Lý do Mỹ cảnh báo Ukraine đối mặt thời điểm then chốt trong xung đột với Nga
Với những cam kết sẽ hỗ trợ Ukraine 'chừng nào còn cần thiết', chính quyền Biden cho biết các gói viện trợ gần đây của họ và đồng minh là cơ hội tốt nhất để Kiev thay đổi cục diện cuộc chiến.
Một số nhà phân tích cảnh báo rằng cả Nga và Ukraine đều không có khả năng giành được lợi thế quân sự quyết định trong tương lai gần. Ảnh: Reuters
Theo tờ Washington Post ngày 14/2, trong bối cảnh xung đột Nga - Ukraine nổ ra gần 1 năm, các quan chức Mỹ cảnh báo Ukraine rằng họ phải đối mặt với một thời điểm quan trọng để thay đổi cán cân lực lượng, gia tăng áp lực lên Kiev nhằm đạt được những thành tựu đáng kể trên chiến trường trong khi vũ khí và viện trợ từ phương Tây đang gia tăng.
Với những cam kết sẽ hỗ trợ Ukraine “chừng nào còn cần thiết”, chính quyền Biden cho biết các gói viện trợ gần đây của họ và đồng minh là cơ hội tốt nhất để Kiev thay đổi cục diện cuộc chiến. Tuy nhiên, những người bảo thủ trong Hạ viện Mỹ do đảng Cộng hòa lãnh đạo đã tuyên bố sẽ rút lại sự ủng hộ và khả năng tài trợ lâu dài của châu Âu cho Ukraine vẫn chưa rõ ràng.
Một số quan chức Mỹ lưu ý có sự ủng hộ mạnh mẽ của lưỡng đảng về mọi gói cứu trợ cho Ukraine, đồng thời nói thêm rằng Quốc hội đã trao cho Nhà Trắng nhiều hơn những gì họ yêu cầu, nhưng thừa nhận rằng đó là dưới sự kiểm soát của đảng Dân chủ với cả Hạ viện và Thượng viện.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục nói với họ (các nhà lãnh đạo Ukraine) rằng Mỹ không thể làm bất cứ điều gì mãi mãi”, một quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết trong điều kiện giấu tên, lưu ý rằng "quan điểm rất mạnh mẽ" của chính quyền Biden là "khó có thể tiếp tục nhận được mức ủng hộ về kinh tế và an ninh cho Kiev như cũ từ Quốc hội".
Những tháng gần đây, cả Nga và Ukraine đều không giành được ưu thế trong các cuộc giao tranh. Các quan chức Mỹ cho rằng thời điểm quan trọng sẽ đến vào mùa xuân này, khi Nga dự kiến sẽ phát động một cuộc tấn công và Ukraine tiến hành một cuộc phản công nhằm kiểm soát lại những vùng lãnh thổ đã mất.
Nhấn mạnh tầm quan trọng về thời điểm đối với chính quyền Ukraine, Phó Tổng thống Kamala Harris, Ngoại trưởng Antony Blinken và Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas sẽ tham dự hội nghị an ninh Munich ở Đức trong tuần này và Tổng thống Biden sẽ tới Ba Lan vào tuần tới để phát biểu vào ngày kỷ niệm 1 năm xung đột Nga - Ukraine nổ ra.
Chính quyền Biden cũng đang làm việc với Quốc hội để thông qua khoản hỗ trợ ngân sách trực tiếp trị giá 10 tỷ USD khác cho Kiev và dự kiến sẽ công bố một gói hỗ trợ quân sự lớn trong tuần tới, đồng thời áp đặt thêm các lệnh trừng phạt đối với Điện Kremlin.
Trước đó, Giám đốc Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) William J. Burns đã đến Kiev để thông báo với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky về những dự báo liên quan đến kế hoạch quân sự tiềm năng của Nga trong vài tháng tới, nhấn mạnh tính cấp bách của thời điểm này.
Ngoài ra, Nhà Trắng muốn tránh bất kỳ dấu hiệu lùi bước hoặc giảm quyết tâm từ đồng minh phương Tây trước lễ kỷ niệm ngày 24/2, với thông điệp gửi đến Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng sự ủng hộ dành cho Ukraine sẽ không suy giảm.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích cảnh báo rằng cả Nga và Ukraine đều không có khả năng giành được lợi thế quân sự quyết định trong tương lai gần. Andrea Kendall-Taylor, Giám đốc Chương trình An ninh xuyên Đại Tây Dương tại Trung tâm An ninh Mỹ mới, nêu rõ: “Có cảm giác như chúng ta đang rơi vào một cuộc chiến kéo dài. Tôi nghĩ điều đó trái ngược với những gì mà rất nhiều người hy vọng, đó là chúng tôi đang thực sự cố gắng giúp Ukraine giành chiến thắng về mặt quân sự”.
Tổng thống Biden và các quan chức Mỹ hàng đầu nói rằng họ quyết tâm ủng hộ Ukraine lâu nhất và đầy đủ nhất có thể, nhưng cảnh báo quyết tâm chính trị sẽ khó khăn hơn một khi sự ủng hộ viện trợ Ukraine của Quốc hội Mỹ nhiệm kỳ này kết thúc, điều có thể xảy ra sớm nhất là vào mùa Hè này.
Một số nhà lãnh đạo phương Tây cũng đã tỏ ra e ngại về việc gửi một số loại vũ khí hạng nặng đến Ukraine, lo ngại về một cuộc đối đầu trực tiếp với Nga, đặc biệt là sau khi Moskva phát tín hiệu sẵn sàng sử dụng vũ khí hạt nhân.
Nhưng những cuộc vận động hành lang công khai rầm rộ của Tổng thống Zelensky, theo sau là những thỏa thuận ở hậu trường của các quan chức Mỹ, đã thay đổi cục diện. Tổng thống Biden và Ngoại trưởng Blinken đã dành phần lớn thời gian của tháng 12/2022 và tháng 1 năm nay để thuyết phục các đồng minh cung cấp cho Ukraine xe tăng và tên lửa mà chính quyền Mỹ đã từ chối gửi trong nhiều tháng.
Ví dụ, Mỹ đã khuyến khích Hà Lan cung cấp các hệ thống phòng không quan trọng. Vào tháng 1, ông Biden đã mời Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte đến thăm Nhà Trắng và sau đó Hà Lan cho biết sẽ cung cấp hệ thống tên lửa Patriot cho Ukraine.
Nhưng ông Biden cũng phải đối mặt với những thách thức trên các mặt trận khác. Trong khi Anh tuyên bố sẽ cung cấp xe tăng cho Ukraine, Đức từ chối gửi xe tăng Leopard 2 hoặc ủy quyền cho các quốc gia khác chuyển những chiếc Leopard của riêng họ - trừ khi Mỹ đồng ý gửi xe tăng M1 Abrams tới Ukraine.
Trong suốt tháng 1, các quan chức Lầu Năm Góc và Nhà Trắng khẳng định xe tăng M1 Abrams không phù hợp với quân đội Ukraine vì chúng quá phức tạp để vận hành và bảo trì. Nhưng ông Biden muốn tránh xuất hiện rạn nứt trong liên minh phương Tây. Vào cuối tháng 1, chính quyền Biden công bố kế hoạch cung cấp xe tăng M1 Abrams nhằm xoa dịu Đức mặc dù xe tăng Mỹ sẽ không thể chuyển đến Ukraine ít nhất trong vài tháng tới.
Giờ đây, khi Mỹ chuẩn bị gửi 31 xe tăng trong thời gian trung hạn, châu Âu đã nhanh chóng tập hợp hai tiểu đoàn xe tăng Leopard - tương đương với ít nhất 70 xe tăng - trong một động thái có thể thay đổi đáng kể cán cân sức mạnh trên chiến trường.
Tuy nhiên, sự thể hiện công khai về đoàn kết lại che giấu những căng thẳng tiềm ẩn về cách Ukraine nên tập trung các nguồn lực của mình trong những tháng tới.
Các cuộc thảo luận thẳng thắn ở Kiev vào tháng trước phản ánh nỗ lực của chính quyền Biden nhằm đưa các mục tiêu của Ukraine phù hợp với những gì phương Tây có thể duy trì khi cuộc xung đột tiến đến mốc một năm. Theo những nguồn tin nội bội liên quan đến các cuộc thảo luận, Ukraine không phải lúc nào cũng đồng ý với quan điểm của phương Tây.
Trong nhiều tháng, Ukraine đã sử dụng các nguồn lực đáng kể để bảo vệ Bakhmut ở khu vực phía Đông Donbas. Các nhà phân tích và hoạch định quân sự Mỹ lập luận rằng việc đồng thời bảo vệ Bakhmut và phát động một cuộc phản công vào mùa xuân là điều không thực tế.
Mặc dù vậy, Tổng thống Zelensky coi Bakhmut có tầm quan trọng mang tính biểu tượng, hai quan chức cấp cao Mỹ cho biết, và cho rằng việc mất thành phố này sẽ là một đòn giáng mạnh vào tinh thần của Ukraine. Cuối tuần trước, ông Zelensky cho biết các lực lượng Ukraine sẽ “kiên trì chiến đấu lâu nhất có thể” để kiểm soát thành phố đang bị bao vây.
Bên cạnh đó, các quan chức Mỹ lo ngại rằng nếu Ukraine tiếp tục chiến đấu ở mọi mặt trận mà Nga triển khai lực lượng thì sẽ có lợi cho Moskva. Thay vào đó, họ hối thúc Ukraine ưu tiên xác định thời điểm và thực hiện cuộc phản công vào mùa Xuân, đặc biệt là khi Mỹ và EU huấn luyện các binh sĩ Ukraine sử dụng một số loại vũ khí phức tạp hơn đang được chuyển đến.
Sự khác biệt giữa mục tiêu và năng lực đã làm dấy lên mối lo ngại ở châu Âu rằng cuộc xung đột Ukraine sẽ kéo dài vô tận, tạo gánh nặng cho phương Tây khi họ phải vật lộn với những thách thức khác bao gồm lạm phát cao và giá năng lượng không ổn định.
Trong bối cảnh này, Nhà Trắng nói rằng họ đang xác định cách hành động tốt nhất: trao quyền cho Ukraine chiếm lại càng nhiều vùng lãnh thổ càng tốt trong những tháng tới trước khi ngồi vào bàn đàm phán với Nga. Nỗ lực đó sẽ được hỗ trợ bởi hệ thống tên lửa Patriot, bệ phóng HIMARS và một loạt xe bọc thép đến từ các nước phương Tây.
