Lý do Na Uy căng thẳng về chiến dịch hội nhập năng lượng của EU

Tòa nhà Quốc hội Na Uy tại thủ đô Oslo. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo trang tin châu Âu Euractiv.com ngày 27/1, Na Uy đang rơi vào tình trạng căng thẳng chính trị khi các đảng phái trong nước tranh cãi về việc thực thi các luật năng lượng mới của Liên minh châu Âu (EU). Những quy định này, được đề xuất từ năm 2019, nhằm thúc đẩy hiệu quả năng lượng, phát triển thị trường điện và năng lượng tái tạo trong khu vực.

Cuộc tranh cãi này đang gây ảnh hưởng đến Khu vực thương mại tự do mở rộng của EU (EEA), nơi Na Uy là thành viên chủ chốt. Đây cũng là một trong những vấn đề nóng trước thềm cuộc bầu cử vào tháng 9 tới, khi Oslo phải xác định rõ vai trò của mình ở châu Âu.

Bộ trưởng Tài chính Trygve Slagsvold Vedum thuộc đảng Trung tâm đã bày tỏ quan điểm phản đối mạnh mẽ: "Chúng tôi cho rằng việc trao nhiều quyền lực hơn cho EU là sai lầm và thay vào đó, chúng ta nên đi theo hướng ngược lại". Ông nhấn mạnh rằng việc thông qua luật này sẽ khiến Na Uy liên quan đến thị trường điện "rối loạn" của châu Âu.

Vấn đề năng lượng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Na Uy, quốc gia có mức độ điện khí hóa cao. Theo thống kê, 2/3 số nhà ở nước này sử dụng máy bơm nhiệt để sưởi ấm và phần lớn ô tô mới bán ra đều là xe điện. Do đó, biến động giá điện ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân.

Tình hình trở nên căng thẳng khi giá điện tăng vọt lên trên 100 euro/MWh vào tháng 12 năm ngoái, gây náo loạn trong cả nước. Bộ trưởng Năng lượng Terje Asland khi đó đã gọi đây là mức giá "thực sự tệ hại" và việc này đã châm ngòi cho cuộc tranh luận về tác động của các đường dây điện kết nối với châu Âu.

Na Uy vốn được thiên nhiên ưu đãi với nguồn thủy điện dồi dào và là nước xuất khẩu điện lớn sang các nước láng giềng. Tuy nhiên, khi giúp các nước này thu hẹp nhu cầu cung cấp điện, giá điện trong nước cũng bị đẩy lên. Tình hình nghiêm trọng đến mức Bộ trưởng Asland đã cảnh báo sẽ cắt đường dây cáp tới Đan Mạch nếu làm tăng giá so vơ hiện nay.

Trong khi đó, Công đảng trung tả - đối tác liên minh lớn hơn trong chính phủ, lại ủng hộ việc thông qua các quy định của EU. Thủ tướng Jonas Gahr Støre thuộc đảng này cảnh báo: "Chúng tôi đang nhận được tín hiệu từ EU ở nhiều cấp độ khác nhau rằng việc thiếu thực hiện có thể gây bất lợi cho các thỏa thuận mà chúng tôi mong muốn".

Giáo sư khoa học chính trị Elin Lerum Boasson tại Đại học Oslo giải thích: "Theo truyền thống, Na Uy đã chậm trễ trong việc thực hiện luật năng lượng và khí hậu. Tuy nhiên, trong bối cảnh địa chính trị bất ổn hiện nay, việc thực hiện luật của EU là ưu tiên hàng đầu của Công đảng".

Vấn đề này được dự đoán sẽ trở thành chủ đề nóng trong chiến dịch tranh cử tháng 9 tới. Đảng Trung tâm đã kêu gọi "hoãn toàn bộ quy trình cho đến sau cuộc bầu cử". Trong khi đó, Công đảng đang từng bước thực hiện các luật ít gây tranh cãi hơn về năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng.

Thách thức đối với Na Uy còn có thể gia tăng khi EU đang tiếp tục điều chỉnh các luật năm 2019 để phù hợp với mục tiêu cắt giảm 55% lượng khí thải, đồng thời sửa đổi các quy tắc về thị trường điện và quản trị để ứng phó với cuộc khủng hoảng năng lượng. Đặc biệt, EU còn đang xem xét đặt ra các mục tiêu tham vọng hơn về cáp xuyên quốc gia nhằm hạ giá năng lượng trong toàn khối.

Cho đến nay, EU vẫn chưa đưa ra lập trường chính thức về việc Na Uy không thông qua các luật này, nhưng rõ ràng quyết định của Oslo sẽ có ảnh hưởng lớn đến mối quan hệ giữa hai bên trong tương lai.

Vũ Thanh/Báo Tin tức (Theo euractiv.com)