'Lượng hóa' tác động của thuế đối ứng với các ngành, doanh nghiệp

MB Economic Insights - diễn đàn kinh tế thường niên do MB tổ chức bước sang năm thứ 11

Chia sẻ tại Diễn đàn Economic Insights 2025 do Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) tổ chức, TS. Nguyễn Xuân Thành, Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright cho biết, 10 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu đạt 391 tỷ USD, tăng 16,2%, trong khi đó kim ngạch nhập khẩu đạt 371,4 tỷ USD, tăng 18,6%. Trái với dự báo, xuất khẩu tháng 9 và 10 vẫn chưa yếu đi vì tác động của thuế đối ứng (mặc dù có giảm so với tháng 8). Mặc dù nhập khẩu tiếp tục tăng trưởng mạnh hơn xuất khẩu, nhưng cán cân thương mại hàng hóa tiếp tục thặng dư.

Đánh giá về tác động của thuế quan của Hoa Kỳ với các ngành, lĩnh vực, doanh nghiệp của Việt Nam, TS. Nguyễn Xuân Thanh cho biết, mức thuế đối ứng mà Hoa Kỳ áp dụng với Việt Nam là 20%, nhưng một số mặt hàng điện tử có mức thuế 0%. Mức thuế suất bình quân hiệu dụng sẽ tăng từ 3% trước đây lên 15% - Mức tăng là 12 điểm phần trăm.

Với việc đa số hàng điện tử vẫn sẽ hưởng thuế 0%, thì các doanh nghiệp FDI xuất khẩu điện tử sẽ chưa bị tác động. Tuy nhiên, vẫn còn đợi kết quả điều tra 232 của Hoa Kỳ về việc hàng điện tử có gây rủi ro an ninh quốc gia hay không và liệu có bị áp thuế. Với nhóm ngành thủy sản, dệt may, giày dép chịu thuế đối ứng 20% sẽ không mất lợi thế so với các nước Đông Nam Á, nhưng sẽ có lợi thế hơn so với Ấn Độ khi nước này chịu thuế cao hơn.

Bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương

Chia sẻ thêm về thuế quan, bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, uớc tính lũy kế 10 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt khoảng 762 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm trước. Mức thặng dư thương mại hơn 19,5 tỷ USD, được đánh giá là nền tảng tích cực, giúp nền kinh tế Việt Nam bước vào quý IV với tâm thế chủ động. Tuy nhiên, bà Hiền cũng lưu ý rằng, sự điều chỉnh chính sách thương mại từ Hoa Kỳ đã gây áp lực ngắn hạn lên một số ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày. Dù vậy, bức tranh xuất khẩu tổng thể vẫn tích cực nhờ sự tăng trưởng ổn định của các nhóm ngành có giá trị gia tăng cao như linh kiện điện tử, nông sản, thực phẩm chế biến, hóa chất và sản phẩm công nghệ cao.

“Hiện nay, chúng tôi đang tích cực phối hợp với các hiệp hội ngành hàng để tham vấn, đề xuất các quy định phù hợp về quy tắc xuất xứ, nhằm đảm bảo sản phẩm có xuất xứ hợp pháp đủ điều kiện hưởng ưu đãi thuế quan”, bà Hiền nói và cho rằng, thuế quan ưu đãi gắn liên với quy tắc xuất xứ, lúc đó thuế quan mới có ý nghĩa. Quy tắc xuất xứ mới là điều doanh nghiệp cần quan tâm.

Để tối đa hóa lợi thế từ quy tắc xuất xứ, bà Hiền khuyến nghị doanh nghiệp cần thay đổi góc nhìn, coi quy tắc xuất xứ không phải là rào cản, mà là tiêu chuẩn hướng tới, giúp cải thiện quy trình sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh. Bên cạnh đó, xây dựng hệ thống lưu trữ chứng từ xuất xứ chuyên nghiệp là cần thiết để sẵn sàng khi cơ quan hải quan nước nhập khẩu kiểm tra, xác minh sau thông quan. Doanh nghiệp cũng cần lập kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp với từng quy tắc xuất xứ của thị trường để đảm bảo hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế quan.

Bà Trịnh Thị Thu Hiền đã ghi nhận nỗ lực của MB trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp xuất nhập khẩu, đặc biệt là hỗ trợ hoạch định chiến lược và quản trị rủi ro trong bối cảnh thị trường nhiều biến động. Đồng thời, Economic Insights 2025 mang lại thông tin hữu ích và gợi mở các giải pháp thiết thực cho cộng đồng doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Hoàng Anh