Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) sẽ tạo đột phá trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
Đại biểu Hà Hồng Hạnh - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Khánh Hòa trả lời phỏng vấn Báo và Phát thanh, Truyền hình Khánh Hòa về những điểm mới trong dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).
Đại biểu Hà Hồng Hạnh - Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy
- Thưa Đại biểu, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ thảo luận và cho ý kiến dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi). Đại biểu đánh giá như thế nào về sự cần thiết của việc sửa đổi Luật lần này?
- Luật Giáo dục nghề nghiệp được ban hành từ năm 2014, đến nay đã hơn 10 năm thực hiện. Trong thời gian qua, Luật đã góp phần hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp (GDNN) khá hoàn chỉnh, tạo điều kiện để đào tạo hàng triệu lao động kỹ năng cho nền kinh tế. Tuy nhiên, trong bối cảnh phát triển mới, nhất là trước yêu cầu của chuyển đổi số, hội nhập quốc tế, cũng như sự thay đổi nhanh của thị trường lao động đang đặt ra nhiều thách thức mới.
Do đó, việc sửa đổi Luật lần này là cần thiết và cấp bách, nhằm khắc phục những bất cập, khoảng trống pháp lý, đồng thời tạo hành lang pháp lý vững chắc để GDNN thực sự trở thành động lực quan trọng trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, như tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã xác định.
- Theo đại biểu, đâu là những điểm mới nổi bật trong Dự thảo Luật lần này?
- Dự thảo Luật lần này đã bổ sung các quy định mới so với Luật GDNN năm 2014, cụ thể: Chương trình trung học nghề tích hợp giữa kiến thức của chương trình trung học phổ thông và chuyên môn nghề cho đối tượng học sinh tốt nghiệp THCS; trường trung học nghề; mở rộng cơ sở tham gia hoạt động GDNN (cơ sở giáo dục đại học của lực lượng vũ trang nhân dân, cơ sở giáo dục đại học đào tạo ở trình độ đại học ngành, nghề thuộc lĩnh vực sức khỏe, đào tạo giáo viên, ngành, nghề chuyên môn đặc thù lĩnh vực nghệ thuật hoặc các ngành, nghề khác theo quy định của Chính phủ được tham gia đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp); công nhận kết quả học tập, năng lực nghề nghiệp đã tích lũy; vai trò của doanh nghiệp trong GDNN; giảng viên, giáo viên đồng cơ hữu; chuẩn cơ sở GDNN, chuẩn chương trình đào tạo, hệ thống bảo đảm chất lượng; hoạt động hợp tác đầu tư của cơ sở GDNN Việt Nam ở nước ngoài.
Việc bổ sung các quy định trên nhằm thể chế hóa các chủ trương, chính sách của nhà nước về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, cung cấp nguồn nhân lực cho các ngành kinh tế mũi nhọn, công nghệ kỹ thuật then chốt; thúc đẩy xã hội học tập, học tập suốt đời; thu hút, sử dụng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài, người Việt Nam ở nước ngoài về giảng dạy, nghiên cứu khoa học tại cơ sở GDNN; xây dựng hệ thống quy chuẩn về cơ sở GDNN, chương trình đào tạo nhằm thống nhất phương thức tổ chức, hoạt động đào tạo và hỗ trợ việc đánh giá, phân loại, đầu tư phát triển cơ sở GDNN.
Điểm mới tiếp theo, Dự án Luật GDNN đã thể hiện rõ tinh thần phân quyền, phân cấp trong quản lý nhà nước trong lĩnh vực GDNN, giao quyền chủ động, tự chủ nhiều hơn cho Bộ GDĐT, cấp tỉnh và cơ sở GDNN nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, đồng thời phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh phân quyền, phân cấp. Cụ thể:
+ Phân quyền từ Quốc hội cho Chính phủ quy định 2 nhóm nhiệm vụ về điều kiện đầu tư, hoạt động GDNN và chính sách phát triển.
+ Phân cấp từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn 5 nhóm nhiệm vụ chuyên môn, nghiệp vụ về cơ cấu tổ chức của cơ sở GDNN, về hoạt động đào tạo, về giảng viên, giáo viên, người dạy nghề, về đảm bảo chất lượng GDNN, hợp tác, đầu tư trong GDNN.
+ Phân cấp từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về GDNN trên địa bàn. Nội dung quản lý và phạm vi phân cấp được quy định thống nhất tại Luật Giáo dục, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, trong đó các nội dung liên quan đến quản lý nhà nước về GDNN như: Thẩm quyền quản lý nhà nước về giáo dục, thẩm quyền thành lập, chia, tách, sáp nhập, giải thể cơ sở GDNN, cho phép hoạt động, đình chỉ hoạt động GDNN.
+ Phân cấp từ Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cho Sở Giáo dục và Đào tạo, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo: Dự kiến tại Nghị định quy định chi tiết sẽ phân cấp Sở GDĐT quản lý trực tiếp trường trung cấp, trường trung học nghề, trung tâm GDNN công lập trực thuộc; Giám đốc Sở GDĐT cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động GDNN đối với các trình độ trung cấp, trung học nghề, sơ cấp.
- Cơ sở GDNN được tự chủ toàn diện trong hoạt động chuyên môn và quản trị nội bộ; có trách nhiệm giải trình trước cơ quan nhà nước có thẩm quyền, người học và xã hội về tổ chức, quản lý hoạt động và chất lượng đào tạo.
Dự án Luật GDNN đã thể hiện rõ tinh thần phân quyền, phân cấp trong quản lý nhà nước trong lĩnh vực GDNN, giao quyền chủ động, tự chủ nhiều hơn cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, cấp tỉnh và cơ sở GDNN nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hiện đại, hiệu lực, hiệu quả.
- Theo đại biểu, Dự án Luật lần này sẽ tạo ra những tác động gì đối với phát triển kinh tế - xã hội?
- Nếu được Quốc hội thông qua và triển khai đồng bộ, Luật sẽ góp phần tái cấu trúc hệ thống đào tạo nghề theo hướng tinh gọn, hiệu quả và hiện đại, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế số và kinh tế xanh.
Quan trọng hơn, Luật này sẽ gắn đào tạo với việc làm, gắn nhà trường với doanh nghiệp, từ đó tạo ra đội ngũ lao động có kỹ năng nghề, tác phong công nghiệp, đủ năng lực cạnh tranh trong khu vực và quốc tế.
Tôi tin rằng đây sẽ là một bước đột phá lớn trong việc nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia, đồng thời góp phần thực hiện thành công mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn 2045.
