Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân cần sự phân vùng, xác định lĩnh vực ưu tiên

Trong bài tham luận đề dẫn tại Hội thảo, bà Lê Nguyễn Thiên Nga, Viện trưởng Viện Quản trị chính sách và Chiến lược phát triển (Liên hiệp các Hội KHKT Việt Nam) đã nêu bật tầm quan trọng của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân trong bối cảnh phát triển kinh tế, thu hút đầu tư quốc tế và chuyển đổi số của Việt Nam.

Bà Nga cho rằng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân cần có sự phân vùng và ưu tiên rõ ràng đối với các lĩnh vực như y tế, giáo dục, kinh doanh, công nghệ thông tin, v.v. Cần xác định những lĩnh vực ưu tiên và những lĩnh vực có thể khai thác dữ liệu, đồng thời cân bằng giữa bảo vệ quyền riêng tư và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Bà Lê Nguyễn Thiên Nga, Viện trưởng Viện Quản trị chính sách và Chiến lược phát triển phát biểu đề dẫn tại Hội thảo

Viện trưởng Viện Quản trị chính sách và Chiến lược phát triển nói thêm rằng việc thu thập ý kiến đóng góp từ người dân, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội dân sự và chuyên gia trong quá trình xây dựng Luật sẽ giúp đảm bảo Luật phù hợp với nhu cầu và mong muốn của các bên liên quan.

Chia sẻ ý kiến tại Hội thảo, GS Trần Thọ Đạt, thành viên tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng chính phủ, nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế quốc dân, nói rằng phạm vi điều chỉnh Luật Dữ liệu cá nhân và Luật Dữ liệu cần tránh chồng chéo, mâu thuẫn. Các khái niệm trong luật cần định nghĩa rõ ràng để doanh nghiệp và người dân dễ hiểu và thực hiện.

GS Trần Thọ Đạt chia sẻ ý kiến về Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân

Ngoài ra, theo GS Trần Thọ Đạt, đối với các quy định về quản lý, xử lý dữ liệu cá nhân, cần đảm bảo sự cân bằng giữa bảo vệ quyền riêng tư và nhu cầu sử dụng dữ liệu của các tổ chức, doanh nghiệp.

Mong luật sớm được ban hành

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Văn Sự, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) nói rằng, bản thân doanh nghiệp rất mong muốn Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân sớm được ban hành để có thể thu thập và xử lý dữ liệu khách hàng theo đúng yêu cầu.

Ông Sự đã chia sẻ về những nỗ lực và thành quả của Tập đoàn Petrolimex trong việc xây dựng hệ thống quản trị dữ liệu khách hàng và ứng dụng công nghệ số hóa. Tập đoàn đã triển khai nhiều giải pháp như hệ thống quản trị doanh nghiệp, hóa đơn điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt, v.v. nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, minh bạch hóa dữ liệu và tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng.

Phó TGĐ Petrolimex cũng thảo luận về những cơ hội mà dự luật bảo vệ dữ liệu cá nhân mang lại cho doanh nghiệp, bao gồm: Xây dựng mối quan hệ tin cậy với khách hàng thông qua việc tuân thủ luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân; Cải thiện quy trình kinh doanh và tối ưu hóa hoạt động dựa trên dữ liệu khách hàng; Tạo cơ hội phát triển các dịch vụ, sản phẩm mới dựa trên việc khai thác và chia sẻ dữ liệu một cách có kiểm soát.

Khi triển khai Luật, theo ông Sự, các doanh nghiệp sẽ phải đầu tư vào công nghệ, quy trình và nhân lực để đảm bảo an toàn, bảo mật dữ liệu; Phải thay đổi quy trình thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân để tuân thủ Luật.

Chính vì thế, bên cạnh mong muốn Luật sớm được ban hành, đại diện Petrolimex cũng đề nghị Ban soạn thảo Luật tạo điều kiện để doanh nghiệp tham gia đóng góp ý kiến trong quá trình xây dựng Luật; Xây dựng lộ trình triển khai Luật phù hợp với điều kiện thực tế của doanh nghiệp; Tăng cường tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về luật bảo vệ dữ liệu cá nhân, cũng như tạo điều kiện để doanh nghiệp khai thác và chia sẻ dữ liệu phục vụ phát triển kinh doanh.

Khắc phục những điểm chưa hợp lý

Nhà báo Nguyễn Phạm Thu Uyên, phụ trách chương trình "Như chưa hề có cuộc chia ly" cho biết Chương trình đã trải qua 17 năm hoạt động, đã tìm ra và giúp đoàn tụ gần 3.000 trường hợp thất lạc gia đình, họ hàng. Trước đây, khi chưa có những quy định ràng buộc về bảo vệ dữ liệu cá nhân, việc tìm kiếm thân nhân mất tích theo nguyện vọng của người đăng ký được thực hiện tương đối dễ dàng qua sự hỗ trợ tra cứu của công an các tỉnh thành.

Đại diện doanh nghiệp và các chuyên gia tham dự Hội thảo góp ý xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân

Kể từ khi có Nghị định 13/2023 và Nghị định 70/2024, Chương trình đã không thể đáp ứng được yêu cầu có được "sự đồng ý của chủ thể thông tin", bởi vẫn đang trong quá trình tìm kiếm họ. Chương trình cũng vô cùng khó để đáp ứng yêu cầu có "quyết định mất tích từ tòa án".

Nhà báo Thu Uyên kiến nghị các cơ quan hữu trách xem xét và tạo điều kiện cho Chương trình được tra cứu thông tin người mất tích/mất liên lạc theo Điều 10 Thông tư 07/2016 thay vì áp dụng các quy định của Nghị định 13/2023 và sắp tới đây là Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Chia sẻ ý kiến, luật sư Trần Mạnh Hùng, Giám đốc Công ty Luật quốc tế BMVN đưa ra kiến nghị 4 điểm bao gồm: Giới hạn phạm vi Luật dữ liệu đối với dữ liệu phi cá nhân; Tham khảo Luật GDPR của Liên minh châu Âu để học hỏi kinh nghiệm; Điều chỉnh luật theo hướng hậu kiểm hơn là tiền kiểm; Khi áp dụng luật của nước ngoài thì nên tính đến điều kiện kinh tế, xã hội đặc thù của Việt Nam.

Luật sư Trần Mạnh Hùng kiến nghị 4 điểm về Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân

Trả lời cho các thắc mắc của doanh nghiệp, thiếu tá Đào Đức Triệu, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), nói rằng trong năm 2023 và đầu năm 2024, Bộ Công an đã phát hiện nhiều cá nhân, tổ chức liên quan đến mua bán dữ liệu cá nhân. Một số đường dây chiếm đoạt, mua bán dữ liệu có quy mô lớn tại Việt Nam đã được phát hiện, đấu tranh, xử lý. Thực trạng này đặt ra yêu cầu phải xây dựng và ban hành Luật Dữ liệu và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Thiếu tá Đào Đức Triệu cho biết Ban soạn thảo Luật đã làm việc với nhiều đối tác, tổ chức nước ngoài như Bộ Thương mại Mỹ, Hiệp định CPTPP, Liên minh châu Âu nhằm tham khảo kinh nghiệm xây dựng các điều luật để tránh mâu thuẫn với các thỏa thuận quốc tế.

Ông Triệu nhấn mạnh rằng Ban soạn thảo rất cầu thị và sẵn sàng tiếp nhận mọi ý kiến đóng góp từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân, cho tới khi Dự luật được chính thức ban hành.

Thiếu tá Đào Đức Triệu nói rằng ban soạn thảo Luật sẵn sàng tiếp thu mọi ý kiến đóng góp

Nhìn chung, các diễn giả tham dự Hội thảo có chung nhận định rằng các phần thảo luận đã khẳng định tầm quan trọng của dữ liệu cá nhân đối với sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Thời gian qua, quá trình xây dựng Luật bảo vệ dữ liệu cá nhân diễn ra sôi nổi và nhận được sự tham gia đóng góp ý kiến rộng rãi từ các chuyên gia và người dân. Các ý kiến góp ý đều được tiếp thu và xem xét nghiêm túc, thể hiện tính cầu thị và trách nhiệm của cơ quan soạn thảo.

Việc hoàn thiện Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ góp phần bảo vệ quyền riêng tư của công dân, đồng thời tạo điều kiện để dữ liệu cá nhân trở thành nguồn tài nguyên mới, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Đăng Khoa