Lũ lụt ở Texas phơi bày hạn chế về dự báo thiên tai

Theo kênh CNN, tính đến ngày 7/7 (theo giờ Việt Nam), ít nhất 82 người đã thiệt mạng trong trận lũ quét lịch sử tại Texas, Mỹ, trong khi chính quyền tiếp tục cảnh báo về những trận mưa lớn tiếp theo. Hiện nay, hàng trăm nhân viên cứu hộ đang tìm kiếm ít nhất 12 người vẫn mất tích khi mưa giảm dần bên ngoài San Antonio và Austin. Hàng trăm người đã được kéo ra khỏi vùng nước lũ cho đến nay, nhiều người trong số họ là trẻ em tại một trại hè dọc bờ sông Guadalupe.

Tháng 7 là mùa lũ quét cao điểm ở Mỹ và miền trung Texas được gọi là “hẻm lũ quét” vì hội tụ các điều kiện về độ ẩm nhiệt đới và những cơn bão di chuyển chậm thường kết hợp với nhau trên địa hình đồi núi ở đó. Các nhà dự báo của Cơ quan Thời tiết Quốc gia (NWS) cảnh báo rằng, nhiều trận lũ hơn có thể xảy ra vào cuối tuần này và sang tuần tới.

Một phân tích ban đầu về các trận mưa như trút nước và các quyết định của các nhà dự báo dẫn đến thảm họa do Guardian thực hiện cho thấy, lượng mưa có cường độ như thế này cực kỳ hiếm và khó dự đoán, ngay cả đối với khu vực dễ bị lũ lụt như Texas.

Tổng lượng mưa hơn 25 cm trong 4 giờ vào ngày 5/7 có thể chỉ xảy ra một lần trong khoảng thời gian "điển hình" 500 năm đối với Kerrville, Texas - lượng mưa bằng 3 tháng chỉ trong vài giờ. Dữ liệu radar cho thấy, lượng mưa hơn 30 cm mỗi giờ đã rơi vào thời điểm đỉnh điểm của những trận mưa tại Texas. Cường độ mưa đó vượt quá một trận lũ quét tương tự vào năm 1987 cũng đã kết thúc trong thảm kịch đối với những người cắm trại dọc theo Guadalupe.

Hơn thế nữa, tổng lượng mưa vào ngày 6/7 thực sự đã vượt quá lượng mưa đỉnh điểm của ngày 5/7 tại một khu vực chếch về phía bắc. Gần 112 cm mưa rơi trong 5 giờ ở phía tây Austin, Texas – lượng mưa dự kiến chỉ xảy ra một lần trong gần 1.000 năm do khí hậu ổn định.

Bất chấp việc cắt giảm tài trợ và tình trạng thiếu hụt nhân sự trên diện rộng do chính quyền Tổng thống Trump thực hiện, các nhà dự báo của NWS tại cả văn phòng San Angelo địa phương và tại trung tâm chuyên khoa quốc gia NWS chịu trách nhiệm về lượng mưa quá lớn đã đưa ra một loạt cảnh báo trong những ngày và giờ dẫn đến thảm họa lũ lụt.

Văn phòng dự báo tại San Angelo hiện có hai vị trí việc làm và không gặp phải bất kỳ sự cố nào trong việc thu thập dữ liệu từ khinh khí cầu thời tiết đã gây ảnh hưởng đến một số văn phòng khác. Trên thực tế, dữ liệu từ khinh khí cầu thời tiết thu thập được vào ngày 5/7 từ Del Rio cho thấy lượng ẩm kỷ lục hiện diện trong tầng khí quyển phía trên miền trung Texas và củng cố thêm niềm tin rằng lũ quét nghiêm trọng có thể xảy ra. Sau đó, văn phòng Del Rio bắt đầu ban hành một loạt cảnh báo lũ lụt bắt đầu từ chiều cùng ngày, cảnh báo khu vực này chuẩn bị cho "lượng nước chảy tràn quá mức" từ khoảng" 40 đến 56 cm nước mưa".

Trung tâm Dự báo Thời tiết của NWS - có trụ sở tại College Park, Maryland - cũng đã ban hành một loạt các cuộc thảo luận về lượng mưa ở quy mô trung bình vào ngày 5/7 - thông báo trước rất chi tiết cho các nhà dự báo thời tiết khác rằng, một sự kiện đặc biệt hiếm gặp có thể đang diễn ra. Một trong những cuộc thảo luận, các nhà dự báo lưu ý rằng, độ ẩm ở miền trung Texas vượt xa mức bình thường và là một manh mối cho thấy lũ lụt lịch sử có thể xảy ra.

Trong một động thái leo thang cuối cùng, văn phòng NWS tại San Angelo đã ban hành tình trạng khẩn cấp về lũ quét khoảng một giờ trước khi nước bắt đầu dâng nhanh vượt quá mực nước lũ tại trạm đo giám sát sông gần nhất của Cục Khảo sát Địa chất Mỹ. Tình trạng khẩn cấp về lũ quét là mức cảnh báo lũ lụt cao nhất mà NWS có thể áp dụng và đủ để kích hoạt hệ thống Cảnh báo Khẩn cấp Không dây, hệ thống này sẽ kích hoạt báo động trên điện thoại di động trong khu vực.

Cơ quan Thời tiết Quốc gia đã ban hành hàng chục cảnh báo lũ quét bổ sung trong suốt cả ngày 5 và 6/7 sau khi đợt mưa cực lớn thứ hai làm trầm trọng thêm phạm vi lũ lụt trên khắp miền trung Texas.

Mặc dù các cảnh báo và thông báo đã được ban hành kịp thời trong suốt thảm họa, nhưng tổng lượng mưa được chỉ định trong cảnh báo lũ quét đầu tiên chỉ bằng khoảng một nửa lượng mưa thực tế.

Công nghệ dự báo thời tiết hiện tại có khả năng biết lượng mưa gần đạt kỷ lục có thể xảy ra ở đâu đó trong một khu vực nhất định trước khoảng một ngày, nhưng để biết chính xác lượng mưa và ở phần nào của lưu vực thoát nước của một con sông cụ thể trên địa hình đồi núi khiến việc dự báo lũ lụt trở nên khó khăn hơn nhiều - tương tự như việc dự đoán chính xác khu phố nào có thể xảy ra lốc xoáy trước một ngày. Việc cắt giảm nhân sự của Tổng thống Trump đặc biệt ảnh hưởng đến Trung tâm mô hình hóa môi trường của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia, nơi có mục tiêu cải thiện kỹ năng của các loại dự báo khó khăn này.

Mặc dù không rõ tình trạng thiếu hụt nhân sự trên khắp NWS ảnh hưởng đến khả năng dự báo trước mà các quan chức địa phương đưa ra về thảm họa lũ lụt sắp xảy ra, nhưng rõ ràng đây là một thảm kịch phức tạp theo kiểu mà hiện tượng nóng lên của khí hậu đang diễn ra thường xuyên hơn.

Hà Anh