Lý do Hezbollah 'án binh bất động' trong cuộc đối đầu Iran - Israel

Tên lửa của phong trào Hezbollah phóng từ Liban nhằm vào miền Bắc Israel năm 2024. Ảnh: IRNA/TTXVN

Theo nhận định của Orna Mizrahi, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viên Nghiên cứu An ninh Quốc gia (inss.org.il) có trụ sở tại Tel Aviv, trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran, một câu hỏi lớn đang đặt ra cho khu vực Trung Đông: Lực lượng Hezbollah, được Iran hậu thuẫn, sẽ có động thái gì?

Trái với những lo ngại về một sự can dự rộng lớn, Hezbollah cho đến nay đã chọn đứng ngoài vòng chiến, tuân thủ chiến lược "kiềm chế" đã áp dụng sau lệnh ngừng bắn giữa Israel và Liban vào ngày 27/11 năm ngoái. Quyết định này không phải là ngẫu nhiên, mà xuất phát từ một loạt các hạn chế phức tạp cả từ bên trong lẫn bên ngoài.

Thứ nhất, thách thức sau thất bại trong cuộc chiến với Israel: Mặc dù Hezbollah đã lên tiếng cáo buộc Israel có hành vi "xâm phạm chủ quyền Iran và được Mỹ hậu thuẫn, gây nguy hiểm cho sự ổn định và an ninh của toàn bộ khu vực", đồng thời kêu gọi các quốc gia trong khu vực hành động chống lại Israel và bày tỏ sự đoàn kết với Iran, nhưng khả năng trực tiếp tham gia cuộc chiến lại không được đề cập trong các tuyên bố chính thức của phong trào này. Thậm chí, hãng tin Reuters còn dẫn lời một quan chức cấp cao của Hezbollah khẳng định rằng họ sẽ không tấn công Israel để đáp trả các cuộc không kích vào Iran.

Quyết định trên của Hezbollah bắt nguồn từ những hạn chế nội tại sau thất bại trong cuộc chiến với Israel trước đó. Tổ chức này đang trong giai đoạn mong muốn tạo ra "sự bình tĩnh" để tập hợp lại lực lượng và xây dựng lại năng lực đã suy yếu. Đồng thời, các cuộc tấn công liên tục hàng ngày của Israel vào các hoạt động và cơ sở hạ tầng của Hezbollah ở miền Nam Liban đang ngăn cản nỗ lực tái thiết và phá vỡ kế hoạch xây dựng lại sức mạnh quân sự của họ. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn: càng yếu, càng khó đáp trả, và càng khó đáp trả, càng dễ bị tấn công.

Thứ hai, áp lực nội bộ và quốc tế: Bên cạnh những hạn chế về quân sự, Hezbollah còn phải đối mặt với những áp lực nội bộ đáng kể. Ban lãnh đạo mới ở Liban đã công khai tuyên bố tầm nhìn về việc giải thể Hezbollah và tất cả các lực lượng dân quân trong nước. Họ nhấn mạnh vào việc duy trì thẩm quyền của chính phủ đối với các quyết định liên quan đến chiến tranh và hòa bình, không để một lực lượng phi nhà nước chi phối vận mệnh quốc gia.

Áp lực này còn được gia tăng bởi các cường quốc quốc tế. Mỹ, các nước phương Tây và các quốc gia vùng Vịnh đang đặt điều kiện viện trợ quan trọng cho Liban với yêu cầu giải giáp Hezbollah. Đối với một quốc gia đang vật lộn để phục hồi sau những thiệt hại nặng nề từ cuộc chiến Israel - Hezbollah trước đó, và đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng, viện trợ quốc tế là vô cùng cần thiết. Điều này tạo ra một sức ép to lớn buộc chính phủ Liban phải kiềm chế Hezbollah.

Thứ ba, lập trường của Liban là tránh một cuộc chiến mới. Lập trường chính thức của Liban là tránh tham gia vào một cuộc chiến tranh khác, đặc biệt khi đất nước vẫn đang "oằn mình vì những vết sẹo cũ". Trong các tuyên bố công khai, Tổng thống Michel Aoun và Thủ tướng Najib Salam đã chỉ trích mạnh mẽ Israel, cáo buộc nước này đe dọa sự ổn định khu vực và vi phạm luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, theo các nguồn tin từ Liban, giới lãnh đạo nước này cũng đã gửi những thông điệp rõ ràng tới Hezbollah, cảnh báo họ không được kéo Liban vào một cuộc xung đột mà họ không liên quan – và bất kỳ ai làm điều đó sẽ phải chịu trách nhiệm.

Tóm lại, ở giai đoạn này, Hezbollah dường như vẫn nằm ngoài vòng chiến, bị kiềm chế bởi một mạng lưới phức tạp gồm các điểm yếu nội tại, áp lực từ quân đội Israel và những yêu cầu từ chính phủ Liban cùng phương Tây. Mặc dù vậy, vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận cuối cùng. Trong trường hợp xung đột khu vực leo thang và tình hình xấu đi nghiêm trọng, liệu những "hạn chế" này có đủ sức giữ chân Hezbollah hay không vẫn là một câu hỏi còn bỏ ngỏ, và đó sẽ là yếu tố then chốt định hình tương lai căng thẳng của Trung Đông.

Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc