[Loạt Megastory] Đảng lãnh đạo, Quốc hội kiến tạo, nhân dân thụ hưởng (Kỳ 3)

Nhiệm kỳ 2021-2026, Quốc hội khóa XV đã tổ chức 19 kỳ họp, trong đó có 9 kỳ họp bất thường cùng với đó là thời gian làm việc, khối lượng nội dung rất lớn, từ công tác lập pháp, giám sát đến quyết định các vấn đề quan trọng - xứng đáng với sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Phải kể đến là kết quả của Kỳ họp thứ 9 - minh chứng sinh động của ý Đảng hợp với lòng dân. Các quyết sách, đạo luật được thông qua tại kỳ họp này có tính cách mạng, khởi đầu cho những cải cách thể chế một cách căn cơ, định hướng những nhiệm vụ cho giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Trong khi thế lực thù địch đang ra sức xuyên tạc vị trí, vai trò, chức năng của Quốc hội, cố tình xóa bỏ những kết quả trong hoạt động của Quốc hội thì những đổi mới mạnh mẽ, luôn đi trước một bước về thể chế, dám mở đường, dám sửa đường, dám quyết định những vấn đề khó, những lĩnh vực chưa từng có tiền lệ của Quốc hội nước ta thời gian qua đã đập tan luận điệu, chiêu trò của các đối tượng chống phá.

Sáng 27-6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV (đợt 1 từ ngày 5-5 đến 29-5-2025; đợt 2 từ ngày 11-6 đến 27-6-2025). Tại kỳ họp này, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho việc thực hiện chủ trương sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tinh gọn, giảm cấp trung gian, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị quốc gia và địa phương.

Đồng thời, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành theo thẩm quyền các nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để chính thức thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1-7-2025. Cả nước giảm còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm 28 tỉnh và 6 thành phố. Từ tổng số 10.035 đơn vị hành chính cấp xã giảm còn 3.321 đơn vị, gồm 2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu. Đây là những quyết định trọng đại, có ý nghĩa lịch sử sâu sắc, tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến toàn hệ thống chính trị, đến từng người dân và toàn xã hội.

Phát biểu bế mạc kỳ họp, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Sau 35 ngày làm việc nghiêm túc, dân chủ, trách nhiệm cao, với tinh thần đổi mới, chuẩn bị kỹ lưỡng, sắp xếp khoa học, tập trung cao độ, Kỳ họp thứ 9 đã hoàn thành toàn bộ nội dung, chương trình đề ra. Tại kỳ họp, Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến và quyết định khối lượng công việc rất lớn, có ý nghĩa lịch sử, với nhiều nội dung hệ trọng, gắn liền với yêu cầu đổi mới, hoàn thiện thể chế, tinh gọn tổ chức bộ máy, được cử tri và nhân dân theo dõi, phấn khởi, kỳ vọng và đồng tình, thống nhất cao.

Theo Chủ tịch Quốc hội, đây là kỳ họp có khối lượng nội dung về công tác lập pháp nhiều nhất từ trước đến nay; tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” nhưng vẫn đảm bảo nền nếp, cẩn trọng, kỷ cương, đúng quy định của pháp luật và hiệu quả. Quốc hội đã thông qua 34 luật, 14 nghị quyết quy phạm pháp luật và cho ý kiến 6 dự án luật; hầu hết các luật, nghị quyết thông qua đều đạt được sự đồng thuận rất cao. Đặc biệt, Quốc hội đã thảo luận và thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với tỷ lệ đồng thuận tuyệt đối của các đại biểu Quốc hội, cùng với nhiều luật, nghị quyết đồng bộ, tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp.

Chủ tịch Quốc hội khẳng định, kết quả của Kỳ họp thứ 9 là minh chứng sinh động của ý Đảng hợp với lòng dân, đáp ứng yêu cầu cấp thiết có tính tất yếu khách quan. Thành công của kỳ họp chính là những bài học sâu sắc về sự lãnh đạo của Đảng; bài học về sự tập trung, thông suốt, mạnh mẽ, hành động quyết liệt của các cơ quan nhà nước; sự chủ động, quyết tâm, kiên định, đoàn kết, thống nhất hành động của cả hệ thống chính trị; bài học về thực hành dân chủ, cầu thị lắng nghe, chuyên nghiệp, thích ứng nhanh với yêu cầu đổi mới. Đồng thời, đây là dịp để đánh giá đội ngũ cán bộ, chỉ thông qua công việc, mới thực sự thể hiện năng lực, trình độ, trách nhiệm, nhất là ở những thời điểm khó khăn, bộn bề công việc của đất nước; Đảng, Nhà nước rất cần những cán bộ có tư duy đổi mới, quyết tâm hành động vì đất nước, vì nhân dân.

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng 16-6-2025, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, với 470/470 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành. Ảnh: quochoi.vn

Nhấn mạnh Kỳ họp thứ 9 là dấu mốc quan trọng trong lịch sử lập hiến, lập pháp của Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng: Các quyết sách, đạo luật được thông qua có tính cách mạng, khởi đầu cho những cải cách thể chế một cách căn cơ, định hướng những nhiệm vụ cho giai đoạn phát triển mới của đất nước. Việc sắp xếp tổ chức của hệ thống chính trị, tổ chức lại không gian hành chính của đất nước để phát triển.

Tỉnh ủy Đồng Nai tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả vào ngày 14-10-2025. Ảnh: Huy Anh

Sau quyết định lịch sử, cùng với 33 tỉnh, thành trong cả nước, từ ngày 1-7-2025, đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã mới cùng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Đồng Nai chính thức đi vào hoạt động. Việc sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của tỉnh Bình Phước và tỉnh Đồng Nai thành tỉnh mới có tên gọi là tỉnh Đồng Nai. Sau khi sắp xếp, tỉnh Đồng Nai có diện tích tự nhiên gần 12,8 ngàn km2, đứng thứ 9 của cả nước; quy mô dân số khoảng 4,5 triệu người, đứng thứ 3 cả nước sau Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. So với 270 xã, phường, thị trấn trước khi sáp nhập 2 tỉnh, tỉnh Đồng Nai mới chỉ còn 95 xã, phường.

Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai Vũ Hồng Văn cho rằng: Tỉnh Đồng Nai với tầm vóc, quy mô rộng lớn về diện tích, dân số, kinh tế - xã hội sẽ khơi thông nguồn lực, tạo lập không gian phát triển mới, khai thác tốt các tiềm năng, lợi thế vùng. Việc sắp xếp, hợp nhất, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, tạo lập không gian phát triển mới, với những nguồn lực, động lực và cơ hội mới cho sự phát triển; phát huy, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của không gian, địa giới hành chính mới của tỉnh và cả vùng; tạo điều kiện để đất nước, địa phương phát triển nhanh hơn, bền vững hơn, phục vụ nhân dân tốt hơn, thực hiện thành công 2 mục tiêu 100 năm mà Đại hội XIII của Đảng đã xác định.

Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai trao bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh cho các tập thể có thành tích xuất sắc trong thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Ảnh: Huy Anh

Thực hiện cuộc cách mạng này, suốt thời gian qua, các cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở tại Đồng Nai đã triển khai thực hiện nghiêm túc, linh hoạt với quyết tâm chính trị cao, tạo được sự thống nhất trong nhận thức và hành động trong toàn tỉnh. Guồng máy hoạt động của các tổ chức, cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị địa phương 2 cấp, đặc biệt là cấp xã hoạt động đồng bộ, thông suốt, cơ bản đáp ứng được yêu cầu của nhân dân, phục vụ người dân tốt hơn, thuận tiện hơn. Mối liên hệ giữa cấp trung ương, cấp tỉnh và cấp xã dần hoàn thiện trong một chỉnh thể hành chính mới.

Cách tổ chức mới đã rõ người, rõ việc, phân công, phân cấp, phân quyền rõ ràng, trách nhiệm của cấp cơ sở dù nặng nề hơn nhưng sát dân, gần dân và thiết thực với nhu cầu của dân. Từ ngày 1-7 đến cuối tháng 8-2025, Đồng Nai đã điều động, bổ nhiệm 115 cán bộ lãnh đạo ở các sở, ban, ngành về tăng cường chức danh lãnh đạo chủ chốt cấp xã, nhất là ở địa bàn trọng điểm, nơi còn khó khăn.

Bí thư Đảng ủy xã Đa Kia, tỉnh Đồng Nai Lý Trọng Nhân (thứ 3, từ trái sang) cùng lãnh đạo UBND và các ban, ngành của xã trao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình ông Điểu Brơn sau khi Đồng Nai thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Ảnh: Văn Đoàn

Ngày 13-8, tại trụ sở UBND xã Đa Kia, tỉnh Đồng Nai, gia đình ông Điểu Brơn và bà Thị Trết ở thôn Bình Hà phấn khởi nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) đầu tiên kể từ khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp của tỉnh vận hành, trở thành dấu mốc đặc biệt, khẳng định bước chuyển mình tích cực trong công tác cải cách thủ tục hành chính ở địa phương. Ông Điểu Brơn là hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại xã Đa Kia. Chỉ hơn 1 tháng sau khi nộp hồ sơ và ngay khi bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, ông đã nhận được sổ đỏ cho mảnh đất 5.000m².

Ông Điểu Brơn chia sẻ: Trước đây, khi chưa sáp nhập địa giới hành chính, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, xã Đa Kia thuộc huyện Bù Gia Mập của tỉnh Bình Phước cũ. Gia đình ở xã vùng sâu, vùng xa, điều kiện kinh tế rất khó khăn nên mỗi lần đến trung tâm huyện giải quyết thủ tục hành chính có khi mất cả ngày lại sợ tốn kém nên ông không làm giầy tờ về đất đai. Tuy nhiên, kể từ khi bộ máy mới đi vào hoạt động, người dân được tạo điều kiện, hỗ trợ hết sức tận tình.

“Những cái khó về thủ tục hành chính được gỡ vướng, khoảng cách địa lý rút ngắn nên tiết kiệm được công sức, thời gian, tiền bạc cho người dân. Quan trọng hơn là thái độ, tinh thần làm việc của cán bộ, công chức rất chuyên nghiệp, tận tâm. Giấy tờ nhiều loại, thực hiện trên môi trường điện tử phức tạp nhưng cán bộ vẫn vui vẻ làm việc xuyên trưa để tôi không phải đi lại nhiều lần. Có sổ đỏ, gia đình sẽ dễ dàng vay vốn ngân hàng để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống gia đình, yên tâm lập nghiệp” - ông Điểu Brơn bộc bạch.

Sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 và thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, khối lượng công việc được giải quyết đã thể hiện đúng tinh thần “nói đi đôi với làm”. Ảnh: Xuân Túc - Hải Hà - T.L

Phó Chủ tịch UBND xã Đa Kia Trương Lương Anh cho biết: Đây là cuốn sổ đỏ đầu tiên được xã ký cấp sau khi phân cấp thẩm quyền, mở ra khởi đầu thuận lợi cho công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn. Cán bộ gần dân, sát với dân, nắm bắt sâu sát hơn tâm tư, nguyện vọng, “hơi thở” cuộc sống của người dân, dần đẩy lùi bệnh “hành chính hóa” và chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Đa Kia, những quyết sách hợp lòng dân cũng dễ lan tỏa vào cộng đồng dân cư, khơi dậy tối đa sức dân, hình thành xung lực mạnh mẽ đẩy nhanh tiến trình đổi mới trên vùng đất năng động, tràn đầy khát vọng.

Sau hơn 3 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, việc giải quyết thủ tục hành chính ở lĩnh vực đất đai tại cấp xã trên địa bàn tỉnh Đồng Nai cơ bản ổn định. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai đã cử gần 300 viên chức đến thực hiện nhiệm vụ tại các trung tâm phục vụ hành chính công của 95 phường, xã trong tỉnh để phối hợp thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước, nhất là ở lĩnh vực đất đai, lĩnh vực đang “nóng” tại nhiều địa phương. Kết quả, từ ngày 1-7 đến 20-9-2025, Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Đồng Nai đã tiếp nhận mới gần 112 ngàn hồ sơ, tính cả hồ sơ chuyển tiếp là hơn 116 ngàn. Trong đó, đã giải quyết hơn 88 ngàn hồ sơ, tỷ lệ giải quyết đúng và trước hạn đạt 99,6%.

Quá trình tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại địa giới hành chính tạo ra một không gian, một cơ hội, một thế và lực mới cho phát triển, cho mục tiêu “cất cánh” của dân tộc. Trong ảnh: Một góc phường Trấn Biên, tỉnh Đồng Nai nhìn từ trên cao.

Thông tin về kết quả triển khai, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn tỉnh, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cho biết: HĐND tỉnh đã tổ chức 4 kỳ họp, ban hành 28 nghị quyết quan trọng, tạo hành lang pháp lý cho việc tổ chức bộ máy, nhân sự, tài chính, ngân sách và các chính sách liên quan. Tất cả cơ quan chuyên môn cấp tỉnh đã ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ. Ở cấp xã, gần như 95 xã, phường đã ban hành quy chế làm việc của HĐND và UBND; các xã, phường cũng đã ban hành quy định chức năng, nhiệm vụ của các phòng chuyên môn...

Quá trình tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại địa giới hành chính cũng tiết kiệm ngân sách, tài sản, thời gian cho bộ máy nhà nước hơn. Quan trọng nhất đó là tạo ra một không gian, một cơ hội, một thế và lực mới cho phát triển, cho mục tiêu “cất cánh” của dân tộc. Cử tri và nhân dân trong tỉnh cảm thấy tin tưởng, hài lòng, phấn khởi trước những thay đổi tích cực này.

Trong thời gian ngắn vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành 4 nghị quyết quan trọng, tạo thành 4 trụ cột thể chế nền tảng để đưa đất nước tiến lên trong kỷ nguyên mới. 4 nghị quyết này bao gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24-1-2025 về đẩy mạnh hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30-4-2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4-5-2025 về phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam.

Các bạn trẻ tham quan gian trưng bày các sản phẩm công nghệ số bên lề hội thảo triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW trên địa bàn tỉnh Đồng Nai vào tháng 3-2025. Ảnh: Hải Hà

Là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, Quốc hội được kỳ vọng sẽ là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong việc đưa các quyết sách chiến lược đi vào cuộc sống. Với Nghị quyết số 57-NQ/TW, Quốc hội có trách nhiệm tạo khuôn khổ pháp lý thuận lợi cũng như phân bổ nguồn lực xứng đáng để thúc đẩy phát triển. Quốc hội đã sớm nhập cuộc bằng việc phê chuẩn Chương trình chuyển đổi số quốc gia, thông qua Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), đồng thời không ngừng giám sát, đôn đốc Chính phủ triển khai các chương trình quốc gia về công nghệ cao, chuyển đổi số, đô thị thông minh...

Đối với Nghị quyết 59-NQ/TW, Quốc hội giữ vai trò quan trọng trong việc nội luật hóa các cam kết quốc tế và nâng cấp hệ thống pháp luật tiệm cận các chuẩn mực tiên tiến trên thế giới. Thời gian qua, Quốc hội đã chủ động rà soát, sửa đổi nhiều đạo luật cho phù hợp với các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam tham gia như: CPTPP, EVFTA, UKVFTA và RCEP; đồng thời ban hành các nghị quyết quan trọng về hội nhập kinh tế, về đối ngoại. Hoạt động ngoại giao nghị viện cũng được đẩy mạnh, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tiến sĩ Nguyễn Tấn Bình, Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học lãnh đạo và Quản trị doanh nghiệp (Thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ: Hiện thực Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đã thể hiện vai trò đậm nét của Quốc hội. Lần đầu tiên, Đảng ta khẳng định kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng nhất” cho sự phát triển đất nước - điều này cho thấy chuyển biến lớn về nhận thức, khẳng định vai trò ngày càng lớn của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Tấn Bình, để khu vực tư nhân thật sự trở thành “động lực chiến lược”, nhiệm vụ đặt ra là phải tháo gỡ những rào cản, bất cập đang kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp, doanh nhân. Quốc hội đã tích cực vào cuộc thông qua việc liên tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh doanh. Các luật về doanh nghiệp, đầu tư, thuế, đất đai, tín dụng… được sửa đổi, bổ sung theo hướng ngày càng thông thoáng, minh bạch, tạo sân chơi bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế. Quốc hội cũng chú trọng giám sát việc thực thi chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc cải thiện thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh ở các địa phương.

Ngày 17-5-2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt trong phát triển kinh tế tư nhân. Tiếp đó, Quốc hội thông qua hàng luật nhằm thể chế hóa Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam. Ảnh: Văn Gia

Ngay khi Nghị quyết 68-NQ/TW ban hành, Quốc hội bắt tay vào công tác xây dựng pháp luật nhằm cụ thể hóa nghị quyết của Bộ Chính trị. Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV diễn ra trong bối cảnh đó. Tại kỳ họp, từ phiên thảo luận tổ, đến phiên thảo luận ở hội trường, các đại biểu Quốc hội đã đóng góp nhiều ý kiến sâu sắc, thiết thực, đề xuất các giải pháp nhằm tạo bước đột phá trong thể chế, chính sách, mở rộng không gian phát triển và nâng cao sức cạnh tranh cho khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và bền vững trong bối cảnh mới.

Ông Vũ Tuấn Anh, Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết: Không khí làm việc tại nghị trường Quốc hội diễn ra khẩn trương, nghiêm túc và trách nhiệm. Dường như không còn khái niệm ngày, đêm, giờ hành chính, các ủy ban của Quốc hội đều nỗ lực trong công tác phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì soạn thảo, các cơ quan có liên quan nhằm “trưng cất, mài giũa, gia công” chắt chiu từng điều, khoản, điểm trong các dự thảo để có được bản thảo hoàn chỉnh, chất lượng nhất...

“Các đại biểu Quốc hội làm việc thứ bảy, chủ nhật; ngoài giờ hành chính để kịp thời cho ý kiến về việc tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo luật, nghị quyết trước khi trình Quốc hội thông qua, trong đó các nghị quyết, luật để thể chế hóa 4 nghị quyết của Bộ Chính trị” - đại biểu Vũ Tuấn Anh cho hay.

Thời gian qua, hoạt động đối ngoại được đẩy mạnh, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Trong ảnh: Không gian trưng bày ngành Ngoại giao Việt Nam tại Triển lãm thành tựu Đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”. Ảnh: TTXVN