'Lời nói, gói vàng'

Theo nhà thơ Gamzatov, không có lời nói nào đơn thuần chỉ là lời nói. Tức là một lời đã nói ra bao hàm cả thái độ, tình cảm, mục đích của người nói. Nó chứa đựng sức mạnh vô hình mà đôi khi chính người nói ra cũng không thể nào ngờ tới.

Trong giao tiếp hàng ngày, chuyện va chạm giữa người với người là không tránh khỏi. Đáng tiếc là khi phát sinh tình huống ngoài ý muốn, nhiều người thốt ra những lời lẽ rất nặng nề. Họ dùng lời nói để giải tỏa cơn nóng giận tức thời của bản thân mà không cần để ý đến cảm nhận của người khác. Đặc biệt, khi người ta đã có chủ ý sử dụng lời nói như một vũ khí để công kích, bêu riếu hay tấn công ai đó thì lời nói càng có tính sát thương mạnh. Một lời nói cay nghiệt sẽ đóng đinh vào tâm trí của người nghe. Cái dư âm buồn bã từ đó cứ kéo dài mãi, ám ảnh mãi.

Thật khó chịu khi phải đối diện với một người nói năng khiếm nhã, chua cay. Trong cuốn sách “Sống một cuộc đời đáng sống”, nữ nhà báo Maria Shriver đã từng nhắc đến câu thơ: “Hãy nói lời yêu thương, đừng nói lời cay đắng-trễ lắm rồi”. Đúng là chúng ta có quá ít thời gian để sống và trao gửi yêu thương. Mỗi người đều chất chứa những nỗi niềm riêng. Xót xa nào cũng cần được xoa dịu, nâng đỡ. Thật tốt đẹp biết bao khi đến để nói cho nhau một lời ân cần, dịu dàng. Không phải lúc nào “khéo miệng” cũng “xấu bụng” như cái định kiến mà người ta vẫn thường kháo nhau. Trên thực tế, dù góp ý chân thành, thẳng thắn cho những khiếm khuyết, sai lầm thì cũng cần phải chọn lời nói dễ nghe.

Đôi khi, chỉ với một lời nói dễ nghe, chúng ta đã góp phần tạo dựng môi trường sống và làm việc yên ổn, thân thiện. Cuộc sống nhọc nhằn biết bao! Mỗi người trong chúng ta dễ tổn thương biết bao! Sao không hành xử nhã nhặn hơn để nối dài niềm vui và tránh cho nhau những tổn thương không đáng có? “Một thương tóc bỏ đuôi gà/Hai thương ăn nói mặn mà có duyên” là vậy. Lời lẽ dịu ngọt mà chân thành bao giờ cũng cuốn hút và chiếm được cảm tình của người nghe. Muốn được vậy, ta cần suy nghĩ cho kỹ trước khi thốt ra lời. Trong mọi tình huống, đều phải cẩn trọng với lời nói của mình, nhất là khi bàn về chuyện của người khác.

Thực ra, ở một chừng mực nào đó, lời nói vẫn chỉ là lời nói, còn sử dụng chúng như một vũ khí sát thương hay như một vị thuốc chữa lành thì đó là lựa chọn của mỗi người. Cũng không thể quy chụp, đánh giá bản chất của con người qua một lời nói thoáng chốc. Nhưng rõ ràng, lời nói là biểu hiện cụ thể của lối ứng xử. Và chính lối ứng xử ấy cũng góp phần làm nên cốt cách của một con người.

LỮ HỒNG