Lớp học đặc biệt ở làng chưa có tên

Cán bộ Đồn Biên phòng Ia Lốp thực hiện phương châm "3 bám, 4 cùng" nhằm tuyên truyền, khuyến khích bà con chưa biết chữ tích cực tham gia lớp học. Ảnh: Xuân Huy

Lớp học xóa mù chữ không chỉ giúp bà con Jrai biết đọc, biết viết, mà còn góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của họ trong việc bảo vệ biên giới quốc gia. Đây là một hoạt động có ý nghĩa nhân văn và thiết thực, góp phần cải thiện dân trí ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Mang con chữ đến với buôn làng

Để đến được Cụm dân cư Suối Khôn, chúng tôi phải mất hơn 2 giờ đồng hồ từ thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai mới đến xã Ia Piơr, rồi lại vượt qua cung đường đất dài hơn chục cây số đầy bùn đất, lầy lội và trắc trở. Vật lộn với con đường đầy gian nan trên chiếc xe 16 chỗ, mãi đến quá giờ trưa, chúng tôi mới có mặt tại Tổ công tác làng Suối Khôn thuộc Đồn Biên phòng Ia Lốp. Đến nơi, chúng tôi được Trung tá Nguyễn Văn Thành, Bí thư Đảng ủy, Chính trị viên Đồn Biên phòng Ia Lốp và các cán bộ trong Tổ công tác làng Suối Khôn đón tiếp.

Trong bữa cơm ăn vội nơi biên ải, Trung tá Nguyễn Văn Thành hồ hởi chia sẻ về tình hình lớp học xóa mù chữ cho người Jrai của đơn vị tổ chức: “Chúng tôi mong muốn xây dựng thế trận biên phòng toàn dân và tình đoàn kết quân dân, phát huy phẩm chất truyền thống của lực lượng BĐBP để chia sẻ, giúp đỡ bà con. Sau khi rà soát và nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân tại Cụm dân cư Suối Khôn, chúng tôi biết trong số 71 người dân tộc Jrai đang mù chữ, trong đó có 45 người mong muốn được học. Vì thế, cấp ủy, chỉ huy đơn vị đã xây dựng kế hoạch và được Bộ Chỉ huy đồng ý để mở lớp xóa mù chữ”.

Tại Cụm dân cư Suối Khôn, từ tháng 4/2023 đến nay, Đồn Biên phòng Ia Lốp đã tổ chức khai giảng được 2 lớp học xóa mù chữ cho người dân tộc thiểu số Jrai. Đợt 1, lớp học gồm 15 học viên, bắt đầu từ ngày 24/4 và kết thúc vào ngày 24/8, với 2 môn toán và tiếng Việt. Đợt 2, lớp học có 10 học viên tham gia và bắt đầu từ đầu tháng 10 vừa qua.

Đứng lớp dạy học là những người thầy giáo mang quân hàm xanh: Trung tá Vũ Văn Hoằng, cán bộ Tổ công tác làng Suối Khôn đảm nhận môn toán; Đại úy Nguyễn Văn Luân, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng dạy môn tiếng Việt. Toàn bộ chương trình dạy học đều sử dụng tài liệu học xóa mù chữ do Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn, với sự hỗ trợ chuyên môn của Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám, xã Ia Piơr.

Theo Đại úy Nguyễn Văn Luân, hành trình vận động người dân đến với lớp học cũng có nhiều gian truân, nhọc nhằn. Do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, bà con nơi đây chủ yếu làm nông nghiệp, đời sống còn nhiều khó khăn. Người dân tộc thiểu số tính cách hay mặc cảm, tự ti, khả năng giao tiếp khá rụt rè. Vì vậy, để bà con đến lớp, cán bộ Tổ công tác phải đến từng hộ gia đình vận động, động viên rất nhiều thì người dân mới hiểu và mạnh dạn đến với lớp học.

Để người dân đến học là điều khó, nhưng làm sao duy trì được sĩ số lớp học lại càng khó hơn. Trung tá Vũ Văn Hoằng tiếp lời: “Tối mở lớp, buổi chiều anh em trong Tổ công tác địa bàn đã phải chia nhau ra để đến từng nhà hoặc gọi điện thoại nhắc bà con nhớ đến lớp học. Có khi gần đến giờ vào lớp, thấy thiếu vắng người nào anh em phải chạy đến tận nhà đôn đốc. Mặt khác, độ tuổi học viên tham gia lớp học dao động từ 16 đến 60 tuổi nên cách dạy cũng phải linh hoạt. Thầy giáo lên lớp luôn phải tìm cách khuyến khích và khen ngợi người học".

Cũng theo cán bộ BĐBP, vào mùa vụ, học viên bị chi phối nhiều về mặt thời gian, vì phải vừa làm, vừa học. Để đảm bảo duy trì sĩ số lớp học, các cán bộ Biên phòng chủ động đến làng hỗ trợ bà con việc đồng áng. Trên lớp học, đơn vị cắt cử người phụ trách thêm việc trông trẻ (con của học viên nữ) nhằm giúp các học viên yên tâm, tập trung vào việc học.

Lớp học xóa mù chữ thu hút bà con tham gia học tập. Ảnh: Xuân Huy

Cuộc sống thay đổi nhờ biết chữ

Chị Kpui H’Lép (sinh năm 1996) là một trong những học viên xuất sắc nhất của lớp xóa mù chữ do BĐBP tổ chức tại Cụm dân cư Suối Khôn. Chỉ sau 4 tháng theo học, chị đã có thể đọc - viết thành thạo. Chị H’Lép vui vẻ kể: “Trước kia, tôi không biết chữ nên rất tự ti và xấu hổ. Bị người ta ép giá khi buôn bán, bị chồng chê khi làm việc nhà. Giờ thì khác rồi, tôi đã học được cái chữ và biết tính toán. Tôi cảm ơn các thầy đã giúp tôi và người dân trong làng có cuộc sống tốt hơn.”

Một học viên khác là chị Rơ Lan H'Cúc (sinh năm 1997, trú tại làng Sâm, xã Ia Piơr) cũng có câu chuyện gần giống như chị H’Lép. Chị H'Cúc có con gái nhỏ mới 2 tuổi nên phải địu theo đến lớp, vừa lo cho con, vừa học. Chị H' Cúc thường ngồi ở cuối lớp, nhưng rất chăm chỉ và nghiêm túc.

Chị Rơ Lan H'Cúc nói: “Tôi hối tiếc là không biết chữ sớm hơn. Nhưng giờ tôi đã có cơ hội học hỏi nhiều điều từ các thầy giáo quân hàm xanh. Các thầy không chỉ dạy chúng tôi đọc - viết, mà còn cho chúng tôi sách vở, bút viết, trông con và chỉ bảo việc trồng trọt. Tôi rất biết ơn các thầy”.

Theo ông Hà Văn Tin, Phó Chủ tịch UBND xã Ia Piơr, chính quyền 2 xã Ia Piơr và Ia Mơ cũng như người dân trên địa bàn mong muốn các cơ quan có thẩm quyền sớm cho phép thành lập làng Khôl trực thuộc xã Ia Mơ theo đề án đã được xây dựng từ tháng 4/2022. Ông Tin cho rằng, đây là điều kiện để Cụm dân cư Suối Khôn được quản lý và phát triển tốt hơn trong tương lai.

Cụm dân cư Suối Khôn được hình thành từ năm 2003, đa phần người dân sinh sống ở đây đều là người dân tộc thiểu số Jrai. Tuy nhiên, từ khi hình thành đến nay, cụm dân cư này vẫn chưa được đầu tư cơ bản về điện, đường, trường, trạm và chưa được thụ hưởng đầy đủ các chính sách an sinh xã hội. Nguyên nhân là do nơi đây thuộc về địa giới hành chính của xã Ia Mơ nhưng lại do xã Ia Piơr quản lý dân số.

Xuân Huy