Vọng vang chuyện đánh giặc giữ nước của quân, dân Việt Bắc

“Cách mệnh đã do Việt Bắc mà thành công…”

Trong không khí cờ, hoa treo, băng rôn, khẩu hiệu rực rỡ chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9 trên trục đường Quang Trung (tỉnh Thái Nguyên) dẫn vào Bảo tàng Lực lượng vũ trang Việt Bắc - Quân khu 1, nơi lưu giữ những giá trị lịch sử cách mạng của quân và dân Việt Bắc. Bảo tàng có diện tích hơn 4.500m2, tọa lạc trên một khu đất cao tựa lưng vào đồi ông Đống (nơi canh trực máy bay địch trong cuộc kháng chiến chống Mỹ; bên dưới đồi là hầm địa đạo nơi các đồng chí lãnh đạo Bộ Tư lệnh Quân khu 1 trú ẩn và làm việc trong giai đoạn 1966 – 1972), bao quanh là những cây xanh lâu năm tỏa bóng mát.

Theo Quyết định số 1529 ngày 2-8-2000 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bảo tàng thuộc loại hình lịch sử quân sự, có nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm, lưu giữ, kiểm kê, bảo quản, trưng bày, tuyên truyền những tài liệu, hiện vật có giá trị lịch sử, truyền thống yêu nước và đấu tranh cách mạng của quân và dân Việt Bắc.

Các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy Bộ tư lệnh Quân khu 1 tham quan khu vực trưng bày ngoài trời của Bảo tàng trong sự hướng dẫn, thuyết minh của Thượng tá, QNCN Nguyễn Thị Kim Ngân (người thứ 2 bên trái).

Dẫn chúng tôi tham quan, Thượng tá QNCN Nguyễn Thị Kim Ngân, cán bộ thuyết minh của Bảo tàng, chia sẻ những ngày mùa Thu lịch sử này, đã có rất nhiều đoàn tới tham quan Bảo tàng, khách phần đông là cựu chiến binh và chiến sĩ trẻ đến từ các đơn vị.

Khu ngoài trời Bảo tàng trưng bày các hiện vật thể khối lớn như tên lửa, ra đa, pháo 100mm, PPK 37mm và nhiều loại bom, mìn… của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ dùng làm vũ khí để đánh chiếm Việt Nam. Bên cạnh khuôn viên là chiếc máy bay Mic 21 do Anh hùng LLVTND, phi công Phạm Thanh Ngân, quê ở xã Lương Phú, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên (nay là xã Kha Sơn, tỉnh Thái Nguyên) lái bắn hạ 8 máy bay của không quân Mỹ. Kế đó là cây đa do Đại tướng Võ Nguyên Giáp trồng ngày 4-10-1998...

Trong nhà trưng bày, tại chính giữa gian khánh tiết là bức tượng Bác Hồ, phía sau là bức phù điêu khái quát toàn bộ lịch sử cách mạng Việt Bắc. Trên bức phù điêu có dòng chữ “Cách mệnh đã do Việt Bắc mà thành công thì kháng chiến sẽ do Việt Bắc mà thắng lợi”. Tại không gian đối diện, Bảo tàng trưng bày hình ảnh của các đồng chí lãnh đạo Bộ Tư lệnh Quân khu qua các thời kỳ...

Với gần 10.000 hiện vật tại các chuyên đề trưng bày, Bảo tàng đã phản ánh những chiến công tiêu biểu của quân và dân Việt Bắc qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, trong sự nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Phần nhiều trong đó là hiện vật - kỷ vật liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân đội, các Anh hùng liệt sĩ, những người con thân yêu của Việt Bắc.

Cán bộ, chiến sĩ tham quan gian trưng bày bức tượng Bác Hồ và khái quát lịch sử cách mạng Việt Bắc.

Dừng chân bên không gian trưng bày năm 1945, Thượng tá QNCN Nguyễn Thị Kim Ngân ngước nhìn lên hình ảnh tư liệu Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử giọng xúc động: “Chắc chắn với mỗi người dân Việt Nam, hình ảnh của Bác Hồ ở thời khắc này thật linh thiêng. Với Bảo tàng, không gian trưng bày hình ảnh của Người và các hình ảnh, hiện vật gắn với Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 của 80 năm về trước luôn thu hút đông đảo người dân và du khách. Với bản thân tôi, hơn 30 năm công tác tại Bảo tàng, mỗi khi đứng trước không gian này tôi lại dâng trào niềm tự hào, rưng rưng”.

Tỏa sáng mảnh đất phên giậu phía Bắc của Tổ quốc

Bên những hiện vật như súng kíp, dao, kiếm, mác… của đồng bào các dân tộc Việt Bắc sử dụng khi tham gia khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8-1945, Thượng tá QNCN Nguyễn Thị Kim Ngân bồi hồi kể, một số hiện vật trưng bày được các cựu chiến binh hiến tặng và cất công tìm đến các nhà đồng đội để kêu gọi hiến tặng.

Không gian trưng bày hình ảnh, tư liệu về Cách mạng Tháng Tám thành công và Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập ngày 2-9-1945.

Không gian trưng bày hình ảnh, hiện vật, tư liệu gắn với quân và dân Việt Bắc khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8-1945.

“Hơn 30 năm công tác tại Bảo tàng, tôi rất ấn tượng với bác cựu chiến binh Nguyễn Ngọc Bính, ở xã Hoàng Nông, Đại Từ, Thái Nguyên (đây là tên địa chỉ cũ của quê bác trước khi sáp nhập) đã hiến tặng cho Bảo tàng 7 hiện vật gắn với cuộc đời cách mạng của bác. Ngoài ra, bác còn sưu tầm, vận động từ các đồng đội hiến tặng thêm 8 hiện vật nữa.

Tâm huyết của bác Bính và nhiều cựu chiến binh khác cũng như người dân Việt Bắc trong thời gian qua đã làm phong phú, đa dạng thêm cho công tác sưu tầm, nghiên cứu, trưng bày Bảo tàng. Qua những hiện vật, tư liệu, hình ảnh góp phần khắc họa đậm nét Việt Bắc - cái nôi của quê hương cách mạng, là phên giậu chở che vùng biên cương phía Bắc của Tổ quốc trong thời dựng nước và giữ nước của cha ông; góp phần làm sống động hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ trong lòng nhân dân”, đồng chí thuyết minh Bảo tàng hào hứng chia sẻ.

Hằng năm, nhân các ngày truyền thống, lễ, Tết, Bảo tàng Lực lượng truyền thống Việt Bắc - Quân khu 1 phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, Bảo tàng tỉnh Thái Nguyên và Ban Quản lý di tích ATK đi sưu tầm, trưng bày, triển lãm phục vụ nhân dân các dân tộc tại quê hương ATK… Qua đó góp phần tiếp lửa truyền thống cách mạng, tình yêu quê hương, đất nước trong lòng nhân dân và cán bộ, chiến sĩ vùng Việt Bắc.

VƯƠNG HÀ - THẾ TUẤN