Luật Nhà ở quy định thế nào về cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ?

Ngày 5-6, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã trình bày trước Quốc hội tờ trình về dự án Luật Nhà ở.

Một chương quy định về cải tạo, xây dựng lại chung cư

Ông Nghị cho hay dự thảo luật gồm 13 chương với 196 điều, tăng hơn 13 điều so với Luật Nhà ở năm 2014. Cụ thể, dự thảo luật bãi bỏ 7 điều trong luật hiện hành (điều 98, điều 124, điều 130, điều 142, điều 143, điều 157, điều 172), giữ nguyên 47 điều, sửa đổi, bổ sung 104 điều, bổ sung mới 34 điều và luật hóa từ Nghị định 11 điều.

Theo Bộ trưởng Xây dựng, dự luật đã cụ thể hóa 8 nhóm chính sách mà Chính phủ đã trình khi lập đề nghị xây dựng luật, trong đó nhóm chính sách cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư tại chương V của dự thảo luật.

Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị. Ảnh: QH

Ông Nghị cho hay chương này gồm 15 điều (từ điều 60 đến điều 72) quy định về: thời hạn sử dụng nhà chung cư, các trường hợp phá dỡ nhà chung cư, nguyên tắc thực hiện cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, kiểm định, đánh giá chất lượng nhà chung cư, những hình thức cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

Lựa chọn chủ đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, các cơ chế ưu đãi để thực hiện dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, yêu cầu, nội dung kế hoạch cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, yêu cầu về quy hoạch dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bố trí chỗ ở tạm thời.

“Bên cạnh đó, dự luật cũng luật hóa một số nội dung từ Nghị định số 69/2021 để bảo đảm hiệu lực pháp lý cao và sự đồng bộ của hệ thống pháp luật như: các trường hợp phá dỡ nhà chung cư, nguyên tắc thực hiện cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư…” - Bộ trưởng Xây dựng thông tin.

Phải giải quyết “4 điểm nghẽn” lớn

Trình bày báo cáo thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho hay trên cơ sở nghiên cứu, khảo sát, giám sát việc chấp hành chính sách, pháp luật về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư ở các đô thị lớn, Ủy ban Pháp luật cho rằng dự thảo cần phải tháo gỡ bốn "điểm nghẽn” lớn, như:

Trình tự, thủ tục di dời cư dân ra khỏi các nhà chung cư nguy hiểm, có nguy cơ sập đổ, việc lựa chọn chủ đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, thống nhất phương án bồi thường, tái định cư sau khi lựa chọn được chủ đầu tư, trình tự, thủ tục đầu tư phức tạp, kéo dài đối với các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: QH

Ủy ban Pháp luật đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ, bổ sung một số nội dung như: việc cưỡng chế di dời cư dân ra khỏi chung cư nguy hiểm, nguy cơ sập đổ tác động trực tiếp đến các quyền hiến định (quyền có nơi ở hợp pháp, quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, quyền sở hữu nhà ở…) nên quy định trong luật.

“Do đó, đề nghị Chính phủ nghiên cứu, quy định cụ thể về thẩm quyền, trình tự, thủ tục di dời, biện pháp cưỡng chế phù hợp trong trường hợp cần thiết để bảo đảm thực hiện hiệu quả chính sách cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư” - ông Tùng nói.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị xác định trong luật tỷ lệ biểu quyết lựa chọn phương án bồi thường, tái định cư của các chủ sở hữu căn hộ chung cư.

Bổ sung quy định sau một thời hạn nhất định theo quy định của Chính phủ mà không thống nhất được phương án thì việc bồi thường, tái định cư thực hiện theo phương án do UBND cấp tỉnh quyết định trên cơ sở các nguyên tắc bồi thường, tái định cư đã được Luật Nhà ở quy định.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ tính chất đặc thù của các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư để xây dựng những quy định về trình tự, thủ tục đầu tư phù hợp, tránh chồng chéo, trùng lặp, làm tăng chi phí tuân thủ và kéo dài thời gian xem xét chấp thuận, phê duyệt chủ trương đầu tư.

Trường hợp có nội dung khác với quy định của các luật về đầu tư, đầu tư công thì xác định cụ thể việc áp dụng để tạo điều kiện thuận lợi, sớm triển khai các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư đang ách tắc tại các đô thị lớn hiện nay đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

NHÓM PV