Lực lượng giao bưu - mạch máu thông tin góp phần làm nên chiến thắng Phú Yên

Các đồng chí điện báo Tỉnh ủy Phú Yên làm việc tại căn cứ Sơn Long vào năm 1972. Ảnh: Tư liệu

Trong khí thế cả tỉnh chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng Phú Yên (1/4/1975-1/4/2025), ông Vũ Văn Mính (SN 1940, ở phường 7, TP Tuy Hòa) như đang sống lại những ngày tháng rực lửa, hừng hực khí thế khi đã cùng các đoàn quân tiến công về giải phóng TX Tuy Hòa. Ông Mính từng là Trạm phó Trạm H8 đóng tại thôn Lạc Điền, xã Sơn Thành Tây (huyện Tây Hòa), phụ trách công tác chuyển tài liệu, thư tín, hàng hóa, đưa đón cán bộ, hướng dẫn dân công phục vụ chiến dịch từ năm 1963 cho đến ngày giải phóng Phú Yên.

Phát triển cùng thời cuộc

Công tác giao thông liên lạc Phú Yên được hình thành trước năm 1930, khi tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí hội (tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam) ra đời ở Tuy Hòa và Sông Cầu. Đến khi Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên của tỉnh thành lập, vai trò, vị trí công tác thông tin liên lạc được Đảng trực tiếp nắm và lãnh đạo toàn bộ tổ chức thông tin liên lạc. Từ ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên, mỗi cán bộ, đảng viên vừa làm công tác tuyên truyền vận động quần chúng, xây dựng phong trào, phát triển tổ chức vừa làm nhiệm vụ giao thông liên lạc. Bằng nhiều phương thức hoạt động, công tác thông tin liên lạc của Đảng trong giai đoạn 1930-1945 được giữ vững và đã đưa đường lối, chủ trương của Đảng đến với Nhân dân; vận động, tập hợp quần chúng đứng lên đấu tranh đòi dân sinh, dân chủ; chống địch đàn áp khủng bố; bảo vệ đầu mối cơ sở của Đảng. Nhiều địa điểm liên lạc được quân ta ngụy trang bằng các hình thức đa dạng như hiệu sách báo, cửa hàng ăn uống, hiệu buôn bán tạp hóa, lái xe ô tô, chạy xe kéo... là điểm hẹn liên lạc lý tưởng và nơi gặp nhau để trao đổi công tác.

Suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp, Phú Yên là tỉnh tự do nằm ở vị trí tiền đồn phía Nam của vùng tự do Liên khu 5 nên mạng lưới giao thông liên lạc được phát triển rộng khắp từ đồng bằng đến miền núi, chủ yếu là đường thư với phương tiện thô sơ và đi bộ, phục vụ kịp thời cho công cuộc kháng chiến kiến quốc. Đặc biệt, tại các huyện, xã còn tổ chức hệ thống liên lạc nhân dân khắp thôn, xóm để chuyển đưa thư từ, tin tức. Đây chính là hệ thống thông tin, báo hiệu nhanh chóng khi có tin tức khẩn cấp.

Sau khi Hiệp định Genève được ký kết, lực lượng giao thông liên lạc đã tổ chức đường dây liên lạc bí mật từ Phú Yên đến vùng tập kết tạm ở Bình Định và nối liền đường dây liên lạc với Liên khu ủy 5 và Quân khu 5. Năm 1960, sau Đại hội Đảng bộ tỉnh đầu tiên của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Ban Giao bưu tỉnh được thành lập, các trạm giao bưu tỉnh, ban giao bưu huyện, xã lần lượt hình thành và hoạt động. Bên cạnh mạng lưới giao bưu, một số huyện và những nơi chỉ đạo điểm của tỉnh được trang bị đài vô tuyến điện 15W, hình thành mạng lưới thông tin liên lạc, phục vụ thông suốt cho mọi sự chỉ đạo của tỉnh.

Năm 1974, Ban Giao bưu Khu 5 trang bị cho tỉnh 2 tổng đài từ thạch dùng trong nội hạt cho các máy Tỉnh ủy và một số ban ngành của tỉnh làm việc. Lúc này, mạng lưới giao bưu của tỉnh có 21 trạm, gồm 13 trạm tỉnh và 8 trạm huyện, đồng thời còn có nhiều tổ chức giao thông liên lạc nửa hợp pháp và hợp pháp hoạt động, đáp ứng tất cả yêu cầu truyền tin từ Tỉnh ủy đến cơ sở trong bất cứ tình huống nào.

Bản đồ Giao thông liên lạc bất hợp pháp ở Phú Yên giai đoạn 1968-1975. Ảnh: THỦY TIÊN

Góp phần giành chiến thắng

Khi bắt đầu bước vào chiến dịch tổng tiến công giải phóng Phú Yên, Ban Giao bưu đã sắp xếp, bố trí tại mỗi cơ sở hậu cứ một vài đồng chí để lo công việc thư từ, tài liệu, công văn và trông coi bảo vệ trạm, phục vụ chiến trường, hướng dẫn dân công hỏa tuyến đưa đón thương binh về phía sau, áp giải tù và hàng binh đến nơi tập trung, đưa bà con từ các ấp chiến lược trở về quê cũ. Trong khi đó, bộ phận đài vô tuyến điện tiền phương thì theo sát Ban Chỉ huy mặt trận, phục vụ suốt ngày đêm, giữ chặt liên lạc với Khu ủy và các LLVT đang chiến đấu trên chiến trường.

Cuối tháng 3/1975, thực hiện chỉ thị của Tỉnh ủy về việc chuyển toàn bộ lực lượng vào đánh chiếm TX Tuy Hòa, Ban Giao bưu tỉnh đã tổ chức lực lượng phục vụ đưa các cơ sở quần chúng, các ngành trong tỉnh tổng lực tấn công, giành chiến thắng và giải phóng hoàn toàn TX Tuy Hòa vào sáng 1/4/1975.

Ông Mính bồi hồi nhớ lại: Trước khi bước vào chiến dịch tổng tiến công nổi dậy, giải phóng Phú Yên, tỉnh tiến hành đợt chỉnh huấn chính trị, bồi dưỡng chiến thuật cho bộ đội, mở hội nghị du kích chiến tranh. Lúc này, lực lượng giao bưu phối hợp với các ban và Tỉnh đội bám sát các huyện đồng bằng vận động nhân tài, vật lực, bổ sung LLVT, chuẩn bị kho tàng, dự trữ hàng hóa, lương thực. Đồng thời, một cánh khác tập trung mở đường từ Vân Hòa lên Buôn Hồ giáp đường Hồ Chí Minh để nhận chi viện của trung ương. Ngoài nhiệm vụ chuyển thư tín, đưa đón cán bộ, lực lượng giao bưu còn gánh vác trách nhiệm cung cấp lương thực, thực phẩm phục vụ khách qua lại trạm, hướng dẫn dân công, tổ chức các trạm giao bưu hỏa tuyến phục vụ chiến dịch, tham gia đánh địch càn quét, phục kích trên hành lang, xây dựng cơ sở giao liên hợp pháp nội thị, vừa làm nhiệm vụ nắm tình hình truyền đưa tin tức, vừa làm nòng cốt phong trào đấu tranh chính trị với địch.

“Khi chiến dịch chuẩn bị bắt đầu, công tác chỉ đạo, đưa tin càng trở nên cấp thiết, lượng tin tức cần truyền đi càng nhiều. Vì vậy, những người lính giao bưu chúng tôi luôn trong tâm thế sẵn sàng lên đường bất kể giờ giấc. Bất cứ lúc nào, chỉ cần có thư tín cần chuyển là tôi và các anh em lại lên đường, bất chấp bom đạn, ngày đêm băng rừng vượt suối, đưa công văn, bưu tín đến đúng nơi, đúng thời điểm, giúp bộ chỉ huy nắm bắt tình hình chiến sự một cách nhanh chóng. Mọi người đều nỗ lực hết sức để có thể truyền đạt mệnh lệnh từ cấp trên xuống các đơn vị chiến đấu một cách kịp thời, giúp LLVT địa phương phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chủ lực của Quân khu 5. Nhờ đó, các mũi tiến công của ta đã đồng loạt nổ súng vào thời điểm thích hợp, gây bất ngờ cho quân địch, góp phần làm nên chiến thắng”, ông Mính chia sẻ.

Trong cuộc đấu tranh sinh tử với đế quốc, những cán bộ chiến sĩ thông tin liên lạc của tỉnh đã có những nỗ lực phi thường, giữ vững thông tin liên lạc của Đảng luôn thông suốt, phục vụ tốt cho Tỉnh ủy chỉ đạo phong trào cách mạng vượt qua mọi khó khăn đến ngày toàn thắng. Trong 21 năm kháng chiến chống Mỹ đầy hy sinh gian khổ, hàng trăm chiến sĩ thông tin liên lạc Phú Yên đã ngã xuống quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Hàng trăm cán bộ chiến sĩ mang thương tật, đau ốm suốt đời. Thế nhưng, người trước ngã, người sau tiếp bước, lực lượng giao bưu vẫn kiên cường giữ vững chiến tuyến riêng của mình, hoàn thành nhiệm vụ ở mặt trận âm thầm nhưng đầy vinh quang.

THỦY TIÊN