Loạt điểm nghẽn logistics của Cần Thơ

Ông Nguyễn Văn Khởi - Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ cho biết Cần Thơ giữ vị thế "trái tim" của Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), đóng vai trò đầu tàu trong phát triển thương mại, dịch vụ, logistics, kinh tế biển. Tuy nhiên, thời gian qua, mục tiêu trở thành trung tâm đầu mối tổng hợp của Cần Thơ còn gặp nhiều khó khăn, thách thức.

Trung tâm vùng còn nhiều thách thức

Theo ông Khởi, tình trạng trên do cơ sở hạ tầngphát triển chưa đồng bộ, hệ thống đường bộ, đường thủy, cảng, hạ tầng công nghệ số chưa đầy đủ để đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư lớn.

Dịch vụ logistics, đặc biệt trong nông nghiệp còn nhiều hạn chế. Phần lớn các doanh nghiệp logistics có quy mô vừa và nhỏ nên hạn chế năng lực cung cấp dịch vụ tích hợp theo chuỗi giá trị hoặc số lượng lớn. Vẫn còn những chính sách chưa phù hợp với tình hình mới, với sự thay đổi của nền kinh tế thành phố sau hợp nhất...

Ông Nguyễn Văn Khởi - Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ.

TS Bùi Thiên Thu - Phó Chủ tịch Hội Cảng - Đường thủy - Thềm lục địa Việt Nam - cho rằng vùng ĐBSCL với mật độ sông ngòi chằng chịt, có vai trò đặc biệt quan trọng trong kết nối các tỉnh, thành trong khu vực và quốc tế, là vựa lúa, trái cây và thủy sản lớn của cả nước. Trong đó, vận tải thủy đóng vai trò vô cùng quan trọng, tỷ lệ đảm nhiệm luân chuyển hàng hóa của vận tải đường thủy nội địa tại ĐBSCL chiếm tới gần 80%.

Theo ông Thu, giao thông đường thủy nội địa đã, đang và tiếp tục giữ vai trò huyết mạch trong vận chuyển hàng hóa, hành khách, thúc đẩy kết nối vùng và phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy hệ thống giao thông thủy nội địa của vùng còn nhiều bất cập, chưa khai thác hết tiềm năng vốn có.

Cụ thể, hạ tầng giao thông thủy còn yếu và thiếu đồng bộ. Nhiều tuyến luồng trọng yếu bị bồi lắng, độ sâu không đảm bảo, các cầu có tĩnh không thấp… Đây là những điểm nghẽn lớn về kết cấu hạ tầng đối với vận tải thủy nội địa, không đảm bảo cho phương tiện thủy chuyên chở được khối lượng lớn hàng hóa, hàng siêu trường, siêu trọng, container phục vụ xuất nhập khẩu.

Ông Thu cũng chỉ ra chi phí vận tải đường thủy nội địa thấp hơn đáng kể so với vận tải đường bộ và đường sắt, nhưng giao thông thủy vẫn chưa được ưu tiên đầu tư tương xứng như đường bộ, dẫn đến chênh lệch phát triển giữa các phương thức vận tải. Mặc dù có lợi thế về chi phí thấp, quy mô lớn và thân thiện môi trường, nhưng giao thông thủy vẫn chiếm tỷ trọng vận tải hàng hóa thấp hơn nhiều so với tiềm năng.

TS Bùi Thiên Thu - Phó Chủ tịch Hội Cảng - Đường thủy - Thềm lục địa Việt Nam.

Thiếu cảng biển

Theo ông Trần Văn Minh - Giám đốc Cảng vụ Đường thủy nội địa khu vực IV, nhu cầu vận chuyển hàng hóa xuất khẩu của ĐBSCL lên đến hàng chục triệu tấn mỗi năm. Tuy nhiên, hệ thống cảng biển tại vùng còn thiếu, đặc biệt là cảng nước sâu cho tàu vận chuyển container xuất khẩu.

ĐBSCL cũng thiếu các trung tâm logistics trọng điểm và các hệ thống trung tâm vệ tinh, thiếu các bãi container rỗng, hệ thống kho ở các cảng, đơn vị kiểm định vệ sinh an toàn thực phẩm. Do đó, hàng hóa phải được vận chuyển qua nhiều địa điểm và phải đưa đến TPHCM để xuất đi các nơi. Thực trạng đó đã làm kìm hãm sức phát triển và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp tại ĐBSCL.

Trong các giải pháp đề xuất, ông Minh cho rằng cần thiết cải tạo, duy tu tuyến luồng sông Hậu (đặc biệt là luồng Định An và luồng kênh Quan Chánh Bố), nhằm giải quyết vấn đề khó khăn hiện nay, tạo động lực và thúc đẩy sự phát triển của khu vực.

Cùng với đó, để vận tải đường thủy thực sự trở thành lựa chọn thay thế hữu ích, hệ thống giao thông đường bộ, đường sắt và các cảng đường thủy cần phải kết nối hiệu quả. Điều này bao gồm cả việc xây dựng các tuyến đường mới và cải tạo các tuyến hiện hữu để hỗ trợ cho việc vận chuyển hàng hóa từ cảng đến điểm tiêu thụ cuối cùng.

ĐBSCL còn những điểm nghẽn lớn về kết cấu hạ tầng đối với vận tải thủy nội địa.

Ông Huỳnh Thanh Sử - Phó Giám đốc Sở Công Thương Cần Thơ - cho biết với một đô thị như Cần Thơ, logistics có ý nghĩa chiến lược, là yếu tố then chốt để khai thác tối đa lợi thế về vị trí địa lý. Mặc dù có nhiều tiềm năng, nhưng hạ tầng logistics của Cần Thơ và vùng ĐBSCL vẫn còn nhiều hạn chế, gây cản trở cho sự phát triển, chưa góp phần thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu, nhất là hoạt động kinh doanh sản phẩm nông nghiệp, thế mạnh của vùng.

Với việc xác định được vướng mắc, rào cản trong phát triển logistics và các nhiệm vụ cụ thể trong việc phát triển hạ tầng giao thông và hạ tầng logistics, thành phố Cần Thơ sẽ phát triển đúng mục tiêu Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trở thành “trung tâm của vùng về dịch vụ thương mại, du lịch, logistics, công nghiệp chế biến, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, giáo dục và đào tạo, y tế chuyên sâu, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao, là đô thị hạt nhân vùng ĐBSCL".

Trong các giải pháp cần thực hiện, Cần Thơ tiếp tục hoàn thiện hạ tầng giao thông, kêu gọi đầu tư phát triển các trung tâm logistics hiện đại, hoàn thiện đề án xây dựng Trung tâm liên kết sản xuất chế biến thực phẩm nông sản ĐBSCL. Cùng với đó, trình Chính phủ sớm phê duyệt và ưu tiên cấp vốn cho dự án cảng biển nước sâu Trần Đề, coi đây là một dự án chiến lược quốc gia, để cảng biển Trần Đề trở thành một trong những cảng biển trọng điểm ở phía Nam, vừa chia sẻ áp lực với cụm cảng TPHCM, Cái Mép - Thị Vải, vừa phục vụ trực tiếp xuất khẩu nông sản, thủy sản cho cả vùng ĐBSCL.

Cảnh Kỳ