Mâm cúng gia tiên Rằm tháng 7: Cách bày trí chuẩn phong tục

Trong dịp Rằm tháng 7, bên cạnh mâm cúng Phật và chúng sinh, mâm cúng gia tiên luôn được coi trọng nhất. Đây không chỉ là nghi lễ tưởng nhớ nguồn cội mà còn là dịp để con cháu thể hiện lòng biết ơn, gìn giữ phong tục cổ truyền.

Hình ảnh minh họa.

Ý nghĩa của mâm cúng gia tiên

Trong dịp Rằm tháng 7, ngoài mâm cúng Phật và cúng chúng sinh, mâm cúng gia tiên là phần quan trọng nhất trong mỗi gia đình Việt. Đây là dịp để con cháu tưởng nhớ ông bà tổ tiên, bày tỏ lòng biết ơn đối với nguồn cội và cầu mong sự phù hộ độ trì cho gia đình được bình an, may mắn.

Khác với mâm cúng Phật vốn mang tính thanh tịnh chay tịnh, mâm cúng gia tiên thường là mâm cỗ mặn với đầy đủ hương vị, thể hiện sự sum vầy, gắn kết gia đình và truyền thống uống nước nhớ nguồn.

Mâm cúng gia tiên thường gồm những gì?

Tùy điều kiện từng gia đình, mâm cúng có thể được chuẩn bị đơn giản hoặc cầu kỳ. Tuy nhiên, những món thường thấy gồm:

Xôi, chè: tượng trưng cho sự no đủ, ngọt ngào, gắn kết.

Gà luộc nguyên con: thể hiện sự sung túc, tròn đầy.

Thịt lợn, thịt bò hoặc giò chả: biểu trưng cho sự đủ đầy, chu toàn.

Canh, món xào, rau luộc: bổ sung hương vị, tạo sự cân bằng âm dương trong mâm cỗ.

Hoa quả: thường chọn ngũ quả với ý nghĩa cầu phúc – lộc – thọ – an – khang.

Rượu, trà, trầu cau: không thể thiếu trong văn hóa thờ cúng của người Việt.

Ngoài ra, gia đình còn chuẩn bị hương, nến, vàng mã, quần áo giấy để dâng lên gia tiên, gửi gắm lòng thành kính và sự tưởng nhớ.

Thời gian và cách bày trí mâm cúng gia tiên

Thời gian cúng: Thường tiến hành vào đúng ngày Rằm tháng 7 (tức 15/7 âm lịch), có thể cúng vào buổi sáng hoặc buổi chiều, miễn sao phù hợp với sinh hoạt gia đình.

Cách bày trí:

Đặt mâm cỗ ngay ngắn, chỉnh chu trên bàn thờ gia tiên.

Các món ăn được sắp xếp gọn gàng, cân đối, thể hiện sự tôn kính.

Hoa tươi, hương, đèn nến đặt trang trọng phía trước, đảm bảo tính trang nghiêm.

Lưu ý khi chuẩn bị mâm cúng gia tiên

Thành tâm là quan trọng nhất – không cần mâm cao cỗ đầy, quan trọng là sự kính trọng và lòng hiếu thảo.

Giữ gìn vệ sinh an toàn thực phẩm, tránh để đồ ăn bị ôi thiu.

Chọn hoa quả tươi, không dập nát và sắp xếp đẹp mắt.

Sau khi cúng, con cháu quây quần cùng nhau thụ lộc, vừa gắn kết tình thân, vừa gìn giữ nét đẹp truyền thống.

Giá trị tinh thần của mâm cúng gia tiên

Mâm cúng gia tiên không chỉ mang tính chất lễ nghi mà còn là cầu nối tâm linh giữa người sống và người đã khuất. Đây cũng là dịp nhắc nhở thế hệ trẻ về đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, giữ vững nền nếp gia phong và gìn giữ bản sắc văn hóa Việt Nam qua nhiều thế hệ.

Như vậy, mâm cúng gia tiên trong Rằm tháng 7 không chỉ là mâm cơm dâng cúng mà còn là biểu tượng thiêng liêng của lòng hiếu thảo, sự biết ơn và tình thân gia đình trong mùa Vu Lan báo hiếu.

HÙNG NGUYỄN