Lựa chọn cán bộ đủ tầm, đủ tâm trong tinh gọn bộ máy

Tinh gọn bộ máy, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp đơn vị hành chính trên phạm vi cả nước là một cuộc cách mạng sắp nhằm phát huy các nguồn lực để đất nước phát triển bền vững hướng tới mục tiêu: đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập Nước: trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Để thực hiện tốt các mục tiêu trên, một trong những vấn đề then chốt là công tác cán bộ, là giữ chân và sử dụng nhân tài…

Vấn đề then chốt của then chốt

Tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, giảm sự cồng kềnh của bộ máy, giảm bớt số người làm nhưng khối lượng công việc cần đảm đương không giảm mà thậm chí còn tăng. Vì vậy vấn đề trọng yếu là những “công bộc” trong bộ máy phải Nhà nước phải là người có đủ năng lực và phẩm chất đảm đương được nhiệm vụ. Do đó, “giản” phải với đi với “tinh”, giảm số lượng cán bộ, công chức phải gắn liền với nâng cao chất lượng cán bộ và hiệu quả công việc. Sinh thời, Bác Hồ từng dạy: “Các cơ quan chính quyền và đoàn thể cần phải triệt để giản chính. Đó là tiết kiệm sức người. Song đồng thời phải nâng cao năng suất công tác của mỗi người, mỗi cơ quan phải lựa chọn cán bộ, dùng cán bộ cho đúng - Thế gọi là tinh cán. Hai việc phải đi đôi với nhau”[1]. Như vậy, trong tinh gọn bộ máy thì vấn đề quan trọng là công tác cán bộ, lựa chọn cán bộ, những cán bộ ở lại là những người đáp ứng được yêu cầu công việc, là việc sử dụng cán bộ cho đúng với năng lực, sở trường để họ phát huy được hết tài năng của mình cống hiến cho tổ chức, cơ quan. Đây là vấn đề quan trọng song không dễ vì nó liên quan đến lợi ích của mỗi người, dễ bị chi phối bởi tình cảm và nhiều yếu tố khác.

Qua các thời kỳ, Đảng ta luôn coi công tác cán bộ là "then chốt của then chôt".

Để đảm bảo tính hiệu quả của cuộc cách mạng này, công tác cán bộ đã được chú ý làm chặt chẽ ngay từ đầu. Không chỉ là gom bộ máy, tổ chức lại mà vấn đề con người, cán bộ được tiến hành bước đầu với việc lựa chọn người đứng đầu các tổ chức, đơn vị một cách công tâm, khách quan trên cơ sở các tiêu chuẩn được đưa ra và xem xét một cách toàn diện của tập thể lãnh đạo. Thậm chí, ngay cả đối với những cán bộ tự nguyện xin nghỉ hưu sớm, nghỉ việc sớm, ngoài việc chú ý đảm bảo chế độ chính sách, bảo vệ quyền lợi đầy đủ cho cán bộ, những cán bộ đủ điều kiện nhưng cơ quan đang thiếu người và thực sự có năng lực, chúng ta cũng có những động viên để tiếp tục công tác. Đánh giá cán bộ phải thực chất, khách quan để lựa chọn đúng cán bộ đủ năng lực, phẩm chất ở lại, đồng thời biết được năng lực, sở trường cán bộ để bố trí sử dụng cho hợp lý. Đó là lí do một loạt văn bản quy phạm pháp luật về công tác cán bộ được xây dựng và ban hành để đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy.

Luật cán bộ, công chức năm 2025 đã được ban hành, trong đó làm rõ hơn nội dung, phạm vi của người có tài năng trong hoạt động công vụ là gì và quy định rõ hơn, cụ thể hơn cơ chế thu hút, trọng dụng người có tài năng trong hoạt động công vụ. Trong ngạch công chức, luật mới bổ sung thêm ngạch chuyên gia cao cấp –thể hiện sự vượt trội về tài năng trong đánh giá về chuyên môn, nghiệp vụ của công chức. Trên cơ sở Luật này, Bộ Nội đã đã xây dựng một loạt dự thảo liên quan đến công tác cán bộ, đặc biệt là công tác thu hút, trọng dụng người tài trong công vụ và công tác đánh giá cán bộ. Trong đó, Bộ Nội vụ đã phê duyệt 6 nhóm vị trí việc làm ưu tiên thu hút, trọng dụng người có tài năng, bao gồm: Tổ chức bộ máy; quản lý nguồn nhân lực; địa giới hành chính; lao động tiền lương; pháp chế; công nghệ thông tin. Đây là những lĩnh vực quan trọng góp phần quyết định thành công của quá trình tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính. Bộ Nội vụ đã trình Chính phủ dự thảo Nghị định về đánh giá và xếp loại chất lượng công chức. Nội dung Dự thảo này có nhiều điểm mới so với quy định tại Nghị định 90/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 48/2023/NĐ-CP). Đó là những quyết sách nhằm thu hút và giữ chân, sử dụng có hiệu quả những người có tài năng trong bối cảnh tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế để Nhà nước.

Thực tế từ một thành phố trực thuộc trung ương

Là một thành phố và trực thuộc trung ương, song thời gian vừa qua sự phát triển của Cần Thơ chưa tương xứng với tiềm năng và vị thế. Để thực hiện mục tiêu đưa ra trong Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Cần Thơ lần thứ 1, nhiệm kỳ 2025-2030 đưa Cần Thơ trở thành một cực tăng trưởng của quốc gia, giữ vai trò động lực phát triển, lan tỏa, dẫn dắt cả vùng, có tốc độ tăng trưởng hai con số, Thành ủy Cần Thơ xác định 3 đột phá chiến lược, trong đó có đột phá về nguồn nhân lực chất lượng cao với một trong những nội dung là đột phá về cán bộ chủ chốt. Xác định rõ cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính cũng là cơ hội vàng để xây dựng được một bộ máy gọn nhẹ nhưng hiệu quả để thúc đẩy mọi nguồn lực, tiềm năng của thành phố, Cần Thơ đã có những bước đi cụ thể với một loạt các quy định, hướng dẫn về công tác cán bộ phục vụ cho việc tinh gọn bộ máy. Khi chuyển đổi sang chính quyền địa phương 2 cấp, Thành ủy đã có những chỉ đạo và hướng dẫn cụ thể như Ban Thường vụ Thành ủy đã ban hành Kết luận số 297-KL/TU ngày 26/4/2025 về phương án bố trí nhân sự xã, phường sau khi hợp nhất, sáp nhập bám sát hướng dẫn của Ban Thường vụ Thành ủy tại Kết luận số 297-KL/TU ngày 26/4/2025 của Ban Thường vụ Thành ủy về phương án bố trí nhân sự xã, phường sau khi hợp nhất, sáp nhập…

Sáng 16/8/2025, Phường Sóc Trăng, TP Cần Thơ đã triển khai thực hiện mô hình "Ngày thứ Bảy vì dân" nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong tiếp cận, thực hiện thủ tục hành chính. Ảnh: Văn Vĩnh

Để có thể bố trí cán bộ đúng năng lực, sở trường thì công tác đánh giá cán bộ phải đi trước một bước để biết rõ những ưu điểm, thế mạnh cũng như hạn chế của cán bộ mình. UBND TP Cần Thơ đã ban hành Hướng dẫn số 01/HD-UBND ngày 17/4/2025 về tiêu chí đánh giá cán bộ, công chức, viên chức và người lao động để thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế và cơ cấu lại, nâng cao chất lượng cán bộ, công chức và giải quyết chính sách, chế độ. Khi bố trí, sắp xếp cán bộ vào các vị trí mới thì cần phải có tiêu chí cụ thể trong từng vị trí, vì vậy UBND TP đã ban hành Quyết định số 20/2025/QĐ-UBND ngày 7/5/2025 quy định tiêu chuẩn chức danh công chức lãnh đạo, quản lý trong cơ quan hành chính nhà nước, chức danh viên chức quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập. Đồng thởi, để tạo cơ sở cho bố trí cán bộ, công chức về cấp xã, Chủ tịch UBND TP đã ban hành Công văn số 2570 /UBND-NC về tiêu chuẩn chức danh công chức cấp xã mới. Với nhiệm vụ mới của chính quyền cấp xã trong đó có nhiều nhiệm vụ được chuyển giao từ chính quyền cấp huyện về cấp xã thì tiêu chuẩn của cán bộ cấp xã trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp phải khác với trước.

Theo đó, lãnh đạo thành phố xác định tiêu chuẩn của chức vụ, chức danh lãnh đạo, quản lý xã, phường áp dụng như đối với tiêu chuẩn của chức vụ, chức danh lãnh đạo, quản lý tương ứng của quận, huyện hiện nay. Đối với công chức, viên chức chuyên môn, nghiệp vụ xã, phường áp dụng tiêu chuẩn trình độ đào tạo theo yêu cầu vị trí việc làm đối với công chức, viên chức từ quận, huyện trở lên theo quy định của Chính phủ, UBND TP. Có thể nói, những văn bản trên đã định hướng cho việc bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức các cấp có khả năng đáp ứng được yêu cầu công việc ngay, đảm bảo sự vận hành thông suốt, hiệu quả của bộ máy nhà nước, phục vụ quá trình phát triển toàn diện của thành phố cũng như đáp ứng yêu cầu phục vụ hiệu quả nhân dân.

Thực tế cho thấy, công tác cán bộ, vấn đề con người thực sự có tài năng và phẩm chất đáp ứng được nhiệm vụ mới luôn phải là ưu tiên số 1 trong quá trình tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế. Đó không chỉ là then chốt quyết định thành công của cuộc cách mạng này mà đó còn là mệnh lệnh của cuộc sống để thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. CTQGST, 2011, tập 6, tr.489-490

Thùy Dương - Hồng Trang