ nữ ưu tiên thăng tiến sự nghiệp hơn là kết hôn sinh con. Dân số nước này đang trên đà giảm đến 50% vào cuối thế kỷ 21.

Nhưng năm ngoái ghi nhận bước ngoặt đáng mừng. Tỷ suất sinh tăng từ 0,72 năm 2023 lên 0,75 - chấm dứt đà giảm 8 năm liên tiếp từ mức 1,24 năm 2015. Bên cạnh nguyên nhân nhiều cặp đôi kết hôn sau thời gian trì hoãn vì đại dịch, loạt chính sách của giới chức Hàn Quốc cũng đã bắt đầu phát huy tác dụng. Dữ liệu hằng quý cho thấy số trẻ sơ sinh là con thứ 2 tăng 12% trong nửa cuối năm 2024, số trẻ là con đầu lòng cùng kỳ tăng 11%.

Điểm uốn

Thư ký tổng thống You Hye-mi tự tin nhận định: “Có khả năng tỷ suất sinh vài năm tới sẽ tiếp tục tăng. Chúng ta đang ở đúng điểm uốn (điểm chuyển giữa giảm và tăng)”. Năm ngoái Hàn Quốc thành lập cả một bộ chuyên trách giải quyết khủng hoảng nhân khẩu học, hướng đến cách tiếp cận sâu rộng hơn thay vì chỉ thi hành chính sách hỗ trợ tài chính kém hiệu quả như trước đây.

Hỗ trợ từ nhà nước hiện chú trọng đến ba lĩnh vực cân bằng giữa công việc với gia đình, nhà ở, chăm sóc con cái. Giới chức Hàn Quốc dự định chi 19,7 nghìn tỉ won (13,76 tỉ USD) cho ba lĩnh vực này trong năm nay – tăng 22% so với năm 2024. Ngoài ra họ còn phát động chiến dịch kêu gọi doanh nghiệp tạo động lực cho nhân viên làm cha mẹ sinh con.

Thay đổi chính sách đáng chú ý gồm lao động được trả 100% lương trong tối đa 6 tháng nếu cả cha mẹ đều nghỉ phép chăm con (trước đây chỉ 3 tháng), thời gian nghỉ phép chăm con tăng từ 10 ngày lên tối đa 20 ngày, nhà nước trả lương cho lao động doanh nghiệp vừa và nhỏ trong thời gian nghỉ phép, doanh nghiệp muốn hưởng ưu đãi phải cung cấp số liệu thống kê về tình hình chăm sóc con cái của lao động.

Kết quả đạt được khá khả quan. Số cặp kết hôn năm 2024 tiếp tục đà tăng năm 2023, thăm dò do giới chức Hàn Quốc thực hiện năm ngoái cho kết quả 52,5% người được hỏi bày tỏ quan điểm tích cực về hôn nhân - cao nhất kể từ năm 2014.

“Nhà nước đã chuẩn bị mọi thứ khả dĩ ở cấp độ thể chế, giờ đây chúng ta cần nhiều doanh nghiệp hành động hơn”, theo giáo sư xã hội học Shin Kyung-ah (Đại học Hallym).

Sau khi công bố chính sách tiền thưởng, Công ty Booyoung chứng kiến số nhân viên sinh con gia tăng đột biến. Giám đốc nhân sự Kim Jin-seong chia sẻ: “Rốt cuộc thì khuyến sinh là để giữ cho các doanh nghiệp tồn tại. Chúng tôi xây dựng căn hộ, chúng chỉ được bán nếu có đủ người ở”.

Chính sách của Booyoung được tiếp sức bởi nhiều ưu đãi hơn từ nhà nước, chẳng hạn miễn thuế tiền thưởng sinh con. Nhà phát triển trò chơi Krafton cũng lên kế hoạch triển khai chính sách thưởng tương tự.

Khó khăn còn ở phía trước

Theo quyền Tổng thống Hàn Quốc Choi Sang-mok: “Chúng ta cần đảm bảo duy trì được tình hình khả quan bằng cách giải quyết những khiếm khuyết chính sách”.

Với một số nhóm dân số đặc biệt là thế hệ trẻ, hôn nhân và con cái vẫn thiếu thu hút. Sinh viên Kim Ha-ram (21 tuổi) chia sẻ: “Tôi nghĩ kết hôn, sinh con, lập gia đình tại Hàn Quốc rất khó khăn và tốn kém”.

Đợt bùng nổ sinh đẻ gần đây nhất của Hàn Quốc là giai đoạn 1991-1996. Họ đặt mục tiêu năm 2030 nâng tỷ suất sinh lên 1, vẫn thấp hơn tỷ suất 2,1 cần thiết để duy trì dân số.

Giáo sư Shin nhận định lực lượng lao động tạm thời đông đúc (chiếm đến 27,3% dân số) là thách thức về mặt nhân khẩu học. Ông đề xuất: “Khoảng cách giữa doanh nghiệp lớn với doanh nghiệp nhỏ tại Hàn Quốc, giữa lao động được tuyển dụng thường xuyên với lao động tạm thời vô cùng lớn. Vì vậy chính phủ cần sáng tạo hơn nhằm thiết lập hệ thống phù hợp cho tất cả mọi người”.

Giáo sư an sinh xã hội Jung Jae-hoon (Đại học Phụ nữ Seoul) thì ủng hộ quan điểm doanh nghiệp cần hành động nhiều hơn: “Các hệ thống chăm sóc trẻ em đã được thiết lập tốt ở cấp độ xã hội thông qua đầu tư nhà nước, nhưng chúng ta vẫn cần doanh nghiệp thay đổi. Nỗ lực chỉ mới hoàn thành một nửa mà thôi”.

Cẩm Bình