Lưu ý khi chọn cá chép cúng ông Công ông Táo 2025

Mẹo chọn cá chép cúng ông Công ông Táo

Theo truyền thuyết dân gian, ba vị Táo quân Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ là những vị thần cai quản mọi hoạt động của gia chủ. Đây là các vị thần quyết định sự may, rủi, phúc họa của cả gia đình, giữ bình yên cho gia đình gia chủ.

Vì vậy, tục cúng ông Táo mang ý nghĩa cầu mong cho sự ấm no, đầy đủ, sau đó mới đến ý nghĩa thờ "thần Bếp" chuyên cai quản việc bếp núc.

Cũng bởi truyền thuyết trên, cúng ông công ông Táo cần 3 con cá chép đỏ vì đây là phương tiện để các vị Táo về trời.

Ngày nay, nhiều người lựa chọn cá chép giấy để cúng cho tiện dụng. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu văn hóa, nên mua cá chép sống bởi vì ngoài ý nghĩa thờ cúng để dâng Táo Quân lấy phương tiện đi lại, tục lệ phóng sinh cá chép cũng có một ý nghĩa văn hóa quý báu, thể hiện tinh thần nhân đạo của người Việt.

Ảnh minh họa

Về cách lựa chọn cá chép, người xưa quan niệm, khi mua cá chép nên lựa chọn những con cá có màu đỏ, to, khỏe mạnh, không bị trầy xước, bong vảy…

Để biết cá có khỏe mạnh hay không, bạn có thể kiểm tra phần mang của chúng. Nếu mang đỏ tươi là cá đang ở trạng thái khỏe mạnh. Nếu mang đỏ thâm thì cá đã yếu và dễ chết.

Ngoài ra, bạn có thể thử độ khỏe mạnh của cá chép bằng cách thả tạm cá vào lu. Khi chạm vào mặt nước, cá bơi nhanh, quẫy mạnh có nghĩa là rất khỏe mạnh, sung sức.

Sau khi đưa về nhà, bạn nên cho cá vào thau nước sạch với ít rong để cá thích nghi. Lưu ý, nên sử dụng nước sông hồ, nước giếng thay vì nước máy bởi loại nước này thường có nhiều clo dễ làm chết cá.

Sau khi đã làm lễ xong xuôi, bạn nên mang cả bát đựng cá đi ra nơi định thả. Lưu ý không nên dùng tay vớt cá nhiều lần từ chỗ này qua chỗ khác.

Cần tránh buộc cá trong túi rồi ném cả túi xuống vì làm như thế, cá dễ bị chết, vừa mang tính hình thức, mất đi ý nghĩa của một phong tục đẹp. Đồng thời, hạn chế việc xả rác xuống môi trường.

Khi đi phóng sinh cá, bạn cần chọn những ao, hồ nước sạch, không gian rộng và không quá ô nhiễm. Cách đúng nhất để phóng sinh cá đó là chọn chỗ mép nước gần, nhẹ nhàng nghiêng bát hoặc túi để cá tự quẫy, bơi vào dòng nước.

Cần bao nhiêu con cá chép?

Số lượng cá chép cần mua cũng là vấn đề khiến nhiều người băn khoăn. Táo quân có 2 ông 1 bà, nên mua dâng mỗi người một con cá chép hay là mua một cặp, hay một con cũng đủ?

Thật ra, việc cúng là tùy tâm, con số bao nhiêu không phải là bắt buộc mà tùy vào quan niệm, niềm tin của mỗi gia đình. Có người cho rằng việc cúng cá chép cũng chỉ mang ý nghĩa tượng trưng, một con cũng được, không có cá chép sống thì đĩa xôi mang hình cá chép, hay dùng cá chép bằng vàng mã cũng được. Có gia đình thường cúng một đôi vì thích sự cân đối, cân bằng.

Cúng ông Công ông Táo, phần lớn các gia đình thường mua 3 con cá chép. Nếu bạn muốn làm "chuẩn" theo sự tích Táo quân thì mua 3 con cá chép là phù hợp nhất, vì cá chép là vật cưỡi để các thần Bếp về trời, mà Táo quân có 3 vị.

Thả cá chép sau khi cúng như thế nào cho đúng?

Theo quan niệm dân gian, cá chép nên thả vào giờ Ngọ (12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp) để Táo quân cưỡi cá lên chầu trời.

Tuy nhiên, ngày 23 tháng Chạp có khi rơi đúng ngày các gia đình phải đi làm, không chuẩn bị được thời gian để cúng đúng giờ Ngọ. Vì thế, không nhất thiết phải cúng ông Công ông Táo vào lúc giữa trưa, mà có thể cúng vào bất kỳ lúc nào thuận tiện và trước khi ông Táo bay về trời báo cáo Ngọc Hoàng, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp, không được làm lễ sau giờ này.

Khi thả cá, nên dùng tay từ từ nghiêng miệng túi nylon hoặc đồ đựng cá xuống nước, để cá tự bơi ra. Hoặc bạn đặt cá vào lòng bàn tay, thả nhẹ nhàng xuống nước. Cần thao tác nhẹ nhàng nhưng nhanh gọn. Tuyệt đối không đứng ở thành cầu hay các điểm trên cao ném cá xuống làm cá có thể không sống được. Sau khi thả cá xong nên lưu lại xem cá đã bơi đi chưa, tránh tình trạng cá mắc kẹt chưa bơi đi.

* Thông tin mang tính tham khảo

Phương Nghi (t/h)