Lũ lụt 'chưa từng có' tại Tây Ban Nha do biến đổi khí hậu?

Trận mưa lớn hôm 29/10 đã tàn phá nhiều thị trấn trên khắp vùng Valencia, Tây Ban Nha. Ảnh: Skynews

Hôm 29/10, một số khu vực ở Tây Ban Nha trải qua lượng mưa bằng cả năm chỉ trong vài giờ, gây ra lũ lụt nghiêm trọng phá hủy hàng loạt thị trấn và khiến hàng nghìn người mắc kẹt.

Theo Reuters, tính đến ngày 31/10, số người chết vì lũ quét tàn khốc ở vùng Valencia, Tây Ban Nha, đã tăng lên 158, trong khi các đội cứu hộ vẫn đang tìm kiếm những người mất tích trong thảm họa liên quan đến bão chết chóc nhất tại châu Âu trong hơn 50 năm qua.

"Tổng cộng có 158 người chết và hàng chục người mất tích", Bộ trưởng phụ trách hợp tác giữa các khu vực của Tây Ban Nha, ông Angel Victor Torres, phát biểu tại họp báo hôm 31/10.

Tại vùng Valencia, lượng mưa tương đương một năm trút xối xả xuống các khu vực chỉ trong 8 giờ đồng hồ, gây ra lũ quét nghiêm trọng. Đây được xem là thảm họa lũ lụt tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại của Tây Ban Nha.

Đội cứu hộ đã phát hiện ra thi thể của 8 người, bao gồm một cảnh sát địa phương, bị mắc kẹt trong một gara ở ngoại ô TP Valencia, Thị trưởng Maria Jose Catala nói với các phóng viên.

Lũ quét đã tàn phá cơ sở hạ tầng Valencia, cuốn trôi cầu, đường, đường sắt, đồng thời nhấn chìm đất nông nghiệp.

Hiện hàng ngàn người dân mang theo túi xách hoặc đẩy xe đẩy hàng hóa phải di chuyển qua một cây cầu dành cho người đi bộ bắc qua Sông Turia từ khu phố La Torre vào trung tâm TP Valencia để mua các nhu yếu phẩm thiết yếu như giấy vệ sinh và nước.

Theo tờ Telegraph, giới chức Tây Ban đã huy động thêm 500 binh sĩ đến Valencia trong ngày 1/11 để hỗ trợ khắc phục thiệt hại sau trận lũ quét kinh hoàng hôm 29/10 vừa qua. Hiện đã có khoảng 1.200 binh sĩ từ đơn vị khẩn cấp quân đội đang tham gia cứu hộ tại vùng Valencia.

Thống đốc vùng Valencia Carlos Mazón cho biết ông đã đề nghị Bộ Quốc phòng Tây Ban Nha cử "các lực lượng đường bộ, đường biển và đường không" để hỗ trợ công tác hậu cần và phân phối hàng cứu trợ.

Các chính trị gia đối lập cáo buộc chính quyền hành động chưa đủ nhanh trong việc cảnh báo người dân và huy động đội cứu hộ.

Thị trưởng thị trấn Paiporta gần Valencia, bà Maribel Albalat nói rằng người dân trong khu vực này không được cảnh báo về nguy cơ lũ lụt sắp xảy ra. Bà Albalat cho biết, trận lũ quét hôm 29/10 khiến 62 người tử vong.

Trong khi đó, tại Godelleta, một thị trấn cách TP Valencia 37km về phía tây, Antonio Molina, 52 tuổi, cho biết ông đã sống sót nhờ bám vào một cây cột trên hiên nhà hàng xóm vào ngày 29/10 khi nước ngập đến cổ. Trước đó, nhà của Molina đã hứng chịu hai trận lũ lớn vào năm 2018 và 2020.

Khi đến thăm một trung tâm điều phối cứu hộ gần TP Valencia ngày 31/10, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez đã kêu gọi mọi người ở nhà vì nguy cơ thời tiết giông bão. "Điều quan trọng nhất hiện nay là bảo vệ càng nhiều sinh mạng càng tốt", ông Sanchez nói với các phóng viên.

Hiện tượng thời tiết lạ gây lũ quét tại Tây Ban Nha

Các nhà khí tượng học cho biết, biến đổi khí hậu đang khiến các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như thảm họa lũ quét tại Tây Ban Nha xảy ra thường xuyên hơn và có sức tàn phá lớn hơn.

Giới khoa học nhận định có 2 lý do chính dẫn đến hiện tượng mưa kỷ lục tại vùng Valencia của Tây Ban Nha.

Lũ quét tại Tây Ban Nha gây thiệt hại nghiêm trọng về người và của. Ảnh: Skynews

Nguyên nhân thứ nhất gây ra thảm họa này là hiện tượng thời tiết cực đoan hình thành ở Địa Trung Hải mang tên Depresíon Aislada en Niveles Altos (DANA), có nghĩa là áp thấp biệt lập ở độ cao lớn. Đây là lần DANA nghiêm trọng nhất được ghi nhận trong thế kỷ 21, theo Cơ quan khí tượng Tây Ban Nha (Aemet).

“Nói chung, hiện tượng DANA do tình trạng biến đổi khí hậu có xu hướng dao động rõ rệt hơn” - Giám đốc khoa học của Trung tâm Biến đổi Khí hậu BC3 Basque, bà Maria Jose Sanz, nói với AP.

Bên cạnh đó, các chuyên gia khí tượng cho rằng sự ấm lên của vùng Địa Trung Hải khiến hơi nước bốc hơi nhiều hơn khiến mưa lớn dữ dội trở nên ngày càng nghiêm trọng hơn.

Nhiệt độ tại vùng Địa Trung Hải ghi nhận mức cao kỷ lục vào giữa tháng 8 khi đạt 28,47 độ C, theo bà Carola Koenig của Trung tâm Rủi ro và Khả năng chống chịu Lũ lụt tại Đại học Brunel, London.

Trong báo cáo công bố ngày 31/10, nhóm nghiên cứu Climate Central cho biết, một đợt áp thấp bất thường mang lượng hơi ẩm dư thừa từ Đại Tây Dương bất thường đã dẫn đến đợt lũ lụt lịch sử ở Tây Ban Nha.

Trận lũ quét tàn khốc ở miền đông Tây Ban Nha xảy ra sau khi nước này phải hứng chịu các đợt hạn hán kéo dài trong các năm 2022 và 2023. Các chuyên gia cho rằng chu kỳ của hạn hán và lũ lụt đang gia tăng do biến đổi khí hậu.

Nguyễn Phương