Luật Điều ước quốc tế: Khắc phục điểm nghẽn, đáp ứng yêu cầu chính trị, công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế

Quang cảnh thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế tại tổ 2. (Ảnh: Quang Khánh)

Đa số các ĐBQH tán thành với sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế nhằm kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, nhất là các Nghị quyết chuyên đề mà Bộ Chính trị vừa ban hành; đồng thời hoàn thiện thể chế, chính sách và pháp luật về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cũng nhằm cải cách hành chính, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong ký kết Điều ước quốc tế; khắc phục các “điểm nghẽn” trong Luật Điều ước quốc tế hiện hành, đáp ứng yêu cầu chính trị, công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước.

ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng cơ bản tán thành với hướng sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, song cũng đề nghị, làm rõ vai trò xem xét quyết định của Thủ tướng nhằm rõ trách nhiệm của Thủ tướng trong quy trình khi trình Chủ tịch nước.

Đại biểu cho rằng, cần khẳng định vai trò của Thủ tướng Chính phủ để bảo đảm nguyên tắc tập trung, thống nhất quản lý về đối ngoại thông qua một đầu mối là Thủ tướng Chính phủ khi trình cấp cao hơn trong công tác điều ước quốc tế.

Về ủy quyền, ủy nhiệm trong công tác điều ước quốc tế, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 22 Luật hiện hành theo hướng “Trưởng đoàn tham dự hội nghị quốc tế phải được Thủ tướng Chính phủ ủy nhiệm bằng văn bản, trừ trường hợp hội nghị quốc tế không có nội dung liên quan đến việc đàm phán, thông qua văn bản điều ước quốc tế hoặc sửa đổi, bổ sung điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên do người đứng đầu cơ quan đề xuất quyết định ủy nhiệm tham dự.

Trong trường hợp phải ủy nhiệm cho các thành viên của đoàn Việt Nam tham dự hội nghị quốc tế theo quy định của hội nghị thì cơ quan đề xuất trình Thủ tướng Chính phủ quyết định hoặc người đứng đầu cơ quan đề xuất quyết định theo quy định tại khoản này”.

Góp ý vào nội dung này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị: "Văn bản ủy nhiệm cần xác định rõ phạm vi, giới hạn thẩm quyền của trưởng đoàn đàm phán trong việc ký cam kết hoặc tuyên bố có giá trị ràng buộc quốc tế theo thẩm quyền quy định tại khoản này".

Đại biểu cũng cho rằng, văn bản ủy nhiệm phải ghi rõ danh tính, vị trí và nội dung, phạm vi công việc được ủy nhiệm để củng cố cơ sở pháp lý và nâng cao hiệu quả của hoạt động đối ngoại, thực hiện theo nguyên tắc Công ước Vienna về Luật điều ước quốc tế; đồng thời, kiểm soát rủi ro pháp lý cho nhà nước Việt Nam trong hoạt động đối ngoại.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cũng đề nghị sửa khoản 2 Điều 39 Luật hiện hành theo hướng, “cơ quan, tổ chức được lấy ý kiến quy định tại khoản 1 Điều này có trách nhiệm trả lời bằng văn bản trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản lấy ý kiến”, thay vì quy định thời hạn “10 ngày” như trong dự thảo Luật để rõ ràng hơn, đồng thời bổ sung cơ chế gia hạn hợp lý tối đa 10 ngày làm việc để bảo đảm chất lượng thẩm định đối với những điều ước quốc tế phức tạp.

Tán thành việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong công tác điều ước quốc tế, song ĐBQH Trần Hoàng Ngân lại e ngại khi dự thảo Luật rút ngắn thời gian thẩm định, phê duyệt điều ước quốc tế bởi việc lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức liên quan tới việc thẩm định, phê duyệt điều ước quốc tế.

"Đây là những nội dung quan trọng liên quan đến Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao. Đại biểu cũng đề nghị, cần bổ sung quy định về ràng buộc trách nhiệm của các cơ quan liên quan được lấy ý kiến thẩm định điều ước quốc tế", ĐBQH Trần Hoàng Ngân nói.

Gia Thành