Lựa chọn khó khăn của FED

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch FED Jerome Powell

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần này đã tuyên bố sa thải Thống đốc FED Lisa Cook, với cáo buộc vi phạm trong việc vay thế chấp. Động thái này được xem là chưa từng có tiền lệ trong lịch sử hơn 100 năm của ngân hàng trung ương Mỹ. Việc sa thải đã có hiệu lực ngay lập tức, dựa trên quyền hạn của Tổng thống theo Đạo luật Cục Dự trữ Liên bang và Điều II của Hiến pháp Mỹ.

Phản ứng từ phía FED, cơ quan này khẳng định: Quốc hội đã thông qua Đạo luật Dự trữ Liên bang và quy định các thống đốc phục vụ trong các nhiệm kỳ dài, cố định và chỉ có thể bị tổng thống sa thải với lý do chính đáng. Phát ngôn viên FED cho biết, vụ việc sẽ đưa ra tòa.

Diễn biến này đã đánh dấu leo thang căng thẳng đáng kể giữa Tổng thống Donald Trump và FED, cũng như thử thách “nguyên tắc độc lập” của ngân hàng trung ương ở bối cảnh hiện tại.

Tổng thống Trump từng nhiều lần chỉ trích FED là “quá chậm chạp” trong điều hành và trì hoãn các biện pháp hỗ trợ tăng trưởng. Trong bối cảnh cuộc họp chính sách tiếp theo của FED sẽ diễn ra vào tháng 9, việc sa thải một thành viên Hội đồng Thống đốc có thể gây ảnh hưởng đến các điều chỉnh về chính sách lãi suất.

Liên tục trong thời gian gần đây, Nhà Trắng đã yêu cầu FED hạ mạnh lãi suất, với lập luận “không có lạm phát”. Trong khi, Chủ tịch FED Jerome Powell lại có lý do khác để cân nhắc, cho rằng nền kinh tế đang yếu đi nếu làm như vậy.

Bài phát biểu của Chủ tịch FED Jerome Powell tại Hội nghị chuyên đề Jackson Hole tuần này cũng được xem là tâm điểm của giới đầu tư toàn cầu. FED thừa nhận “rủi ro suy giảm việc làm đang gia tăng và nếu hiện thực hóa, có thể diễn ra rất nhanh”, đồng thời để ngỏ khả năng sẽ cắt giảm lãi suất ngay trong cuộc họp vào tháng 9.

Trong bài phát biểu, Chủ tịch FED Jerome Powell cũng nhấn mạnh đến rủi ro của thị trường việc làm và dự báo khả năng sẽ hạ lãi suất ngay trong tháng 9. Ông Powell nhận định các điều kiện hiện nay đòi hỏi “FED phải hành động thận trọng trước khi đưa ra quyết định thay đổi về lập trường chính sách”.

Dù vậy, ông Powell vẫn cho biết, sẽ cần thêm thời gian để đánh giá liệu giá hàng hóa nhập khẩu cao hơn có dẫn đến làn sóng tăng giá diện rộng trong nền kinh tế hay không. Hầu hết các thị trường toàn cầu đều đang kỳ vọng FED sớm cắt giảm lãi suất, tạo cú hích mới cho dòng vốn, chứng khoán và tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới.

Trong bối cảnh đó, các nhà đầu tư vẫn tỏ ra khá thận trọng trong tính toán bước đi. Niềm tin FED bắt đầu cắt giảm lãi suất trong tháng 9 đang hỗ trợ cho chứng khoán và kim loại quý, nhưng USD vẫn giữ vai trò “thước đo” mức độ tin cậy đối với các kịch bản chính sách.

Nếu báo cáo việc làm tới cho thấy lạm phát sẽ hạ nhiệt trong khi thị trường lao động yếu đi, FED nhiều khả năng sẽ hành động sớm. Ngược lại, nếu lạm phát vẫn kéo dài, hoặc việc làm chưa giảm tốc, có thể buộc FED tạm dừng kỳ vọng nới lỏng. Kéo theo đó là căng thẳng chính trị từ Nhà Trắng với FED - một biến số khó lường, ảnh hưởng đến cả định hướng chính sách lẫn tâm lý của giới đầu tư toàn cầu.

FED hiện tại được cho là đang đứng trước ngã rẽ chính sách, bao gồm lạm phát, việc làm và áp lực chính trị. Nhìn chung, giới quan sát đều đánh giá tính độc lập từ trước đến nay của FED dù áp lực lớn ra sao. Trong thời gian dài, FED đã giữ được độc lập trong các quyết định, phản ánh định hướng bền bỉ trong khả năng phán đoán và bình ổn thị trường.

Bất kỳ quyết định nào của FED (dù là giữ nguyên, hạ lãi suất hay thay đổi chiến lược) đều mang tính quyết định không chỉ với nền kinh tế Mỹ, mà còn với thị trường tài chính toàn cầu. Đây cũng là yếu tố then chốt quyết định khả năng của FED trong việc điều hướng nền kinh tế Mỹ đi qua giai đoạn khó khăn hiện nay.

HỒNG NHUNG