Luật Chuyển đổi số phải là nền tảng thể chế cho tương lai số của quốc gia
Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, Việt Nam đang từng bước xây dựng hạ tầng thể chế cho kỷ nguyên số. Dự án Luật Chuyển đổi số được Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, được xem là bước đi quan trọng nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thúc đẩy phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
Để có thêm những thông tin về dự án Luật này, Báo và Phát thanh, Truyền hình Khánh Hòa đã có cuộc trao đổi với đồng chí Hà Hồng Hạnh - Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy tỉnh, Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa xung quanh những nội dung này.
Đại biểu Hà Hồng Hạnh - Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa.
Đại biểu Hà Hồng Hạnh - Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Khánh Hòa, Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa
- Thưa đồng chí, Quốc hội đang thảo luận dự án Luật Chuyển đổi số - một đạo luật mới, được xem là bước ngoặt về thể chế trong thời đại số. Đồng chí đánh giá thế nào về sự cần thiết ban hành đạo luật này?
- Tôi hoàn toàn đồng tình với sự cần thiết ban hành Luật Chuyển đổi số và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.
Hiện nay, các quy định về chuyển đổi số đang rải rác trong nhiều đạo luật như Luật Giao dịch điện tử, Luật Dữ liệu, Luật Công nghiệp công nghệ số… nhưng chưa có một khuôn khổ thống nhất điều chỉnh toàn diện. Việc ban hành Luật Chuyển đổi số là cần thiết để tạo nền tảng pháp lý cho phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số đúng với định hướng của Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Chuyển đổi số không chỉ là việc ứng dụng công nghệ trong quản lý và sản xuất, mà là một cuộc thay đổi toàn diện trong cách sống, cách làm việc và cách giao tiếp trên môi trường mạng. Đây chính là nền tảng của quốc gia số mà Việt Nam đang hướng tới.
- Một vấn đề được nhiều chuyên gia quan tâm là tính khả thi của Luật, đặc biệt trong đầu tư và triển khai các dự án số. Quan điểm của đồng chí ra sao?
- Tính khả thi chính là thước đo thành công của Luật. Chuyển đổi số diễn ra nhanh, liên tục đổi mới nên không thể áp dụng máy móc các quy trình đầu tư công truyền thống. Tôi đồng tình với đề xuất cho phép áp dụng cơ chế linh hoạt, thậm chí “đặc thù” đối với các dự án số, như mô hình hợp tác công - tư (PPP) hoặc thuê dịch vụ công nghệ. Ngoài ra, cần có cơ chế điều phối và hỗ trợ phát triển hạ tầng số ở cấp quốc gia để tránh tình trạng “địa phương số, địa phương chưa số”, giúp rút ngắn khoảng cách giữa vùng phát triển và vùng khó khăn.
- Một trong những lo ngại lớn hiện nay là việc rò rỉ và lạm dụng dữ liệu cá nhân. Đồng chí có kiến nghị cụ thể nào cho vấn đề này?
- Tôi cho rằng bảo vệ dữ liệu cá nhân chính là bảo vệ quyền con người trong không gian số. Người dân chỉ thật sự tin tưởng vào chuyển đổi số khi họ cảm thấy thông tin của mình được bảo vệ an toàn.
Trong thực tế, nhiều người e ngại khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến vì sợ bị rò rỉ dữ liệu. Chính bản thân tôi cũng từng trải nghiệm việc sau khi mua vé máy bay hoặc đặt vé tàu chỉ vài phút, đã nhận được hàng loạt tin nhắn quảng cáo dịch vụ vận chuyển, đặt phòng, thậm chí là các cuộc gọi mời chào không mong muốn.
Vì vậy, tôi đề nghị dự thảo Luật cần bổ sung cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân và dữ liệu công dân rõ ràng hơn, bao gồm:
+ Trách nhiệm cụ thể của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp khi thu thập, xử lý, chia sẻ dữ liệu;
+ Cơ chế giám sát độc lập và minh bạch, để người dân có thể kiểm tra, yêu cầu chỉnh sửa hoặc xóa dữ liệu của mình;
+ Và đặc biệt, chế tài xử lý nghiêm hành vi mua bán, rò rỉ hoặc sử dụng trái phép dữ liệu cá nhân, tương đương với các chuẩn mực quốc tế như Quy định bảo vệ dữ liệu chung (GDPR) của Liên minh châu Âu.
- Ngoài các vấn đề về an ninh và dữ liệu, đồng chí còn quan tâm đến các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong chuyển đổi số?
- Tôi hoàn toàn ủng hộ các chính sách hỗ trợ trong dự thảo Luật, nhưng muốn nhấn mạnh thêm nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Đây là khu vực đang gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ mới, thiếu nguồn lực đầu tư cho hạ tầng số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn hay bảo đảm an toàn thông tin.
Do đó, tôi đề nghị Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ tài chính và phi tài chính thiết thực hơn, bao gồm:
+ Các gói vay ưu đãi, hỗ trợ triển khai giải pháp quản trị thông minh, ERP, CRM, IoT, điện toán đám mây;
+ Khuyến khích mô hình liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ với doanh nghiệp lớn, trung tâm dữ liệu hoặc khu công nghệ số để chia sẻ hạ tầng và kinh nghiệm;
+ Thúc đẩy hợp tác công - tư (PPP) trong phát triển hạ tầng số, với các ưu đãi về thuế, đất đai, bảo lãnh vốn vay, đồng thời bảo đảm chuẩn an ninh mạng và quản lý dữ liệu quốc gia.
Những giải pháp này sẽ giúp thu hẹp khoảng cách số giữa các nhóm doanh nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước.
- Theo đồng chí, đâu là điều quan trọng nhất để Luật Chuyển đổi số thực sự đi vào cuộc sống?
- Theo tôi, điều cốt lõi là xây dựng được niềm tin số - niềm tin của người dân, doanh nghiệp và cả bộ máy công quyền vào sự minh bạch, an toàn và hiệu quả của môi trường số.
Luật không nên chỉ là văn bản kỹ thuật, mà phải là “luật của niềm tin và phát triển”, khuyến khích đổi mới sáng tạo, đồng thời bảo đảm quyền con người, quyền riêng tư và an ninh quốc gia.
Nếu làm được điều đó, Luật Chuyển đổi số sẽ không chỉ là công cụ quản lý, mà là động lực thể chế cho tương lai số của Việt Nam.
