'Lời hiệu triệu' ứng dụng công nghệ xanh để phát triển kinh tế biển

Việt Nam là quốc gia biển với hơn 3.200km đường bờ biển, mức độ tăng trưởng GDP của nền kinh tế biển và ven biển có vai trò quan trọng trong phát triển nền kinh tế nói chung. Trong những năm qua, kết quả nghiên cứu từ các chương trình khoa học, công nghệ cấp quốc gia và cấp bộ trong quản lý biển, hải đảo có nhiều đóng góp quan trọng, là nhân tố trực tiếp thúc đẩy phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững.

Trong điều kiện hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, việc xây dựng và phát triển khoa học - công nghệ, nghiên cứu về biển Việt Nam là điều cần thiết - Ảnh: IT

Ứng dụng công nghệ số trong phát triển bền vững kinh tế biển là việc thay đổi mô hình hoạt động kinh tế biển từ truyền thống sang sử dụng công nghệ mới như: dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây (Cloud), trí tuệ nhân tạo (AI)... nhằm đổi mới mạnh mẽ phương thức quản lý, sản xuất, kinh doanh, văn hóa của tổ chức, thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo cân bằng với việc sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên biển, cải thiện sinh kế, việc làm và "sức khỏe" hệ sinh thái biển.

Theo các chuyên gia, một trong những tiêu chí để đánh giá một quốc gia, hay một địa phương biển mạnh, trước hết phải là một quốc gia, địa phương có tiềm lực phát triển khoa học công nghệ, hiểu về biển và bảo đảm bền vững hệ sinh thái biển của mình.

Những công nghệ như robotic, cảm biến, trí tuệ nhân tạo... có thể thúc đẩy gia tăng lượng nuôi trồng và giúp xây dựng một mô hình phát triển bền vững. Nhiều công ty thủy sản đã và đang ứng dụng IoT và AI trong nuôi trồng và sản xuất. Các công ty này đã bắt đầu bằng việc nghiên cứu ứng dụng các thiết bị có khả năng truyền tải dữ liệu qua các giao thức kết nối trong môi trường nước. Tiêu biểu là cách tiếp cận mô hình nuôi trồng thông minh của các công ty thủy sản.

Các địa phương cũng đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ xanh, chuyển đổi số để phát triển kinh tế biển. Ví dụ, tỉnh Nam Định cho biết sẽ đẩy mạnh phát triển hệ thống cảng biển, dịch vụ vận tải biển, từng bước hình thành các chuỗi cung ứng vận tải biển, tổng kho phân phối, hoàn thiện hạ tầng logistics kết nối liên thông với các cảng biển lớn của khu vực. Bên cạnh đó, địa phương này xây dựng cảng biển tổng hợp mới phục vụ cho phát triển Khu kinh tế Ninh Cơ, Khu công nghiệp Dệt may Rạng Đông, các nhà máy luyện thép quy mô lớn.... Ngoài ra, Nam Định cũng nghiên cứu phát triển hướng ra biển (lấn biển) khi đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật hiện hành. Trong đó, tỉnh sẽ định hướng công nghiệp xanh; du lịch sinh thái, văn hóa, lịch sử; đô thị thông minh và nông thôn mới kiểu mẫu là trọng tâm; khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực tăng trưởng; xây dựng hệ thống đô thị và các khu công nghiệp tập trung có quy mô lớn.

Khánh Hòa là địa phương luôn phát huy cao độ tiềm năng và lợi thế về biển. Theo đó, tỉnh này sẽ tăng cường ứng dụng công nghệ số trong phát triển bền vững kinh tế biển; tập trung vào nâng cao nhận thức về ứng dụng công nghệ số trong phát triển bền vững kinh tế biển - vấn đề hàng đầu và xuyên suốt trong mọi hoạt động kinh tế biển.

Chủ đề của Tuần lễ Biển và hải đảo Việt Nam năm 2025 là "Công nghệ xanh để đại dương bền vững", thông điệp nhấn mạnh vai trò tiên phong của khoa học, đổi mới sáng tạo và các công nghệ xanh trong bảo vệ đại dương, phát triển kinh tế biển, gìn giữ chủ quyền quốc gia trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; khơi dậy trách nhiệm cộng đồng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh vì đại dương bền vững.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp - Môi trường Lê Minh Ngân nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lan tỏa thông điệp sự kiện như một lời hiệu triệu thúc đẩy ứng dụng công nghệ xanh, chuyển đổi số, gắn với tầm nhìn chiến lược phát triển kinh tế biển bền vững - nơi hội tụ chủ quyền, tài nguyên, hệ sinh thái và di sản văn hóa biển của Việt Nam...

Ngày Đại dương thế giới, Tuần lễ Biển và hải đảo Việt Nam là dịp quan trọng để nâng cao, lan tỏa tinh thần yêu biển, thể hiện trách nhiệm gìn giữ môi trường và tài nguyên biển đảo, đồng thời khẳng định mạnh mẽ quyết tâm phát triển bền vững các ngành kinh tế biển gắn với bảo vệ tài nguyên môi trường và chủ quyền quốc gia trên biển.

Trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong công tác quản lý môi trường biển, thể hiện qua hệ thống chính sách toàn diện và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng. Đảng và Nhà nước đã ban hành Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đặt mục tiêu kiểm soát ô nhiễm, bảo vệ đa dạng sinh học và phát triển kinh tế biển theo hướng xanh.

Tuần lễ Biển và hải đảo Việt Nam, Ngày Đại dương thế giới 2025 năm nay là cơ hội để khẳng định quyết tâm, thay đổi nhận thức, thống nhất hành động, chủ động khắc phục những khó khăn, thách thức đặt ra; ngăn chặn sự gia tăng về tốc độ ô nhiễm và suy thoái môi trường; khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên biển và hải đảo, bảo đảm cân bằng sinh thái.

Việc ứng dụng công nghệ xanh được coi là giải pháp trọng tâm trong giải quyết ô nhiễm môi trường biển. Trong bối cảnh kinh tế biển được xác định là một trong những trụ cột phát triển quốc gia, việc ứng dụng công nghệ xanh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tăng cường hợp tác quốc tế là hướng đi tất yếu để hiện thực hóa tầm nhìn đại dương bền vững.

Tuyết Nhung