Lý do Tổng thống Trump lo ngại khi Ukraine tấn công cơ sở lọc dầu của Nga
Các cuộc tấn công UAV của Ukraine vào cơ sở lọc dầu của Nga gây cú sốc cho Moskva, những cũng khiến Tổng thống Donald Trump lo ngại giá năng lượng leo thang, ảnh hưởng trực tiếp đến cam kết tranh cử tại Mỹ.
Ukraine thành công trong việc gây thiệt hại cho ngành dầu khí Nga, nhưng hành động này lại đặt phương Tây trước bài toán khó về cân bằng trừng phạt và nguy cơ giá năng lượng toàn cầu tăng vọt. Ảnh: TASS
Các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái (UAV) gần đây của Ukraine nhằm vào các cơ sở hạ tầng năng lượng trọng yếu của Nga, đặc biệt là các nhà máy lọc dầu, đang giáng một đòn vào nguồn thu xuất khẩu chủ chốt của Moskva. Tuy nhiên, theo hãng thông tấn độc lập UNIAN (Ukraine) ngày 27/9, sự thành công của chiến lược này lại vô tình tạo ra một con dao hai lưỡi, gây lo lắng cho các cường quốc phương Tây, trong đó có Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đang theo đuổi những cam kết tranh cử về giá năng lượng trong nước.
Cụ thể, trong những tuần gần đây, Ukraine đã gia tăng các cuộc tấn công bằng UAV nhắm vào các nhà máy lọc dầu, đường ống dẫn dầu và cảng xuất khẩu của Nga. Điển hình như vụ hỏa hoạn tại nhà máy lọc dầu Afipsky (sản lượng chế biến khoảng 6,25 triệu tấn/năm) vào ngày 26/9, hay cuộc tấn công vào nhà máy Gazprom Neftekhim-Salavat (chế biến tới 10 triệu tấn dầu mỗi năm và là nhà sản xuất nhiên liệu tên lửa lỏng chủ chốt) vào hôm 24/9.
Những cuộc tấn công này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành công nghiệp dầu khí khổng lồ của Nga, vốn chiếm tới một phần tư GDP của nước này. Hãng Reuters cũng đưa tin rằng, sự kết hợp giữa các cuộc tấn công quân sự và áp lực kinh tế đang gây tổn hại rõ rệt cho Điện Kremlin.
Để đáp trả, Nga đã áp đặt lệnh cấm một phần xuất khẩu dầu diesel cho đến cuối năm và gia hạn lệnh cấm xuất khẩu xăng hiện hành. Quyết định này được đưa ra sau khi Moskva đã thu về lợi nhuận khổng lồ từ việc này, ước tính đạt 5,3 tỷ USD mỗi tháng. Lệnh cấm trên ngay lập tức làm giá dầu diesel toàn cầu tăng mạnh, phản ánh nguồn cung dầu diesel vốn đã khá hạn chế. Điều này cho thấy chiến lược của Ukraine đã buộc Nga phải có hành động trả đũa gây ra biến động thị trường toàn cầu.
Cân bằng mong manh và nỗi lo lạm phát
Mục tiêu ban đầu của các lệnh trừng phạt do châu Âu và Mỹ áp đặt là nhằm hạn chế doanh thu xuất khẩu năng lượng của Moskva, đồng thời tránh gây ra cú sốc giá dầu toàn cầu. Đó là lý do các cường quốc phương Tây đã áp đặt giá trần đối với dầu thô và dầu tinh chế của Nga, thay vì cố gắng hạn chế hoàn toàn dòng chảy dầu thô.
Tuy nhiên, hiệu quả của chiến lược trừng phạt này bị hạn chế do hai yếu tố chính:
Thứ nhất là "các tàu chở dầu bí mật": Theo Chương trình CREA của EU, 64% lượng dầu thô xuất khẩu của Nga trong tháng 8 năm nay được vận chuyển bằng các tàu chở dầu mà đối tác thương mại của Moskva sử dụng để lách các hạn chế của phương Tây, tăng 11% so với tháng trước.
Thứ hai là lỗ hổng trong trừng phạt: Một lỗ hổng trong gói trừng phạt của EU đã cho phép Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ nhập khẩu năng lượng giá rẻ của Nga, sau đó bán lại cho châu Âu dưới dạng sản phẩm chế biến.
Trong khi đó, vào tháng 7 vừa qua, EU đã giảm giá trần với dầu xuất khẩu của Moskva từ 60 USD/thùng ban đầu xuống còn 47,60 USD một thùng, mặc dù giá dầu diesel xuất khẩu của Nga vẫn giữ nguyên ở mức 100 USD/thùng.
Giờ đây, hậu quả từ các cuộc tấn công của Ukraine có thể phá vỡ sự cân bằng mong manh giữa việc trừng phạt Moskva và tránh giá năng lượng tăng mạnh.
Áp lực chiến dịch tranh cử đè nặng lên Tổng thống Trump
Theo Reuters, điều này đặc biệt đúng với ông Trump, người đã đưa ra cam kết quan trọng trong chiến dịch tranh cử là hạ giá năng lượng trong nước. Vì vậy, sự do dự của ông Trump đối với Moskva có thể xuất phát từ chính lo ngại này.
Một mặt, ông đồng ý với việc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga (thông qua việc ủng hộ Ukraine). Nhưng mặt khác, ông dường như lại ngần ngại thắt chặt lệnh trừng phạt hơn nữa đối với ngành công nghiệp dầu mỏ Nga. Thay vào đó, Tổng thống Trump cho rằng bước đầu tiên nên là châu Âu ngừng hoàn toàn việc mua dầu khí của Nga.
Như vậy chiến lược tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng Nga của Ukraine có thể làm suy yếu tình hình tài chính của Điện Kremlin, nhưng nếu Moskva tiếp tục trả đũa bằng cách thắt chặt nguồn cung, dẫn đến giá dầu tăng liên tục, điều này có thể khiến Ukraine mất đi sự ủng hộ ít ỏi mà Tổng thống Trump dành cho họ, do lo ngại về giá nhiên liệu tăng cao và áp lực lạm phát tại Mỹ.
