Lớp học số giúp khắc phục thiếu GV tiếng Anh ở nhiều trường miền núi

Năm học 2022-2023, Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh thí điểm mô hình lớp học số để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018. Hiện tại, Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục hỗ trợ lớp học số môn tiếng Anh tại 8 trường ở Lào Cai, Điện Biên và huyện Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu). [1]

Lớp học số giúp giải quyết thách thức lớn trong việc duy trì lớp học tiếng Anh

Trong năm học 2024-2025, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên Đông (tỉnh Điện Biên) quản lý 51 trường từ bậc mầm non đến trung học cơ sở, với 163 điểm trường, hơn 830 lớp học và gần 23.000 học sinh. Tuy nhiên, toàn huyện chỉ có khoảng 15 giáo viên tiếng Anh, so với nhu cầu còn thiếu 19 giáo viên. Để khắc phục tình trạng này, các giáo viên được bố trí dạy liên trường, liên cấp.

Bên cạnh đó, huyện cũng đang lên kế hoạch tăng cường dạy học online. Để thực hiện giải pháp này, Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh đã hỗ trợ huyện Điện Biên Đông mở mô hình “lớp học số”.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Nguyễn Quang Ngân, Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên cho biết: “Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ đã triển khai môn tiếng Anh bắt buộc cho 11 lớp (từ lớp 3 đến lớp 5) với tổng cộng 324 học sinh, tương ứng 44 tiết dạy mỗi tuần.

Mặc dù nhà trường chỉ có một giáo viên dạy môn tiếng Anh, nhưng giáo viên này đã nghỉ chế độ thai sản từ tháng 7/2024, tạo ra một thách thức lớn trong việc duy trì lớp học tiếng Anh. Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ từ ngành giáo dục thành phố Hồ Chí Minh, nhà trường đã duy trì được các lớp tiếng Anh qua mô hình lớp học số.

Từ tháng 5/2024, dưới sự chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh, Ban giám hiệu Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì (quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh) đã phân công giáo viên tiếng Anh của trường dạy thử nghiệm qua phòng học trực tuyến với Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ”.

Tháng 10/2024, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thủ Đức (thành phố Hồ Chí Minh) và Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên Đông (tỉnh Điện Biên) tổ chức Hội thảo trực tuyến nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn Tiếng Anh năm học 2024-2025. Ảnh: NVCC.

Đồng thời, thầy Ngân cũng cho biết, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên Đông đã đầu tư xây dựng một phòng học trực tuyến, trang bị đầy đủ máy chiếu, màn chiếu và thiết bị nghe nhìn, đáp ứng đủ các yêu cầu tối thiểu để việc dạy và học diễn ra hiệu quả.

Thông qua sự kết nối này, hai trường đã thống nhất giao nhiệm vụ cho giáo viên tiếng Anh của Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì lập kế hoạch dạy học tiếng Anh trực tuyến cho học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ ngay từ học kỳ I của năm học 2024-2025.

“Mặc dù khoảng cách địa lý giữa hai trường là rất lớn và học sinh Trường phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ chủ yếu là dân tộc thiểu số, chưa được tiếp xúc với tiếng Anh từ lớp 1, lớp 2, nhưng các giáo viên Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì đã đặc biệt chú trọng tìm hiểu đặc điểm tình hình của học sinh nơi đây để có phương pháp giảng dạy phù hợp” - Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên Đông cho hay.

Thầy Nguyễn Quang Ngân, Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên Đông (tỉnh Điện Biên). Ảnh: NVCC.

Bàn thêm về công tác triển khai mô hình lớp học số, cô Nguyễn Thị Thanh Lan - giáo viên tiếng Anh, Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì (quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ: “Việc giảng dạy qua màn hình tuy không thể thay thế hoàn toàn việc học trực tiếp, nhưng phần nào đã giúp các em tại Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ tiếp cận được kiến thức; đồng thời, mang lại cơ hội học tập hiệu quả hơn ở một khu vực còn nhiều khó khăn như huyện Điện Biên Đông.

Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì hiện đang triển khai mô hình tiên tiến, hội nhập quốc tế; trong đó, nhiều môn học được xây dựng theo mô hình lớp học số. Điều này đòi hỏi giáo viên không chỉ đầu tư vào bài giảng mà còn phải nghiên cứu các phương pháp giảng dạy hiện đại, kết hợp giữa công nghệ và sự sáng tạo.

Đối với học sinh dân tộc thiểu số ở Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ, các giáo viên không chỉ dừng lại ở việc giảng dạy ngôn ngữ, mà còn phải điều chỉnh nội dung và cách truyền đạt sao cho phù hợp với đặc thù ngôn ngữ và văn hóa của các em.

Nhờ sự hỗ trợ từ công nghệ và tinh thần trách nhiệm của các thầy cô giáo tại Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì, khoảng cách về địa lý và điều kiện học tập phần nào được rút ngắn. Các em học sinh vùng sâu, vùng xa giờ đây có thể tiếp cận chương trình học chất lượng hơn, từng bước cải thiện khả năng tiếng Anh - vốn là một trong những kỹ năng cần thiết cho tương lai”.

Giáo viên tiếng Anh của Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì trong tiết học hỗ trợ Trường Phổ thông dân tộc bán trú Phì Nhừ. Ảnh: NVCC.

Thầy cô tại địa phương không chỉ hỗ trợ học sinh mà còn có cơ hội “học cùng”

Đánh giá về hiệu quả của mô hình, thầy Ngân cũng cho biết, lớp học số không chỉ giải quyết bài toán thiếu giáo viên trước mắt, mà còn thúc đẩy phong trào phổ cập tiếng Anh toàn dân.

“Về ưu điểm, mô hình lớp học số đã bước đầu đáp ứng tốt yêu cầu phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Mô hình mang đến môi trường học tập hiện đại, cởi mở hơn, tạo điều kiện để học sinh chủ động khám phá, học hỏi.

Đồng thời, giáo viên cũng có cơ hội nâng cao, trau dồi chuyên môn và tiếp cận các phương pháp giảng dạy mới. Đặc biệt, với yêu cầu trợ giảng từ chính giáo viên các trường trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, các thầy cô tại địa phương không chỉ hỗ trợ học sinh mà còn có cơ hội “học cùng” các em, từ đó cải thiện đáng kể năng lực ngoại ngữ và kỹ năng công nghệ thông tin.

Không chỉ dừng lại ở khía cạnh giáo dục, mô hình lớp học số còn góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy phong trào phổ cập tiếng Anh toàn dân, đặc biệt ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, nơi mà trước đây việc học tiếng Anh gặp nhiều hạn chế. Việc từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai không chỉ phù hợp với xu thế toàn cầu hóa mà còn giúp học sinh, người dân địa phương có thêm công cụ để hội nhập và phát triển.

Đáng chú ý, sự đổi mới trong phương pháp giảng dạy và ứng dụng công nghệ thông tin đã tạo hứng thú học tập cho học sinh. Các em tích cực tham gia vào các hoạt động nhóm, giao tiếp với giáo viên bằng tiếng Anh một cách tự tin. Qua đó, không chỉ năng lực tiếng Anh của học sinh được nâng cao mà kỹ năng làm việc nhóm, tư duy phản biện cũng được cải thiện đáng kể” - thầy Nguyễn Quang Ngân nhấn mạnh.

Cũng đánh giá cao hiệu quả của mô hình này, cô Vũ Quý Hạnh, Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ chia sẻ: “Học sinh nhà trường đã phát triển rõ rệt các kỹ năng ngôn ngữ. Đồng thời, các em đã giảm đáng kể tâm lý ngại ngùng khi học tiếng Anh. Học sinh đã dần chủ động hơn trong việc học, rèn luyện được kỹ năng làm việc cá nhân và theo nhóm.

Đặc biệt, sự hỗ trợ nhiệt tình của các thầy cô từ Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì đã trở thành nguồn động lực lớn, góp phần tạo nên một môi trường học tập tích cực cho học sinh, thầy cô tại địa phương không chỉ hỗ trợ học sinh mà còn có cơ hội “học cùng” các em.

Cô Vũ Quý Hạnh, Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ (huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên). Ảnh: NVCC.

Là người trực tiếp đứng lớp, hỗ trợ vận hành mô hình lớp học số, cô giáo Bùi Thị Thúy, giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ cũng học được nhiều kỹ năng từ các đồng nghiệp cách gần 2.000km.

“Học sinh nhà trường đã có sự cải thiện rõ rệt về khả năng sử dụng tiếng Anh. Các em trở nên tự tin hơn khi tham gia trả lời câu hỏi, phát âm cũng ngày càng chuẩn xác hơn. Đặc biệt, các em không ngần ngại thử giao tiếp với bạn bè và giáo viên bằng tiếng Anh. Những bài học trực tuyến đã mang lại cho mỗi học sinh sự hứng thú, khơi gợi niềm đam mê học tiếng Anh và không ít em đã chủ động học thêm từ vựng cũng như tìm hiểu thêm về ngữ pháp qua các hoạt động bổ trợ ngoài giờ học.

Đối với giáo viên như tôi, việc hỗ trợ các lớp học này cũng mang lại nhiều lợi ích không kém. Bản thân tôi đã học hỏi được rất nhiều từ các thầy cô ở Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì, không chỉ về kiến thức chuyên môn mà còn về cách thiết kế các trò chơi học tập thú vị và dễ áp dụng.

Cụ thể, không chỉ học sinh, tôi cũng đã tiếp thu được những từ mới, cấu trúc ngữ pháp, cùng các phương pháp giảng dạy sáng tạo giúp thu hút học sinh. Những kỹ năng này không chỉ có ích trong việc giảng dạy tiếng Anh, mà còn có thể tích hợp vào các môn học khác. Việc áp dụng các hoạt động đa dạng vào bài giảng giúp lớp học trở nên sinh động và hấp dẫn hơn, đồng thời thúc đẩy học sinh phát triển toàn diện các kỹ năng cần thiết trong học tập” - cô giáo Bùi Thị Thúy cho hay.

Đến giờ tiếng Anh, học sinh của Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Phì Nhừ lại di chuyển qua phòng học tiếng Anh để tham gia buổi học trực tuyến. Trước màn hình, các em chăm chú lắng nghe bài giảng từ các thầy cô của Trường Tiểu học Tân Sơn Nhì. Ảnh: NTCC.

Bên cạnh những hiệu quả đã đạt được, thầy Nguyễn Quang Ngân nhận định vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục để mô hình lớp học số được lan tỏa rộng rãi hơn: “Tại một số trường học trên địa bàn, hạ tầng Internet và trang thiết bị công nghệ thông tin còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu dạy và học. Ngoài ra, một bộ phận giáo viên lớn tuổi gặp khó khăn trong việc thích nghi với công nghệ mới, làm ảnh hưởng đến tiến độ giảng dạy”.

“Những vấn đề này đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ hơn, từ việc nâng cấp cơ sở hạ tầng đến việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Đồng thời, cần có các giải pháp hỗ trợ để bảo tồn ngôn ngữ và văn hóa bản địa, đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển và giữ gìn bản sắc truyền thống.

Ngoài ra, công tác xã hội hóa giáo dục cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính bền vững của mô hình. Việc huy động sự hỗ trợ từ các tổ chức, cá nhân và cộng đồng không chỉ giúp nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, mà còn tạo động lực cho các bên liên quan cùng tham gia vào sự nghiệp giáo dục.

Đây chính là yếu tố then chốt để mô hình lớp học số không chỉ được triển khai hiệu quả, mà còn có khả năng mở rộng đến nhiều địa phương khác, mang lại cơ hội học tập bình đẳng và chất lượng cho mọi học sinh, dù ở bất kỳ nơi đâu” - thầy Nguyễn Quang Ngân đề xuất.

Chia sẻ với phóng viên, cô Nguyễn Thị Kiều Oanh, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Si Ma Cai (tỉnh Lào Cai) cho biết: “Tại địa phương, Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học số 1 xã Sán Chải được hỗ trợ mô hình lớp học số. Tuy nhiên, việc triển khai chỉ kéo dài khoảng 5 buổi do cơ sở vật chất chưa đáp ứng được yêu cầu tối thiểu, cùng với chương trình môn tiếng Anh tại nhà trường và trường hỗ trợ chưa đồng bộ, dẫn đến khó khăn trong việc truyền tải kiến thức. Nếu giải quyết được các vướng mắc này, mô hình sẽ phát huy hiệu quả và được nhân rộng hơn”.

Cô Nguyễn Thị Kiều Oanh cũng chia sẻ thêm về tình trạng thiếu giáo viên, đặc biệt là giáo viên tiếng Anh trên địa bàn huyện Si Ma Cai: “Hiện tại, một số trường không có giáo viên tiếng Anh, nên giải pháp được đưa ra là tăng điều động giáo viên giữa các trường, điều này có thể dẫn đến số tiết dạy của một số giáo viên tăng lên. Ngoài ra, dạy học trực tuyến cũng được tổ chức nhưng chỉ thực hiện trong nội bộ huyện”.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://daibieunhandan.vn/tp-ho-chi-minh-mo-rong-lop-hoc-so-mon-tieng-anh-tai-nhieu-tinh-post401554.html

Anh Tú