M&A Việt Nam tăng nhiệt: thương vụ tỷ đô định hình lại cuộc chơi

Theo báo cáo của Grant Thornton Việt Nam, tổng giá trị M&A trong 8 tháng đầu năm 2025 đạt xấp xỉ 4,8 tỷ USD, tăng 21% so với cùng kỳ 2024. Quy mô thương vụ trung bình đạt 42 triệu USD, cao hơn 15% so với giai đoạn 2022-2023. Số lượng giao dịch tập trung nhiều nhất ở các ngành bất động sản công nghiệp, năng lượng sạch, công nghệ tài chính (fintech) và logistics.

Tháng 8/2025 trở thành dấu mốc đáng chú ý của thị trường M&A Việt Nam khi ghi nhận 18 thương vụ với tổng giá trị công bố và ước tính đạt khoảng 2,23 tỷ USD, theo báo cáo tổng hợp của Capital IQ và Grant Thornton. Dù số lượng thương vụ thấp hơn tháng 7, nhưng tổng giá trị lại tăng mạnh nhờ loạt giao dịch lớn, đặc biệt là thương vụ tái cấu trúc trị giá 1,5 tỷ USD của VinFast và hai thương vụ trong lĩnh vực công nghệ và sản xuất công nghiệp, mỗi thương vụ trên 200 triệu USD.

Nhà đầu tư “nhắm” công nghệ và công nghiệp chất lượng cao

Sau giai đoạn trầm lắng vì chi phí vốn tăng và thẩm định rủi ro kéo dài, thị trường M&A Việt Nam đang quay lại bằng các giao dịch ít nhưng “nặng ký”. Trọng tâm không còn là những thương vụ thuần đất đai hay gom tài sản thụ động; thay vào đó là những “miếng ghép” giúp bên mua mở rộng năng lực công nghệ, công nghiệp và chuỗi cung ứng. Tín hiệu rõ nhất đến từ thương vụ tái cấu trúc của VinFast.

VinFast đã thành lập Công ty Cổ phần Nghiên cứu và Phát triển Novatech và chuyển nhượng khoảng 62% cổ phần cho ông Phạm Nhật Vượng với tổng giá trị vào khoảng 1,52 tỷ USD. Mục tiêu của bước đi này là tách bạch chi phí nghiên cứu, phát triển ra khỏi hoạt động sản xuất và bán hàng, tạo cấu trúc vốn linh hoạt hơn, trong khi VinFast vẫn giữ quyền tiếp cận công nghệ thông qua cơ chế cấp phép.

Cách làm đó giúp doanh nghiệp “nhẹ” bảng cân đối kế toán, tập trung nguồn lực cho mở rộng sản xuất và thị trường, đồng thời giữ được động cơ sáng tạo công nghệ ở một pháp nhân chuyên biệt. Việc một thương vụ nội khối nhưng có quy mô tỷ đô được công bố minh bạch lên truyền thông quốc tế không chỉ khuấy động bức tranh M&A mà còn gửi tín hiệu tích cực về tính kỷ luật tài chính trong hệ sinh thái tư nhân lớn nhất nước.

Cũng trong tháng 8, khối ngoại cho thấy khẩu vị rành mạch đối với tài sản công nghiệp Việt Nam. HD Korea Shipbuilding & Offshore Engineering (thuộc hệ sinh thái HD Hyundai) đã ký mua 100% Doosan Vina với giá trị xấp xỉ 207 triệu USD. Doosan Vina đặt tại Khu kinh tế Dung Quất, Quảng Ngãi, là nhà chế tạo thiết bị nồi hơi nhiệt điện, mô-đun LNG và cần cẩu cảng, có kinh nghiệm lâu năm ở các dự án hạ tầng năng lượng và cảng biển.

Sau sáp nhập, bên mua dự kiến đầu tư mở rộng sản xuất bồn chứa LNG và amoniac thân thiện môi trường, đồng thời phát triển cơ sở này thành cứ điểm sản xuất cần cẩu cảng quy mô khu vực.

Lĩnh vực công nghệ ghi nhận thương vụ đình đám khi Appirits Inc. công bố mua lại 100% Bunbu JSC với giá trị 241 triệu USD, bao gồm tiền mặt và cơ chế earn-out. Bunbu hiện là một trong những công ty Việt Nam có năng lực phát triển web, mobile và AI cho thị trường Nhật Bản, doanh thu 2024 đạt 105,5 triệu USD, lợi nhuận ròng 41 triệu USD.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE), nhận định: “Các thương vụ trong lĩnh vực công nghiệp, công nghệ đang chuyển dịch theo hướng hợp tác chiến lược dài hạn, không chỉ đơn thuần là thâu tóm. Đây là tín hiệu tốt vì sẽ giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao trình độ công nghệ và năng lực sản xuất.”

Bất động sản dẫn dắt, gíao dục và tài chính hút vốn

Ngành bất động sản tiếp tục là tâm điểm với hàng loạt thương vụ đáng chú ý. Tập đoàn SSG mua lại 11,92% cổ phần Seaprodex từ Red Capital và Gelex với giá trị khoảng 507 tỷ đồng (20 triệu USD), qua đó trở thành cổ đông lớn thứ hai sau SCIC. Sau thương vụ, SCIC vẫn nắm quyền chi phối 63–64% vốn, trong khi SSG trở thành cổ đông lớn thứ hai. SSG được biết đến với loạt dự án bất động sản cao cấp như Saigon Pearl, Thảo Điền Pearl, và việc trở thành cổ đông lớn tại Seaprodex cho thấy chiến lược khai thác quỹ đất “vàng” của tập đoàn này.

Nguồn: Capital IQ, Grant Thornton thu thập thông tin, nghiên cứu và phân tích.

Ở một thương vụ khác, CTCP Hạ tầng Gelex (thành viên Tập đoàn Gelex – HOSE: GEX) đã mua toàn bộ phần vốn góp của Savico (HOSE: SVC, công ty con của Tasco – HNX: HUT) tại dự án khu dân cư cao cấp Cần Giờ rộng 29,83 ha, TP.HCM. Dự án được hình thành từ năm 2002 theo hợp đồng hợp tác góp vốn 50-50 giữa Savico và Fideco. Giao dịch được thực hiện qua đấu giá công khai, với tổng giá trị hơn 619 tỷ đồng (24,5 triệu USD).

Tại Hà Nội, Công ty CP Xây dựng Đầu tư BĐS Việt Minh Hoàng (liên quan Sun Group) đã mua lại dự án Constrexim Complex (2,5 ha, lô A1-2, KĐT mới Cầu Giấy) từ CTX Holdings. Dự án quy hoạch 5 tòa tháp cao 38-45 tầng. Sun Group đã đổi tên thành Sun Feliza Suites và bắt đầu triển khai thương mại hóa. Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2025 của CTX Holdings, khoản đặt cọc thu được từ thương vụ là 4.964 tỷ đồng (khoảng 195 triệu USD), song tổng giá trị chuyển nhượng chưa được công bố chính thức.

Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, đánh giá: “Thị trường bất động sản đang trong giai đoạn tái cấu trúc, các thương vụ M&A giúp thanh lọc dự án, đưa những nhà đầu tư có năng lực tài chính và kinh nghiệm vận hành tham gia, từ đó tạo ra nguồn cung chất lượng cao, minh bạch hơn cho thị trường.”

Lĩnh vực giáo dục cũng đón nhận dòng vốn ngoại khi Asia Business Builders (ABB) và Gakken Holdings đầu tư chiến lược vào QIG, nhà cung cấp nền tảng quản lý học tập (LMS) hàng đầu Việt Nam. Khoản đầu tư giúp QIG mở rộng hệ sinh thái số, phục vụ cả khối giáo dục công tư và các doanh nghiệp đang đẩy mạnh đào tạo nhân lực số.

Trong khi đó, Daiwa Securities thông báo mua thêm gần 16 triệu cổ phiếu SSI với tổng giá trị hơn 497 tỷ đồng (19,9 triệu USD), nâng sở hữu lên hơn 317 triệu cổ phiếu. Đây được xem là bước củng cố vị thế chiến lược của Daiwa tại thị trường chứng khoán Việt Nam.

Bên cạnh đó, SIFEM (Quỹ Đầu tư Thụy Sĩ) cam kết rót 20 triệu USD vào ECVP II (quỹ 200 triệu USD của Excelsior Capital) nhằm đầu tư vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực tiêu dùng, giáo dục, y tế, logistics và công nghệ. Trong khi đó, IFC đang xem xét đầu tư tối đa 200 triệu USD vào trái phiếu bền vững kỳ hạn 5 năm của VPBank, qua đó hỗ trợ các dự án khí hậu, tài chính cho SMEs và phát triển thị trường trái phiếu xanh tại Việt Nam.

Xu hướng M&A cuối năm 2025: Xanh hóa và số hóa

Theo báo cáo của Grant Thornton, các thương vụ M&A trong năng lượng tái tạo, logistics và công nghệ tài chính sẽ tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn trong quý IV/2025. "Các thương vụ quy mô lớn đang dần quay trở lại, cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào triển vọng trung, dài hạn của Việt Nam”, Grant Thornton nhận định. Việc Việt Nam cam kết trung hòa carbon vào 2050 và đẩy mạnh cơ chế chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP) đã kích thích dòng vốn ngoại vào lĩnh vực năng lượng sạch.

Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nhấn mạnh: “M&A không chỉ mang vốn, mà còn chuyển giao công nghệ, quản trị và mở rộng thị trường. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, nhất là khi Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng trưởng xanh và kinh tế số.”

Dù triển vọng tích cực, thị trường M&A Việt Nam vẫn đối mặt rủi ro định giá cao, thủ tục pháp lý kéo dài và khó khăn trong xử lý tài sản công. Một số thương vụ chiến lược vẫn đang chờ sự phê duyệt từ cơ quan quản lý, đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm như năng lượng, hạ tầng cảng biển.

Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó chủ tịch VAFIE cho rằng: “Điều quan trọng là cần khung pháp lý rõ ràng, minh bạch, rút ngắn thời gian thẩm định, đồng thời bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà đầu tư và Nhà nước. Điều này sẽ giúp Việt Nam duy trì sức hút FDI và tận dụng được làn sóng dịch chuyển đầu tư khu vực.”

Tháng 8/2025 đánh dấu sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường M&A Việt Nam với tổng giá trị 2,23 tỷ USD, dẫn đầu bởi các thương vụ bất động sản, công nghệ và sản xuất công nghiệp. Sự tham gia ngày càng sâu của các tập đoàn quốc tế cùng chiến lược tái cấu trúc của các doanh nghiệp nội địa cho thấy M&A không chỉ là kênh huy động vốn mà còn là động lực đổi mới mô hình tăng trưởng.

Triển vọng cho phần còn lại của năm 2025 là tích cực, với kỳ vọng bùng nổ thương vụ trong năng lượng tái tạo, logistics, fintech. Nếu cải thiện được môi trường pháp lý và đẩy nhanh tiến độ phê duyệt, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành điểm đến M&A hàng đầu Đông Nam Á.

Trung Việt