Luật Dữ liệu sẽ tăng cường an ninh mạng, tạo động lực cho phát triển kinh tế số

Ông Vũ Anh Tuấn, Tổng Thư ký Hiệp hội Tin học TP. Hồ Chí Minh (HCA)

Luật Dữ liệu đóng vai trò và ý nghĩa như thế nào đối với định hướng phát triển kinh tế số của Việt Nam, thưa ông?

Ông Vũ Anh Tuấn: Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: "Việt Nam đang bước vào giai đoạn bình minh của kỷ nguyên số, thời kỳ dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, trở thành "năng lượng mới", thậm chí là "máu" của nền kinh tế số. Chuyển đổi số, với dữ liệu là trung tâm, đang làm thay đổi căn bản cách chúng ta sống, làm việc và phát triển"

Mới đây nhất, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị cũng xác định rõ, dữ liệu là trung tâm của chuyển đổi số, là động lực quan trọng cho sự phát triển. Nghị quyết cũng đã đề ra các chính sách thí điểm, tạo hành lang pháp lý ban đầu cho việc thúc đẩy phát triển và khai thác dữ liệu.

Rõ ràng, trong thời đại mà thông tin đóng vai trò hết sức quan trọng, nền kinh tế dữ liệu trở thành động lực chính định hình thế giới. Dữ liệu được coi là tài sản lớn nhất, giúp doanh nghiệp tạo ra giá trị và phục vụ khách hàng tốt hơn.

Sự phát triển của Internet vạn vật làm lượng dữ liệu số toàn cầu tăng mạnh, dự kiến đạt 180 zettabyte vào năm 2025 và cứ mỗi 12 giờ, lượng dữ liệu toàn cầu lại tăng gấp đôi. Doanh thu thị trường dữ liệu lớn toàn cầu dự kiến đạt 308 tỷ USD trong năm 2023 và có thể hơn 655 tỷ USD vào năm 2029. Chính vì vậy, nền kinh tế dữ liệu không chỉ tái định nghĩa các ngành công nghiệp, mà còn tạo ra thị trường và cơ hội phát triển mới.

Vậy, Việt Nam có những thuận lợi và khó khăn gì khi triển khai thực thi Luật Dữ liệu (có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025)?

Ông Vũ Anh Tuấn: Việt Nam có nhiều cơ hội thuận lợi để phát triển kinh tế dữ liệu. Trước tiên, chính là nhận thức chung của xã hội về tầm quan trọng của dữ liệu ngày càng được nâng cao. Từ trung ương đến địa phương, từ các cơ quan chính quyền đến các tổ chức và doanh nghiệp, dữ liệu đang được coi như một tài nguyên chiến lược. Lãnh đạo và quản lý đều muốn khai thác và hiểu dữ liệu để nâng cao hiệu suất quản trị, tối ưu hóa quy trình; ra quyết định và điều hành dựa trên dữ liệu. Nhiều doanh nghiệp đã ứng dụng dữ liệu để cải thiện trải nghiệm khách hàng, tự động hóa tiếp thị, tối ưu hóa tồn kho và chi phí.

Đặc biệt, Luật Dữ liệu sẽ có tác động sâu rộng đến việc xây dựng Chính phủ số, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy các dịch vụ công hoạt động hiệu quả hơn. Do đó, Luật Dữ liệu đánh dấu một bước tiến quan trọng trong tiến trình xây dựng chính phủ số, kinh tế số và xã hội số tại Việt Nam. Nó cung cấp khung pháp lý rõ ràng cho việc quản lý, bảo vệ, xử lý và khai thác dữ liệu. Điều này giúp các cơ quan, tổ chức và cá nhân có được hướng dẫn cụ thể trong việc thu thập, quản trị và sử dụng dữ liệu, từ đó tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước và ứng dụng công nghệ vào dịch vụ công.

Song, việc thực thi Luật Dữ liệu sẽ đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành và địa phương, cũng như sự tham gia của doanh nghiệp và người dân để đạt được mục tiêu chuyển đổi số toàn diện.

Để có thể xây dựng “kho” dữ liệu trở thành nguồn tài nguyên và sử dụng một cách hiệu quả, đòi hỏi cần có nguồn lực lớn. Vậy, theo ông, chúng ta sẽ huy động nguồn lực này từ đâu?

Ông Vũ Anh Tuấn: Có thể nói ngành Ngân hàng là một trong những ngành đi đầu trong chuyển đổi số, ứng dụng dữ liệu để phát triển kinh doanh, chăm sóc khách hàng, bảo mật thông tin khách hàng rất tốt.

Tuy nhiên, để tất cả các ngành nghề, lĩnh vực kinh tế khác nhau có thể xây dựng và khai thác chung nguồn tài nguyên đặc biệt này cần có nguồn lực đủ lớn. Vì vậy, Luật cũng quy định rõ về Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, được hình thành ở Trung ương để huy động nguồn lực xã hội hỗ trợ việc xây dựng, phát triển, khai thác, ứng dụng, quản trị dữ liệu quốc gia. Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia được hình thành từ các nguồn tài chính hỗ trợ, viện trợ, đóng góp tự nguyện của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong nước, ngoài nước và từ các nguồn khác theo quy định của pháp luật.

Quỹ sẽ hỗ trợ phát triển hạ tầng dữ liệu và khai thác ứng dụng công nghệ. Quỹ này giúp huy động nguồn lực xã hội, góp phần thúc đẩy việc số hóa chính quyền và phát triển các dịch vụ công hiệu quả hơn.

Khi triển khai Luật Dữ liệu, người dân và doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi gì và vấn đề đặt ra đối với bảo mật an toàn dữ liệu, bảo mật thông tin ra sao, thưa ông?

Ông Vũ Anh Tuấn: Với những quy định chặt chẽ, Luật Dữ liệu sẽ tăng cường an ninh mạng và tạo động lực đáng kể cho nền kinh tế số của đất nước. Luật cũng giúp tăng cường niềm tin vào các hoạt động trực tuyến, khuyến khích đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư nước ngoài. Doanh nghiệp tuân thủ luật có thể giảm thiểu rủi ro rò rỉ dữ liệu, giảm chi phí và nâng cao uy tín với khách hàng, tạo điều kiện tăng trưởng bền vững. Về mặt xã hội, Luật bảo vệ quyền riêng tư và quyền cá nhân, giúp công dân an tâm khi tham gia vào các hoạt động số.

Tuy nhiên, việc triển khai Luật cũng đặt ra những thách thức. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng các yêu cầu tuân thủ, chẳng hạn như bảo vệ dữ liệu và triển khai các hệ thống bảo mật tiên tiến. Ngoài ra, các quy định dữ liệu nghiêm ngặt có thể ảnh hưởng phần nào tới đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo và công nghệ tài chính.

Ngoài ra, Luật cũng quy định về việc chuyển và xử lý dữ liệu xuyên biên giới, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan. Điều này khuyến khích các doanh nghiệp quốc tế và trong nước tham gia vào thị trường dữ liệu tại Việt Nam, đồng thời đảm bảo các tiêu chuẩn bảo mật và quyền riêng tư.

Xin cảm ơn ông!

Thanh Tuyết