Luồng gió mát 'nông thôn mới'

Hướng đến xã nông thôn mới kiểu mẫu

Quang Kim có nghĩa là “vàng sáng”. Làng Kim tiếng Giáy gọi là “Lùng Chim”, có nghĩa là “mỏ vàng”. Thôn Tả Trang gọi là “Tà Trang”, nghĩa là suối ở giữa làng... Chỉ nghe cái tên đã đủ thấy ước vọng cháy bỏng của cha ông về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Suốt dọc ven chân dãy núi bao bọc làng Kim 1, Kim 2, làng Pẳn 1, Pẳn 2, Tả Trang, Kim Thành… đường làng, ngõ xóm trải bê tông phẳng nhẵn, sạch đẹp. Những căn nhà kiểu biệt thự mái Thái, mái bằng ngự giữa màu xanh cây trái. Đồng bào các dân tộc Quang Kim không còn phải lo miếng cơm manh áo hằng ngày nữa mà họ đang bứt phá, khát khao làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.

Thu hoạch cá giống tại Trại giống Thủy sản Quang Kim.

Là xã biên giới, Quang Kim gồm 5 dân tộc anh em chung sống hiền hòa ở 18 thôn, bản, dân tộc Giáy chiếm 70%, còn lại là người Kinh, Mường, Dao, Tày. Trong kháng chiến chống giặc ngoại xâm, người Quang Kim đã anh dũng kiên cường bám đất, giữ làng, bảo vệ quê hương, được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang. Phát huy truyền thống quê hương anh hùng, người dân cần cù, chịu khó, sáng tạo trong lao động sản xuất, luôn là đơn vị dẫn đầu các phong trào phát triển kinh tế của địa phương.

Ngay từ những năm đầu của Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn I từ năm 2010 - 2015, Đảng bộ Quang Kim đã đi từng bước vững chắc, vừa làm vừa rút kinh nghiệm cho từng tiêu chí, từng thôn, bản, không làm dàn trải. Từ những chủ trương, nghị quyết sát thực, hiệu quả đã được người dân đồng tình hưởng ứng. Câu chuyện xây dựng nông thôn mới như “luồng gió mát lành” thổi về làm dấy lên phong trào rộng khắp. Sự đồng thuận của nhân dân đã tạo nên sức mạnh của phong trào...

Trong thực hiện, đã xuất hiện nhiều tấm gương sáng hiến đất làm các công trình phúc lợi xã hội, như ông Hù A Lù hiến 1.575 m2 đất vườn để xây dựng khu nuôi nhốt gia súc tập trung thôn Làng San 1; ông Lò Văn Phát hiến 400 m2 đất vườn để làm đường giao thông liên thôn; ông Lỳ Văn Trang hiến 560 m2 đất vườn để xây dựng phân hiệu mầm non thôn Vỹ Kẽm; ông Trần Quốc Tịch hiến 600 m2 đất ruộng để xây dựng chợ; ông Trần Văn Ngọc hiến vật liệu xây dựng xây Nhà văn hóa Làng Pẳn 2 trị giá 30 triệu đồng; ông Chang Văn Hù ở thôn Làng San 1 hiến 160 m2 trị giá gần 20 triệu đồng… và còn nhiều tập thể, cá nhân khác của Quang Kim chung tay góp sức vào công cuộc đổi mới làng quê. Điều đáng quý là mỗi cây số đường, mỗi công trình xây dựng nông thôn mới nơi đây đều có sự chung tay đóng góp của người dân, minh chứng sinh động của “ý Đảng, lòng dân” đồng thuận cao.

Chưa đầy 4 năm, Quang Kim hoàn thành 19 tiêu chí và là xã đầu tiên trong tỉnh được công nhận xã nông thôn mới. Đến nay, 100% đường liên thôn, liên xã đã được bê tông hóa và trải nhựa, 100% thôn có đầy đủ cơ sở vật chất về văn hóa, với tổng kinh phí lên tới hàng trăm tỷ đồng. Ðến Quang Kim hôm nay, dễ nhận thấy sự đổi thay từ đường làng, ngõ xóm phong quang, sạch đẹp đến những trường học, trạm y tế, nhà văn hóa kiên cố, được xây dựng, tạo nên một vùng nông thôn biên giới tươi sắc hồng, xứng đáng “lá chắn thép” nơi biên cương phía Bắc của Tổ quốc.

Đột phá chuyển đổi cây trồng

Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi hướng sản xuất hàng hóa, dồn điền, đổi thửa theo mô hình “cánh đồng mẫu lớn”, Đảng ủy xã Quang Kim luôn khuyến khích các nhà đầu tư vào nông nghiệp, ưu tiên các mô hình hợp tác xã nông nghiệp, ứng dụng công nghệ cao. Bước đầu, các mô hình sản xuất nông sản an toàn đạt nhiều kết quả. Trong ngày thu hoạch dưa Kim hoàng hậu, dưa Kim cô nương, dưa lưới Nhật Bản… những chủ nhân của Hợp tác xã nông nghiệp Song Kim ai cũng phấn khởi bởi vụ dưa được mùa, được giá, sản phẩm bảo đảm chất lượng tiêu chuẩn VietGAP. Nhìn những trái dưa vàng sẫm mịn màng, mỗi dây một quả treo lúc lỉu mà sướng mắt. Mỗi trái nặng 4 - 5 kg sau khi hái về được lau rửa bằng nước sinh học càng làm trái dưa thêm bóng nhẵn, vàng ươm. Rồi mỗi sản phẩm được dán tem truy xuất nguồn gốc, bọc giấy, đóng thùng rất chuyên nghiệp. Minh bạch xuất xứ, minh bạch về quản lý chất lượng, không để hàng nhái, hàng kém chất lượng trà trộn làm mất uy tín sản phẩm. Nhìn cách làm của nông dân Quang Kim, tôi càng ngộ ra, sân chơi thị trường thời công nghệ 4.0 đòi hỏi khắt khe mức nào, nông dân cần cù, thật thà trong sản xuất chưa đủ mà cần có trình độ hiểu biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác, thu hoạch, bảo quản sản phẩm mới mong hiệu quả kinh tế, thu nhập cao.

Xã viên HTX Song Kim chăm sóc vườn dưa áp dụng công nghệ cao.

Trao đổi với ông Trần Văn Ngọc, Chủ tịch UBND xã Quang Kim, cũng là người khởi xướng thành lập Hợp tác xã Song Kim, chúng tôi được biết, năm 2016, cơn lũ lịch sử tràn về đã biến cánh đồng “bờ xôi ruộng mật” thành cánh đồng sỏi đá. Những tảng đá như những cái thúng ngổn ngang từ thượng nguồn dồn về. Sau nhiều ngày trăn trở, với lý lẽ “muốn xây dựng nông thôn mới bền vững, điều tiên quyết phải phát triển nền kinh tế mạnh, phải mạnh dạn chuyển đổi cây trồng có hiệu quả cao”. Được sự hỗ trợ của các tổ chức và bạn bè động viên, ông Ngọc lập dự án thành lập hợp tác xã sản xuất nông sản công nghệ cao. “Vạn sự khởi đầu nan”, không có cái gì tự nhiên có sẵn, mọi con đường mới mở đều chông gai. Người dân Quang Kim vốn dĩ hiền lành, chăm chỉ canh tác theo lối truyền thống, việc đổi mới phương thức sản xuất là cả một vấn đề lớn. Ông Ngọc vận động những thành viên tích cực cùng tham gia, làm trước thành mô hình, từ mô hình, người dân thấy hiệu quả và làm theo, nhân rộng phong trào. 17 thành viên của Hợp tác xã Song Kim mạnh dạn đầu tư 5 ha nhà lưới sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và 15 ha ứng dụng một phần công nghệ cao. Đất không phụ công người, sau những ngày cần cù chăm sóc, vườn dưa lên xanh tốt, mỗi cây một dây treo trĩu nặng, quả đều đặn tăm tắp.

Ông Ngọc còn cho biết: Mỗi ha dưa lưới trồng được 2 vạn cây, khoảng 30 tấn quả, mỗi năm thu nhập khoảng 1,5 tỷ đồng. Thật ngỡ ngàng khó tin. Diện tích ứng dụng một phần công nghệ cao cũng cho thu nhập bình quân hơn 200 triệu đồng/ha. Ngoài ra, Quang Kim vẫn duy trì các cây trồng, vật nuôi truyền thống có giá trị cao như lúa chất lượng cao, đậu tương, khoai lang tím Nhật… nâng giá trị canh tác đất nông nghiệp của Quang Kim năm qua đạt bình quân 130 triệu đồng/ha. Năm 2018, địa phương tiếp tục nhận một số đơn đặt hàng, điển hình như chương trình phối hợp với Viện Dinh dưỡng Bộ Y tế cung cấp 40 tấn rau các loại để đơn vị này đưa vào chương trình từ thiện tại các trường học. Từng bước tạo thương hiệu lấy chất lượng sản phẩm để khẳng định, nâng cao uy tín, hiện nông sản của Quang Kim tiêu thụ thông qua các đầu mối uy tín ở Hà Nội, Hải Dương, Thanh Hóa… Sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó, là động lực để người dân an tâm đầu tư.

Quang Kim hiện có 3 hợp tác xã hoạt động hiệu quả, người dân có thu nhập ổn định 5 triệu đồng/tháng. Mỗi mô hình có từ 12 đến 15 hộ dưới sự chỉ đạo, giám sát của UBND xã để thống nhất cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp thị trường. Cách làm đó được Quang Kim áp dụng hiệu quả, nhân rộng, tạo thế mạnh toàn xã. Trong sản xuất, Hợp tác xã Song Kim đã có những sáng kiến như diệt cỏ bằng phương pháp sinh học; tận dụng rơm, rạ sau thu hoạch gom về rải trên luống cây trồng, vừa chống cỏ mọc, vừa tạo độ ẩm và xốp đất. Hoặc như biện pháp ngắt hoa, tỉa cành cho dưa, cách sử dụng bẫy côn trùng hại rau màu. Rồi công tác thu gom rác thải, phân gia súc, gia cầm về nơi xử lý làm phân bón được người dân nhiệt tình hưởng ứng. Đó cũng là cách thực hiện tốt tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới và là nguồn phân hữu cơ cho nông nghiệp thật hữu ích.

Thông qua các mô hình sản xuất, các mô hình liên kết hộ được nhân rộng trên 18 thôn, bản của Quang Kim. Nhiều mô hình sản xuất nông sản an toàn, chất lượng cao như Hợp tác xã Song Kim sẽ nở rộ, làm tiền đề để Quang Kim phát triển kinh tế - xã hội, củng cố an ninh, quốc phòng. Tin rằng, với những bước đi phù hợp, cách làm sáng tạo, biết dựa vào sức mạnh của dân, phát huy truyền thống anh hùng, Quang Kim sẽ sớm trở thành xã nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên của tỉnh.

Công Thế